Người nghèo là một nhóm đối tượng yếu thế, dễ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu

Theo báo cáo về sự phát triển của con người năm 2007/2008 (UNDP) chỉ ra rằng “Rủi ro do BĐKH sẽ tác động đến 40% những người nghèo nhất của thế giới – vào khoảng 2,6 tỷ người – bị giảm hoặc mất các cơ hội trong tương lai”.

Chịu ảnh hưởng trực tiếp từ BĐKH là nhóm đối tượng trợ giúp xã hội. Họ có thể là những hộ gia đình nghèo, hoặc khó khăn về điều kiện kinh tế, hoặc là những người bị tàn tật, yếu sức khỏe, người già, người bị bệnh tâm thần, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt... Bản thân những đối tượng trợ giúp xã hội thường có năng lực phòng ngừa thấp hơn những người khác do điều kiện kinh tế và do năng lực cá nhân, khả năng khắc phục các hậu quả của đối tượng này cũng hạn chế.

BĐKH và các hiện tượng thời tiết cực đoan tác động đến những đối tượng này nhằm vào tính mạng, sức khỏe và tài sản. CTXH tiếp tục được quan tâm, triển khai để hỗ trợ cho nhóm đối tượng trợ giúp xã hội.

Đến hết năm 2018, cả nước đã thực hiện trợ cấp xã hội hàng tháng và cấp thẻ bảo hiểm y tế cho hơn 2,8 triệu người, trong đó có 42.434 trẻ em mồ côi, bị bỏ rơi, mất nguồn nuôi dưỡng; hơn 1,6 triệu người cao tuổi; hơn 1 triệu người khuyết tật đang được hưởng trợ cấp; 4.389 người nhiễm HIV/AIDS thuộc hộ nghèo...

{keywords}
Hạn mặn ở Miền Tây 

Việt Nam được Ngân hàng Thế giới đánh giá là một trong những quốc gia có nhiều thành tựu trong lĩnh vực giảm nghèo, bằng việc đã và đang áp dụng nhiều mô hình xóa đói giảm nghèo với nhiều dịch vụ CTXH hiệu quả.

Tại một cuộc hội thảo gần đây, Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã Hội Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh: Biến đổi khí hậu đang là vấn đề được toàn nhân loại quan tâm bởi nó đã, đang và sẽ tác động trực tiếp đến đời sống kinh tế - xã hội và môi trường toàn cầu của chúng ta, và cũng đang trở thành thách thức nghiêm trọng nhất đối với quá trình phát triển bền vững của tất cả quốc gia trên thế giới, trong đó Việt Nam là một trong 5 quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu.

“Dưới tác động của biến đổi khí hậu, chỉ trong 10 năm gần đây, các loại thiên tai như: bão, lũ, sạt lở đất, úng ngập, hạn hán, xâm nhập mặn... đã gây thiệt hại to lớn, làm chết và mất tích hơn 9.500 người, thiệt hại về tài sản ước tính 1,5% GDP mỗi năm. Đây là nguy cơ hiện hữu đối với mục tiêu xoá đói giảm nghèo, mục tiêu thiên niên kỷ và mục tiêu phát triển bền vững. Mỗi năm Chính phủ phải chi hàng nghìn tỷ đồng để giải quyết, khắc phục hậu quả thiên tai” – bà Hà cho biết.

Vai trò của công tác xã hội

Nhận thức được các nguy cơ và thách thức của biến đổi khí hậu, từ nhiều năm qua, Việt Nam đã chủ động triển khai xây dựng và ban hành một cách hệ thống các chủ trương, chính sách nhằm ứng phó có hiệu quả với tác động của biến đổi khí hậu.

“Nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của công tác xã hội thích ứng với biến đổi khí hậu là điều cấp bách và rất có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay. Bộ LĐ-TBXH xác định thông tin truyền thông là nhiệm vụ quan trọng đi trước góp phần xử lý kịp thời, hỗ trợ người dân chủ động, tích cực ứng phó kịp thời, hỗ trợ người dân sống chung với lũ, phản ứng nhanh với sạt lở, lũ lụt” – Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà khẳng định.

{keywords}
Người nghèo rất cần được tiếp cận với các dịch vụ công tác xã hội - Hình minh họa

Tuy nhiên, vẫn còn thiếu một số dịch vụ công tác xã hội cho người nghèo. Nhất là người nghèo chưa được tiếp cận với dịch vụ tham vấn trực tiếp, dịch vụ vận động tham gia xây dựng chính sách, dịch vụ biện hộ hay hỗ trợ kết nối, huy động nhiều nguồn lực bên trong và bên ngoài vào quá trình giải quyết vấn đề… công tác xã hội với người nghèo cần đảm bảo là hoạt động trợ giúp chuyên nghiệp nhằm nâng cao năng lực, chức năng xã hội của người nghèo; thúc đẩy các chính sách liên quan tới nghèo đói; huy động các nguồn lực, dịch vụ nhằm giúp cá nhân, gia đình và cộng đồng nghèo giải quyết vấn đề nghèo đói và hướng tới bảo đảm An sinh xã hội. Đặc biệt, người nghèo cần được trang bị kiến thức về sản xuất thích ứng với BĐKH, nhất là sản xuất nông nghiệp.

Do đó, định hướng các giải pháp phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro do BĐKH với góc độ lĩnh vực công tác xã hội chủ yếu tập trung vào các giải pháp lồng ghép chính sách, xây dựng và phát triển các chương trình hỗ trợ, kết nối để giảm thiểu rủi ro và đa dạng hoá sinh kế cho người dân nhằm hướng tới: Giải quyết các vấn đề ảnh hưởng đến an ninh con người, đặc biệt các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất; Coi trọng việc nâng cao năng lực tự ứng phó của người dân, đặc biệt là các đối tượng yếu thế trước tác động của BĐKH kết hợp với sự hỗ trợ của Nhà nước và sự tham gia của cộng đồng; công tác xã hội cần thực hiện tốt tất cả các vai trò, trong đó cần làm tốt vai trò kết nối các nguồn lực nhằm phục hồi, cải thiện và đa dạng các điều kiện sinh kế để đảm bảo đời sống người dân các vùng dễ bị tổn thương.

Bài: Hà Lệ Yên - Nhóm PV
Ảnh: Nguyễn Ngọc Quý - Nhóm PV