- Một giải thưởng hàng năm dành cho sinh viên xuất sắc ngành vật lý các trường thuộc Scotland sẽ mang tên người có công đầu phát minh ra “hạt của chúa”. Đó là Peter Higgs, nguyên giáo sư của Trường Đại học Edinburgh về hưu.

Đầu tiên, Bộ trưởng thứ nhất phụ trách Scotland Alex Salmond đề xuất giải thưởng hàng năm lấy tên Peter Higgs dành cho các học sinh trung học. Nhưng bản thân vị giáo sư nổi tiếng về phát minh “hạt của chúa” mang tên ông (Higgs boson), nói rằng: “Tôi hy vọng điều này sẽ cổ vũ các sinh viên trẻ của ngày hôm nay…” và Giải Higgs nhằm ”khen thưởng những (sinh viên) đặc biệt xuất sắc trong khoa học vật lý” và “hỗ trợ thế hệ các nhà khoa học tiếp nối".
Nhà vật lý Higgs Peter, tác giả của phát minh "hạt của chúa". Ảnh: abc.net.au

Giải thưởng Higgs là một trong những thông tin nổi bật trong tuần triển lãm thành tựu khoa học Scotland, giới thiệu những tiến bộ to lớn về nghiên cứu và phát triển bởi các nhà khoa học xứ Scotland.

Nhà vật lý Peter Higss hy vọng giải thưởng mới sẽ kích thích lòng đam mê khoa học của thế hệ trẻ . Giáo sư Higgs phát biểu: "Khi là một sinh viên tại trường học cũ ở Bristol, tôi được truyền cảm hứng bởi nhìn thấy tên của Paul Dirac xuất hiện nhiều lần trên bảng danh dự. Dirac đã được trao giải Nobel Vật lý năm 1933 cho công trình phát minh phản vật chất và hạt positron nói riêng"

Ông còn cho biết: "Tôi hài lòng việc tên của tôi gắn với giải thưởng này và hy vọng rằng điều này sẽ truyền cảm hứng cho sinh viên trẻ ngày nay cũng giống như đối với bản thân tôi trong quá khứ”.

Ngày thứ ba 5/2/2013, Giải thưởng Higgs sẽ được công bố chính thức bới ông Alex Salmond, Bộ trưởng thứ nhất Vương quốc Anh, thủ hiến xứ Scotland và Giáo sư Peter Higgs.

Giành được Giải Higgs, các nhà vật lý học trẻ xuất sắc được tạo điều kiện cho một chuyến đi đến Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân châu Âu CERN ở Thụy Sĩ, nơi tháng 7 năm 2012 vừa qua đã đưa ra thông báo đầu tiên về khả năng tạo ra được “hạt của chúa” trên hệ máy gia tốc LHC (Large Hadron Collider).

Cũng theo thông báo đó, một hạt mới được phát hiện trên chùm LHC có khối lượng khá "phù hợp" với hạt “giả thiết” trong Mô hình Chuẩn mà Peter Higgs đã đưa ra trong công trình công bố năm 1964. Tuy nhiên, kết quả này mới được xem là sơ bộ và các nhà khoa học ở CERN dự định sẽ đưa ra kết quả chính xác hơn giữa năm 2013 này.

Về kết quả thực nghiệm trên, nhà vật lý lý thuyết Peter Hígg 64 tuổi, cho biết: Lúc đầu tôi không hình dung được sự phát hiện này “sẽ được thực hiện trong cuộc đời của tôi”.  Ông không ngờ trong những năm qua, với sự tiến triển công nghệ máy gia tốc, nay LHC đã đạt được năng lượng cao và đủ để tạo ra một hạt nặng như hạt Higgs boson hay “hạt của chúa”

Hoàng Hà