Công thái học là bộ môn khoa học nghiên cứu mối quan hệ giữa con người và môi trường |
Công thái học là bộ môn khoa học nghiên cứu mối quan hệ giữa con người và môi trường làm việc dựa trên khía cạnh “sử dụng”. Nói cách khác, kích thước cơ thể con người cùng với phương thức sử dụng một sản phẩm quyết định phần lớn đến kích thước và hình thái của sản phẩm này. Sự quyết định này chính là công thái học. Công thái học làm cho sản phẩm trở nên thân thiện, gần gũi, thoải mái và hoạt động tốt hơn đối với con người.
Thực chất, công thái học liên quan đến môi trường làm việc nhưng mục tiêu quan trọng lại là hướng tới kích thước và hình dạng của các đối tượng vật thể. Người đặt nền móng cho sự phát triển của bộ môn khoa học này đã xây dựng Ergonomic dựa trên nguyên lý “Human Factor” - nghĩa là làm cho máy móc phù hợp với con người, không ép buộc con người dần thích nghi với máy móc và môi trường.
Hình thức (đôi khi bao gồm cả màu sắc của sản phẩm) trong thiết kế bị ràng buộc bởi công thái học và công nghệ ứng dụng, tương đương như hai yếu tố con người và sản xuất. Công thái học trong thiết kế sản phẩm yêu cầu sự quan sát dài lâu và nghiên cứu bài bản. Dữ liệu nhân trắc học cung cấp phép tính tương đối của sự tương tác kích thước cơ thể con người với kích thước, hình dáng của sản phẩm để mang tới sự thoải mái, dễ chịu trong quá trình sử dụng.
Công thái học được ứng dụng trong thiết kế chuột máy tính |
Một ví dụ đơn giản của công thái học chính là con chuột máy tính. Mỗi khi sử dụng con chuột máy tính, chắc hẳn không ít người tự hỏi tại sao thiết kế của con chuột có thể nằm gọn trong lòng bàn tay? Tại sao con chuột lại được thiết kế với kích thước như vậy? Tại sao mình có thể sử dụng hàng tiếng đồng hồ liên tiếp mà không thấy mỏi?
Câu trả lời chính là công thái học - yếu tố tạo nên sự thoải mái. Các chi tiết như vị trí để ngón cái, ngón trỏ hay các đường cong đều được tính toán hợp lý để mang lại sự thuận tiện và thoải mái cho người dùng.
Bên cạnh đó, công thái học cũng xuất hiện nhiều trong lĩnh vực thiết kế văn phòng. Hiện nay, những thiết kế văn phòng hầu như đều được thiết kế có chỗ để tay hai bên. Lưng ghế được thiết kế theo kết cấu xương sống cơ thể, giúp mang đến tư thế ngồi thoải mái, dễ chịu trong nhiều giờ làm việc liên tục.
Chính vì vậy, công thái học chính là yếu tố tạo nên sự thoải mái đằng sau thiết kế của mỗi sản phẩm, từ đó mang lại sự thân thiện, thoải mái đến người dùng. Đây cũng chính là nét đặc biệt, là sự nâng cấp của sản phẩm.
Doãn Phong