- Hàng loạt dự án giao thông trọng điểm trên địa bàn Hà Nội phải rơi vào cảnh thi công ì ạch, chậm tiến độ so với dự tính ban đầu do gặp khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng (GPMB).


Thi công chậm do thiếu mặt bằng sạch

Hiện nay, trên địa bàn Hà Nội có 5 dự án giao thông trọng điểm để thúc đẩy phát triển kinh tế, giải quyết ách tắc giao thông.

Đó là dự án đường nối từ cầu Nhật Tân - sân bay Nội Bài; Cao tốc  Hà Nội - Thái Nguyên (Quốc lộ 3 mới); Cao tốc Hà Nội - Hải Phòng; cao tốc Nội Bài - Lào Cai, Cầu Nhật Tân. 

"Nút thắt" mặt bằng tại dự án Cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên thuộc huyện Gia Lâm, Hà Nội.
 

Tuy nhiên, hiện chỉ có 2 dự án cao tốc: Hà Nội - Hải Phòng, Nội Bài - Lào Cai về cơ bản đã hoàn thành xong công tác GPMB, các dự án còn lại đều bị chậm do thiếu mặt bằng sạch.

Dự án đường cao tốc Quốc lộ 3 mới (Hà Nội - Thái Nguyên) dù đã được khởi công từ cuối năm 2009 và ấn định thời gian hoàn thành toàn tuyến vào tháng 6/2013.

Theo ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó phòng điều hành dự án (PID5, Ban Quản lý dự án 2), hiện vẫn còn lại gần 2,8km chưa bàn giao mặt bằng, lại theo kiểu "xôi đỗ" (vẫn còn rải rác nhà dân) nên nhà thầu chưa thể thi công được.

Ông Hà cũng thừa nhận, hầu hết mặt bằng tuyến đường bị vướng mắc chủ yếu nằm ở các điểm giao cắt tại các huyện của địa bàn Hà Nội.

Theo báo cáo của Ban chỉ đạo GPMB TP Hà Nội, toàn dự án vẫn còn 4 ha chưa có mặt bằng sạch, hoặc chậm trễ. Chủ yếu tập trung ở địa bàn huyện Sóc Sơn với khoảng hơn 100 hộ đất tại các xã trung Giã, Bắc Phú, Tân Hưng và 3 hệ thống đường điện trung hạ thế phải di chuyển hạ tầng kỹ thuật nhưng vẫn chưa triển khai thực hiện.

“Riêng các gói nằm trên địa bàn các huyện Đông Anh, Gia Lâm, Sóc Sơn, hiện nay không ai có thể khẳng định được tiến độ, vì nhà thầu chỉ có thể thực hiện thi công khi mà địa phương phải bàn giao được mặt bằng” - ông Hà thành thật.

Một dự án khác cũng bị chậm và phải điều chỉnh tiến độ các gói thầu đó là dự án cầu Nhật Tân. Cầu này được khởi công từ năm 2009 và dự kiến hoàn thành vào năm 2014 với 3 gói thầu.

Tuy nhiên, báo cáo của chủ đầu tư dự án cho thấy, giá trị toàn dự án mới hoàn thành được gần 60% khối lượng công việc.

Đại diện Ban quản lý Dự án Tả Ngạn cho biết, hiện vẫn còn vướng khoảng 2,3 ha đất của 280 hộ dân tại nút giao Phú Thượng (phường Phú Thượng - Tây Hồ) chưa được GPMB.

Theo chủ đầu tư dự án Cầu Nhật Tân, các đơn vị thi công đều nhận mặt bằng làm nhiều đợt.

Thậm chí, đến tháng 5 vừa qua, đơn vị thi công mới nhận hết mặt bằng của cầu vượt đê Tả Hồng (chậm 3 năm so với kế hoạch) vì thế rất khó có thể hoàn thành theo đúng tiến độ phê duyệt của dự án như ban đầu.

Cũng theo đại diện của các huyện, trong diện tích chậm bàn giao mặt bằng còn một số công trình hạ tầng kỹ thuật thuộc sự quản lý của Sở, ngành của Thành phố như trạm điện, hệ thống chiếu sáng, trạm viễn thông...

Dù đã có đề xuất di dời nhưng chưa được thực hiện nên đã ảnh hưởng đến tiến độ mặt bằng chung.
 

Nhiều gói thầu các dự án phải điều chỉnh tiến độ so với dự tính ban đầu.

Theo chỉ đạo của Bộ GTVT và UBND TP.Hà Nội, công tác GPMB của các dự án trên phải tiến hành xong trước năm 2012.

Nhưng để làm được điều này, UBND các cấp cần phải có sự vào cuộc quyết liệt trong việc tạo mặt bằng sạch cho đơn vị thi công để đẩy nhanh tiến độ dự án.

Chận tái định cư cho công tác GPMB

Để có thể thi công các dự án trên, Hà Nội đã tiến hành thu hồi tổng diện tích đất ở và Nông nghiệp là 590.4 ha trên 4 huyện, quận thủ đô.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Ban chỉ đạo GPMB Hà Nội, công tác GPMB đối với các hộ dân tại các dự án thuộc địa phận huyện Đông Anh, Sóc Sơn được tiến hành quá chậm, thậm chí còn chưa phê duyệt khi dự án đã thi công.
 

Dự án Cầu Nhật Tân vẫn còn vướng hơn 100 hộ dân thuộc quận Tây Hồ do các hộ chưa đồng tình với phương án GPMB.

Theo chủ đầu tư và các ban GPMB, các khu tái định cư chưa được đầu tư xây dựng kịp thời, chưa có tiền đầu tư trước khi dự án được khởi động đã làm chậm trễ GPMB.

Đánh giá của các Ban chỉ đạo GPMB TP. Hà Nội cũng cho thấy, việc di dời các hộ dân trên địa bàn Đông Anh, Sóc Sơn, Tây Hồ đang là “nút thắt” cần tập trung giải quyết nhằm đảm bảo mặt bằng thi công dự án.

Bên cạnh đó, nguyên nhân làm các dự án bị “ngâm” tiến độ là do xây dựng các khu tái định cư phục vụ GPMB triển khai thực hiện chậm.

Theo đánh giá của Ban chỉ đạo GPMB, các đơn vị liên quan đã không dự báo, lường trước được khối lượng công việc cần phải thực hiện nên khi chuẩn bị phê duyệt phương án đất ở thì mới bắt đầu quá trình lập, trình phê duyệt các dự án đầu tư khu tái định cư.

“Nếu không có đất tái định cư để bố trí cho các hộ dân đủ điều kiện thì sẽ không thể thu hồi đất GPMB được các diện tích đất ở tại 2 huyện trên”, báo cáo của Ban chỉ đạo GPMB khẳng định.

Ngoài ra, Ban chỉ đạo GPMB cũng thừa nhận, một số khu tái định cư còn thiếu những điều kiện tối thiểu cho sinh hoạt nên nhiều hộ dân dù đã đồng ý với phương án di dời, nhưng vẫn ở lại.

Vũ Điệp