Melody Yan, 22 tuổi, xin nghỉ việc ở một công ty xe điện Trung Quốc kèm theo một email dài 2.000 từ. Trong đó, cô chỉ trích hoạt động kém hiệu quả của công ty, nêu chi tiết việc thiếu hỗ trợ cho nhân viên mới và cáo buộc cấp trên quấy rối tình dục cô.

Ảnh minh hoạ: Pexels

"Ở đó cả tháng trời, tôi đã nhiều lần yêu cầu nhưng họ không giao việc. Tổ chức như là một mớ hỗn độn và không có định hướng rõ ràng. Người quản lý khiến tôi cảm thấy không thoải mái, nhất là khi chúng tôi đi công tác. Các đồng nghiệp nữ khác cũng nói họ đã trải qua điều tương tự".

"Tôi không chắc liệu những gì tôi viết trong lá thư có gây ra hậu quả nào với người quản lý hay mang lại thay đổi nào không, nhưng tôi cảm thấy mình phải cho công ty biết về những sai lầm của họ", cô cho biết.

Lên tiếng chống lại sự bất công

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên từ 16 đến 24 tuổi ở Trung Quốc đã đạt mức cao kỷ lục 20,4% vào tháng trước. Nhưng ngay cả khi cứ 5 thanh niên thì 1 người không có việc làm, nhiều gen Z vẫn từ chối làm việc ở môi trường độc hại, bất công.

Họ muốn lên tiếng chống lại sự bất công, phá vỡ sự im lặng đang bao che cho nền văn hóa làm việc độc hại. Những nơi làm việc không lương, làm thêm giờ từ lâu đã được bình thường hóa.

Họ không sợ bị sa thải hoặc bị phạt vì cãi lại và cũng sẵn sàng nhảy việc. Họ cũng có thể dọa nghỉ việc nếu không được đáp ứng yêu cầu, ngay cả trong thời kỳ kinh tế khó khăn.

Melody Yan, hiện là nhà phân tích đầu tư tại một ngân hàng quốc tế ở Thượng Hải cho biết, cô không thấy ích lợi gì khi ở lại một công ty không coi trọng mình. Văn hóa làm việc ít cứng nhắc ở công ty hiện tại phù hợp với cô hơn.

Cô cũng không ngại thử nghiệm nhiều vai trò khác nhau cho đến khi tìm được công việc phù hợp với sở thích.

"Công việc chỉ là một cách để kiếm sống. Tôi không làm việc ở nơi không có niềm vui, thậm chí khiến tôi lo lắng và chán ăn. Bố mẹ thông cảm cho tôi và hỗ trợ tài chính trong thời gian tôi tìm kiếm công việc phù hợp", cô chia sẻ.

Ảnh minh hoạ: Pexels

Trào lưu cãi sếp của gen Z Trung Quốc

Trong số những thanh niên Trung Quốc đầu tiên sinh năm 2000 tham gia lực lượng lao động sau khi tốt nghiệp đại học, nhiều người là con một, được giáo dục tốt, lớn lên trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng. Gen Z xứ Trung mang theo những kỳ vọng về văn hóa làm việc mới.

Các bài đăng với nội dung "thế hệ sau những năm 2000 chấn chỉnh nơi làm việc" trên các trang mạng xã hội Trung Quốc vào cuối năm 2022 đã mở đầu một cuộc tranh cãi lớn về đạo đức công sở.

Nhiều video quay cảnh nhân viên trẻ cãi lại sếp, những ảnh chụp màn hình tin nhắn từ chối yêu cầu làm thêm giờ lan truyền trên mạng. 

Trào lưu lan rộng, khuyến khích cộng đồng mạng chia sẻ kinh nghiệm của bản thân khi đối mặt với những yêu cầu vô lý trong công việc.

Roselyn Wang, 22 tuổi, làm việc cho một tờ báo ở Nam Thông, tỉnh Giang Tô, cho biết cô phải thiết lập ranh giới tại nơi làm việc. Cô viết trong hồ sơ WeChat của mình rằng "không trả lời tin nhắn sau 23h".

"Các cấp trên của tôi phớt lờ điều đó và vẫn liên lạc như thường. Nhân viên nào không trả lời sẽ bị mắng trước mặt mọi người. Tôi cũng phải làm thêm vào cuối tuần mà không có thông báo trước, không có thời gian nghỉ bù hay lương làm ngoài giờ. Cấp trên của tôi có ấn tượng xấu về gen Z", cô cho biết. 

Tranh cãi

Năm ngoái, nền tảng tuyển dụng trực tuyến của Trung Quốc BOSS Zhipin đã thực hiện cuộc khảo sát với hơn 7.000 nhân viên gen Z về thái độ tại nơi làm việc, theo SCMP.

Kết quả cho thấy nhóm lao động này ưu tiên cho sức khỏe tinh thần và sự phát triển nghề nghiệp. Họ cũng đặt ra các tiêu chuẩn cao hơn về văn hóa làm việc, hy vọng có thể tìm được nghề nghiệp phù hợp theo sở thích.

Một số ý kiến ủng hộ gen Z vì việc dám lên tiếng, thể hiện mong muốn thay đổi. Sandra, 23 tuổi, cho biết: "Tôi cảm thấy những người đó rất dũng cảm vượt qua ranh giới, xóa bỏ định kiến ​​​​đối với những người trẻ tuổi và lên tiếng chống lại văn hóa bóc lột".

Bản thân cô đã trải nghiệm sự khác biệt trong thái độ làm việc giữa các thế hệ, sau một lần lên tiếng khi nhóm của cô bị đổ lỗi cho sai lầm của nhóm khác.

"Tôi viết email để làm rõ rằng đó không phải là lỗi của chúng tôi, nhưng nó đã khiến mối quan hệ giữa các nhóm trở nên tồi tệ hơn. Người quản lý nói lẽ ra tôi nên chịu đựng", cô ấy than thở.

Zac Wang, giám đốc công ty tư vấn nguồn nhân lực Randstad khu vực Nam Trung Quốc cho biết, mặc dù các nhà tuyển dụng giữ định kiến rằng gen Z ngỗ ngược, kén chọn công việc, nhưng các công ty nên cố gắng hiểu rõ hơn những gì mà người lao động trẻ đang cố gắng thể hiện.

"Thế hệ sinh sau năm 2000 là những người cố chấp và theo chủ nghĩa cá nhân. Họ có thể bốc đồng nhưng cũng học hỏi rất nhanh, biết đấu tranh cho quyền lợi của mình và rất sáng tạo. Tất cả những điều này đều là nỗ lực của họ nhằm cải thiện văn hoá nơi làm việc", Wang chia sẻ.

Trong khi đó, một số người tin rằng việc gen Z cãi lại sếp là một trào lưu gây hại. Grey Hong, chuyên gia truyền thông 22 tuổi ở Hàng Châu, cho biết cô bị ảnh hưởng từ các bài đăng lan truyền trên mạng về việc chấn chỉnh nơi làm việc. Cô đã phản bác lại người quản lý nhân sự một cách thô lỗ trong cuộc phỏng vấn xin việc.

"Cô ấy đã mắng tôi là ngu ngốc, làm hỏng cơ hội của mình. Tôi nhận ra rằng những gì tôi thấy trên Internet có thể chỉ là diễn kịch để thu hút sự chú ý và không nên quá tin vào điều đó", cô chia sẻ.

Mỗi thế hệ đều có những giá trị và ưu tiên riêng. Thái độ của gen Z đối với công việc sẽ gây ngạc nhiên cho các thế hệ trước, nhưng phải thừa nhận cả đóng góp của họ đối với sự thay đổi trong văn hóa làm việc.