Cũng như các ngành nghề khác trong xã hội, nông nghiệp đang bắt đầu chuyển đổi số, giúp phát triển bền vững hơn và mang lại nhiều thuận lợi cho các bên tham gia, trong đó có nông dân.
Trong quá trình chuyển đổi số, có thể kể đến các ví dụ như: Số hóa tiến trình và nhật ký canh tác, từ đó xây dựng hệ thống thông tin quản lý chất lượng sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn nội địa cũng như quốc tế về sản xuất an toàn và bền vững; Xây dựng hệ thống điều khiển vận hành mô hình tưới tiêu, chiếu sáng chủ động dựa trên nền tảng công nghệ Internet vạn vật (IoT) cùng các thiết bị thông minh có tích hợp Trí tuệ nhân tạo (AI); Thiết lập chuỗi cung ứng nông sản đa dạng, nhanh chóng và ổn định dựa trên việc vận dụng tích cực các nền tảng giao dịch, thương mại trực tuyến phổ biến Postmart, Lazada và Sendo; Xây dựng nền tảng Dữ liệu lớn (Big Data) chuyên ngành, đồng thời áp dụng Khoa học dữ liệu (Data Science) cho việc phân tích, dự báo sản lượng và biến động về nhu cầu của thị trường nông sản.
Trong Đề án “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thu thập thông tin, dự báo tình hình thị trường nông sản”, Chính phủ đã đưa ra nhiều giải pháp để tháo gỡ khó khăn trong quá trình chuyển đổi số nông nghiệp. Đó là đầu tư phát triển, hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng số, nhằm đáp ứng yêu cầu về hiện đại hóa công nghệ thông tin – truyền thông, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong nông nghiệp, khu vực nông thôn.
Phối hợp với các Tập đoàn công nghệ hàng đầu, chỉ định việc nghiên cứu và phát triển các nền tảng số quốc gia phục vụ chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp. Đồng thời chủ trì tổ chức các sự kiện, hội thảo thường kỳ để phổ biến, cập nhật, hướng dẫn triển khai các hoạt động của doanh nghiệp trên các nền tảng số. Ban hành, hướng dẫn triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ áp dụng vào hoạt động sản xuất nông nghiệp. Thiết lập, mở rộng các kênh truyền thông chính thức nhằm kết nối và chuyển giao công nghệ. Xây dựng khung kỹ năng và chương trình đào tạo về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số cho tổ chức và doanh nghiệp trong ngành nông sản.
Chuyển đổi số mang lại lợi ích rõ ràng cho người lao động, doanh nghiệp và quốc gia nói chung. Các lợi ích này bao gồm tối ưu chi phí; chủ động trong kế hoạch sản xuất; tạo lập môi trường kinh doanh nông sản lành mạnh; nâng tầm giá trị xuất khẩu nông sản.
Đối với các tổ chức kinh tế tập thể và doanh nghiệp, sự thay đổi linh hoạt của phương thức sản xuất góp phần tạo nên khả năng chủ động trong việc lập và điều chỉnh kế hoạch sản lượng. Thêm vào đó, sự bùng nổ của dữ liệu cùng với các mô hình, công cụ phân tích giúp cho tổ chức và doanh nghiệp định hướng hoạt động theo tín hiệu dự báo nhu cầu của thị trường thay vì chỉ sản xuất, kinh doanh những gì mình đang có, chủ động tháo gỡ nút thắt lớn là tình trạng “được mùa, mất giá” của nông sản.
Theo TS Võ Tất Thắng, trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh, chuyển đổi số không chỉ diễn ra trên đồng ruộng, mà nó còn giúp người nông dân kết nối trực tiếp với nhà bán lẻ, khách hàng, và các bên liên quan trong chuỗi sản phẩm mà không cần qua thương lái trung gian. Công nghệ số giúp doanh nghiệp và người nông dân dự báo được sản lượng nông sản để có kế hoạch thu mua và tiêu thụ. Mặt khác, người nông dân dự báo được nhu cầu của thị trường để lên kế hoạch sản xuất, tránh tình trạng cung vượt cầu.
TS Thắng cho rằng Bộ GD&ĐT và các Sở, Bộ Công Thương, các sàn thương mại điện tử cần kết hợp với các trường đại học và doanh nghiệp tổ chức chương trình đào tạo chuyển đổi số nông nghiệp cho nông dân. Đặc biệt, cần thay đổi thói quen ghi chép nhật ký canh tác và nhật ký chăn nuôi trên giấy rồi số hóa trên thiết bị điện tử vì tốn thời gian, công sức, dễ sai sót khi nhập liệu. Khuyến khích nông dân ghi chép nhật ký sản xuất trên điện thoại thông minh và máy tính bảng.
Ngoài ra, Bộ TT&TT và Bộ NN&PTNT cần kết hợp với các Trung tâm khuyến nông tập huấn và hướng dẫn nông dân tham gia mô hình ghi nhật ký sản xuất. Thông tin từ nhật ký sản xuất thu thập bởi nông dân là nguồn đữ liệu quan trọng để xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về nông nghiệp.
.svg){kind=icon}
