Trong công tác phòng cháy, chữa cháy, bình chữa cháy xách tay là phương tiện phổ biến, được trang bị rộng rãi tại các hộ gia đình, cơ quan, cơ sở sản xuất, kinh doanh và trên phương tiện giao thông. Tuy nhiên, thời gian qua trên thị trường xuất hiện tình trạng san, nạp lại bình chữa cháy không đúng quy trình kỹ thuật, không tuân thủ quy định quản lý chất lượng, tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng cho an toàn phòng cháy, chữa cháy.
Thực tế đã ghi nhận nhiều vụ việc bình chữa cháy bị rò rỉ, nổ vỡ, hỏng van trong quá trình sử dụng hoặc bảo quản, gây thương tích, thiệt hại tài sản và làm giảm hiệu quả chữa cháy.
Theo Phòng Quản lý khoa học – công nghệ và kiểm định phương tiện phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH), Cục Cảnh sát PCCC và CNCH (Bộ Công an), bình chữa cháy không đạt chuẩn gây ra nhiều hiểm họa.
Thứ nhất, hiệu quả chữa cháy kém. Nhiều cơ sở nạp sai loại hoặc nạp thiếu định lượng chất chữa cháy, khiến bình không phát huy tác dụng khi xảy ra sự cố. Việc dùng sai nhóm chất chữa cháy (ví dụ dùng bột BC cho đám cháy nhóm A như gỗ, giấy) không chỉ giảm hiệu quả mà còn làm cháy âm, tái bùng phát nhanh. Tình trạng nạp thiếu áp suất, thiếu khí đẩy cũng khiến tầm phun ngắn, không tạo được “bức tường” bột che chắn.
Thứ hai, nguy cơ nổ bình do áp lực. Một số loại bình, đặc biệt là bình khí CO₂, làm việc ở áp suất cao. Nếu thân bình hoặc van bị lão hóa mà vẫn nạp lại, không thử áp theo quy định, có thể gây nổ vỏ bình, đe dọa an toàn người sử dụng.
Thứ ba, hư hỏng cơ khí không được phát hiện. Khi tái nạp, nếu không kiểm tra kỹ, các lỗi như chốt an toàn gỉ kẹt, vòi phun nứt, ren hỏng… sẽ khiến bình mất tác dụng hoặc thậm chí phun ngược vào người dùng.
Ngoài ra, việc nhầm lẫn tem kiểm định với tem dịch vụ nạp khiến nhiều người tin rằng bình đã được kiểm định hợp pháp. Thực tế, tem dịch vụ chỉ thể hiện việc bảo dưỡng, không chứng minh bình đủ điều kiện lưu thông, sử dụng hợp pháp theo quy định.
Theo các tiêu chuẩn kỹ thuật như TCVN 7435-1/-2, ISO 11602-2 và quy chuẩn quốc tế NFPA 10, bình chữa cháy sau khi nạp lại phải được cân, thử kín, kiểm áp, đảm bảo khối lượng và áp suất danh định, đồng thời ghi rõ thẻ dịch vụ. Cơ sở nạp phải có đủ điều kiện năng lực, thiết bị thử áp và nhân viên được đào tạo chuyên môn.
Nghị định 105/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định rõ: Phương tiện PCCC, CNCH trước khi lưu thông trên thị trường phải được cấp phép lưu thông hoặc dán tem kiểm định bởi cơ quan có thẩm quyền. Các bình sau khi nạp, sạc lại phải được đánh giá chất lượng tương đương bình sản xuất mới, bảo đảm an toàn tuyệt đối khi sử dụng.
Đáng lưu ý, các cơ sở tự ý nạp bình, vẫn giữ nguyên nhãn mác, thương hiệu cũ có thể bị xem là xâm phạm quyền nhãn hiệu hoặc gian dối thông tin hàng hóa, vi phạm Luật Sở hữu trí tuệ và Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
Nhà sản xuất, nhập khẩu phương tiện PCCC phải công bố tiêu chuẩn áp dụng, nhãn bắt buộc, thông tin kỹ thuật, tuổi thọ và khả năng tái nạp của bình, đồng thời hướng dẫn quy trình bảo dưỡng, thử thủy lực và tiêu chí loại bỏ bình hư hỏng.
Mỗi lần nạp, cơ sở dịch vụ cần ghi nhận hồ sơ điện tử gồm số seri, khối lượng, áp suất, người thực hiện và lô chất chữa cháy. Việc kiểm tra, bảo trì định kỳ, truy xuất và thu hồi bình mất an toàn phải được thực hiện theo Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Nhà sản xuất có trách nhiệm thu hồi hoặc đổi mới bình khi phát hiện lỗi kỹ thuật, đồng thời công khai thông tin tới người tiêu dùng và cơ quan quản lý nhà nước.
Để đảm bảo an toàn, Cục Cảnh sát PCCC và CNCH khuyến cáo người dân, doanh nghiệp tuân thủ 5 nguyên tắc khi trang bị bình chữa cháy:
Mua đúng: Lựa chọn sản phẩm tại cơ sở uy tín, có tem kiểm định hoặc giấy phép lưu thông hợp pháp.
Đặt đúng: Bố trí bình gần lối thoát hiểm, dễ thấy, dễ thao tác.
Chọn đúng: Dùng đúng loại bình cho nhóm cháy phù hợp.
Kiểm định đúng: Tra cứu thông tin tem và giấy chứng nhận kiểm định phương tiện PCCC tại website chính thức của Bộ Công an.
Bảo dưỡng đúng: Kiểm tra, bảo trì định kỳ theo tiêu chuẩn TCVN 7435-1, TCVN 7435-2 hoặc tương đương.
Khi phát hiện bình có dấu hiệu rò rỉ, hư hỏng hoặc hết khí, người dân cần mang đến cơ sở nạp, bảo dưỡng có giấy phép, tránh tự ý can thiệp, nạp lại.
Cục Cảnh sát PCCC và CNCH nhấn mạnh, bình chữa cháy là phương tiện cứu nạn thiết yếu, nhưng nếu bị san, nạp sai kỹ thuật, kém chất lượng sẽ biến thành mối nguy hiểm. Việc tuân thủ quy định pháp luật, lựa chọn dịch vụ uy tín, kiểm tra định kỳ và nâng cao nhận thức cộng đồng là yếu tố quyết định để bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân và doanh nghiệp.
Do đó, đơn vị này khuyến cáo: “Phòng ngừa trước – Tuân thủ nghiêm – Xử lý kịp thời” để an toàn cho mọi gia đình, mọi cơ sở.
.svg){kind=icon}
