- Do xu hướng "trẻ hóa tội phạm" đang gia tăng, dự thảo bộ luật Hình sự sửa đổi tính đến khả năng hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên.

Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường giải trình trước UB Thường vụ QH hôm nay: Bộ luật Hình sự hiện hành quy định người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Theo đó, diện các tội phạm mà trẻ em phải chịu trách nhiệm hình sự là khá rộng. Thực tế, số trường hợp trẻ em từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi tự mình thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng là không nhiều, chủ yếu tập trung vào một số tội thuộc nhóm các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của con người, các tội xâm phạm sở hữu.

Còn lại phần lớn các trường hợp khác các em tham gia thực hiện tội phạm là do bị người lớn xúi giục, lôi kéo, mua chuộc, đe dọa...

"Vì vậy, việc xử lý hình sự đối với các em trong những trường hợp này có phần quá nghiêm khắc và ít có tác dụng giáo dục phòng ngừa, giúp các em sửa chữa lỗi lầm. Vì vậy, trách nhiệm hình sự của các em cần giới hạn trong phạm vi các tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một số nhóm tội phạm cụ thể", Bộ trưởng Tư pháp nói.

{keywords}

Bà Trương Thị Mai: Đồng tình xu hướng giảm tuổi chịu trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên, nhưng cần nghiên cứu kỹ lưỡng. Ảnh: Minh Thăng

Phương án của Chính phủ là quy định rõ hơn: Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng thuộc nhóm các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người; các tội xâm phạm sở hữu; các tội phạm về ma túy và các tội phạm xâm phạm trật tự, an toàn công cộng.

Nhưng trong cơ quan thẩm tra, UB Tư pháp QH, lại có nhận định rằng tình hình người chưa thành niên phạm tội hiện nay diễn biến rất phức tạp, có xu hướng gia tăng cả về số lượng và tính chất, mức độ nghiêm trọng, nếu thu hẹp phạm vi chịu trách nhiệm của người chưa thành niên sẽ bỏ lọt nhiều tội phạm.

Bên cạnh đó, có ý kiến cân nhắc đến đặc điểm tâm, sinh lý, khả năng phát triển của lứa tuổi này trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, để đề xuất hai nhóm: Người từ đủ 12 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; Người từ 16 đến dưới 18 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.

Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đồng tình xu hướng giảm tuổi nhưng cũng đề nghị nghiên cứu kỹ lưỡng và có đánh giá tác động cụ thể.

Theo Phó trưởng Ban Nội chính TƯ Nguyễn Doãn Khánh, nếu không giảm thì cần giữ nguyên như hiện hành chứ không nên nâng lên.

Nhưng với điều khoản sau thì đa số ý kiến lại đề nghị tăng lên: Không áp dụng hình phạt tử hình với người từ 70 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử để thể hiện chính sách hình sự nhân đạo đối với những người đã đến tuổi thượng thọ - đối tượng được hưởng chế độ chúc thọ, mừng thọ của Nhà nước, được đặc cách hưởng chính sách bảo trợ xã hội.

Trong UB Tư pháp có ý kiến nhận định tuổi thọ trung bình của VN đã được nâng cao, trình độ dân trí và đời sống vật chất ngày càng được cải thiện, người 70 tuổi nhìn chung vẫn còn khả năng về thể lực và trí lực, sự chênh lệch so với lứa tuổi thấp hơn không nhiều.

"Thực tế, nhiều người ở lứa tuổi này còn phạm tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng, còn có thể là người cầm đầu các tổ chức tội phạm (xâm phạm an ninh quốc gia, khủng bố, rửa tiền), cầm đầu đường dây buôn bán ma túy hoặc chủ mưu các băng, nhóm tội phạm...", Chủ nhiệm UB Tư pháp Nguyễn Văn Hiện nói.

Bà Trương Thị Mai đồng tình: "Từ 80 tuổi trở lên mới không tử hình thì hợp lý hơn, chứ 70 tuổi vẫn còn 'trẻ' và ghê gớm lắm". Phó Chủ tịch QH Huỳnh Ngọc Sơn thậm chí khẳng định: "70 là tuổi chống đối mạnh mẽ nhất, là 'ngọn cờ' nói nhiều người nghe, không hiểu sao lại đưa ra quy định trên".

Chung Hoàng