Hành trình kỳ lạ của những phiến gỗ Nu khổng lồ

- Câu chuyện về hành trình của những phiến Nu tiền tỉ có xuất xứ từ cây Hương đỏ Bắc Mỹ cả ngàn tuổi với những hoạ tiết tuyệt mỹ thuộc sở hữu của một cặp vợ chồng người Việt khiến nhiều người kinh ngạc.

Tình cờ biết đuợc câu chuyện gian nan tìm mua những phiến gỗ Nu khổng lồ của một cặp vợ chồng người Việt trong thời gian sống tại Mỹ, chúng tôi quyết định tìm đến nhà anh chị ở Nam Định để tận mắt chiêm ngưỡng vẻ đẹp cũng như độ hoành tráng của chúng. Đã nghe nhiều về những bộ bàn ghế hay sập được ghép từ những phiến Nu nhỏ có giá lên đến cả tỉ đồng nhưng hiếm khi chúng tôi được thấy những phiến Nu to bằng cả một tấm phản như vậy. Do vậy, chỉ mới nhìn qua, ngay cả dân ngoại đạo cũng biết là nó rất hiếm và rất đắt. Trên thực tế cũng có những chiếc sập bằng nu hiếm hoi trên thị trường dù giá rất đắt những là ghép lại từ nhiều tấm nhỏ.

4 tấm ghỗ nu lớn cao hơn cả đầu người

Biết tin anh chị sở hữu những phiến Nu quý rất nhiều người đã xin đến nhà để ngắm. Họ trầm trồ khen ngợi nhưng chưa ai dám hỏi anh chị về giá trị của những tấm gỗ Nu kia. Họ không dám hỏi anh chị mua bao nhiêu tiền và có ý định bán không bởi họ biết nếu có bán thì giá mỗi phiến Nu siêu lớn này cũng rất cao. Trước câu hỏi: anh có ý định bán những phiến Nu này hay dùng làm sập hoặc vật dụng gì đó trong nhà không? Anh Sơn trả lời chỉ có ý định bày ngắm chứ chưa có ý định bán đi hay sử dụng.

Những phiến gỗ Nu này được lấy từ cây Hương đỏ Bắc Mỹ (Redwood) ngàn tuổi. Gốc của cây gỗ này đủ để khoét một cái cổng lớn cho chiếc ô tô đi qua. Các phiến nu này có độ dày trung bình 15cm. Kinh ngạc hơn khi phiến nu lớn nhất có chiều dài gần 3m và rộng trên 2m. Với kích cỡ quá lớn như vậy, ngay cả những phiến gỗ bình thường cũng khó kiếm chứ chưa nói đến chuyện đó là phiến Nu. 

2. Tuy nhiên, câu chuyện phía sau những phiến Nu khổng lồ này, về cuộc hành trình gian nan để chuyển được chúng về Việt Nam lại cuốn hút chúng tôi hơn nhiều giá trị thực sự của chúng.

Sinh ra trong gia đình có truyền thống kinh doanh và chơi đồ gỗ nhiều đời ở Nam Định, từ nhỏ chị Trang đã sớm biết giá trị của Nu cũng như vẻ đẹp của chúng qua những câu chuyện của bố. Cơ duyên bắt đầu từ năm 2006 khi chị sang Mỹ theo chồng và làm việc cho một tổ chức từ thiện của Liên Hợp quốc ở New York. Từ những thông tin trên mạng, chị biết đến một người Mỹ ở bang California. George được miêu tả là một trong số ít những ông trùm ở bờ Tây có thể cung cấp những phiến gỗ nu lớn.
Mất hai ngày bay từ New York tới San Francisco rồi lái xe qua đoạn đường dài gần 1000km, cuối cùng hai vợ chồng chị cũng tới được thành phố Eureka nhưng tìm George thì không dễ chút nào. Đúng lúc bắt đầu nản và xác định ra về tay trắng, hai vợ chồng chị lại gặp được con trai của George. Niềm vui tìm được George nhanh chóng bị thay thế bằng nỗi thất vọng bởi ông không còn nu phiến lớn bởi chúng đã được các khách hàng quen đặt mua ngay khi vừa khai thác được. Để an ủi hai vị khách người Việt, ông già trên 70 tuổi đời đích thân lái xe chở vợ chồng chị ra thăm bãi gỗ khổng lồ của công ty.

Trong số hàng ngàn cây gỗ mới có một cây cho Nu. Và trong hàng ngàn Nu mới có một Nu to toàn phiến có độ dày từ 12-15cm

Khi anh chị chuẩn bị ra về George mới cho biết hơn một năm trước họ khai thác được một cây Hương đỏ có tuổi thọ gần 1000 năm. Loại cây này nếu có nu nó sẽ cho loại nu đẹp nhất trong các loại nu bắc Mỹ, tương tự loại Nu có tên là Amboyna xuất xứ từ Campuchia nhưng nhẹ hơn nhiều nên được ưa chuộng hơn cho sử dụng để chế tác thủ công như khảm nội thất trong ô tô hay du thuyền siêu sang. Máy cưa công nghiệp của ông tuy đã rất lớn nhưng không thể xẻ khối gốc cây khổng lồ có kích cỡ đồ sộ. Nó quá lớn và nằm ở góc xa nhất ở bãi gỗ, riêng phần gốc lớn gần bằng container cỡ 20 feet (dài khoảng 6m), có nhiều mắt nu nổi lên. Nhưng chính bản thân George cũng không dám chắc gốc nu đó có thể cho những phiến nu 100% hay không.

George bảo nếu quyết tâm họ sẽ phải chờ thêm vài ngày nữa. Bởi khi xe tải lớn của North Pacific, hãng khai thác và chế biến gỗ lớn nhất khu vực bắc bờ tây của Mỹ chở gỗ đến cho George, ông sẽ thuê họ chở khối gốc cây đến nhà máy của hãng North Pacific ở cách khoảng 50km để xẻ gốc cây gỗ khổng lồ do chỉ có họ mới có những máy cưa siêu trường. Gốc cây, theo George nói có thể cho ra 30 phiến gỗ dày trung bình 12cm-14 cm, chỉ cần có 1 phiến là Nu 100% thì giá của nó sẽ bằng giá thành khai thác của cả gốc cây.

Chỉ cần có 1 phiến là Nu 100% thì giá của nó sẽ bằng giá thành khai thác của cả gốc cây.

Đang lưỡng lự không biết nên ở hay về, đứng trước gốc cây khổng lồ, vợ chồng chị tràn trề hy vọng về một phiến gỗ nu lớn. Đó là lý do họ quyết ở lại thêm 3 ngày cho đến khi có kết quả.

Ba hôm sau, khối gốc lớn được chuyển đến nhà máy gỗ của hãng North Pacific để xẻ. 16 phiến gỗ đầu tiên chỉ cho tỉ lệ nu khoảng 10% đến 40% bề mặt. Phiến thứ 17 cho tỉ lệ nu lên tới 80% và từ phiến thứ 18 tới 23 thì cho tỉ lệ nu gần 100% bề mặt. Khối cây khổng lồ được cắt ra 30 phiến nhưng chỉ có 6 phiến gỗ nu toàn mặt gần 100%. Giữ lời hứa với cặp vợ chồng xa lạ đến từ Việt Nam, George đồng ý bán cho anh chị 5 phiến nu. Ô ng chỉ đòi giữ lại 1 trong 6 phiến nu toàn mặt vì bản thân ông cũng chưa từng thấy phiến nu nào đẹp như vậy.

3. Niềm vui mua được những phiến Nu khổng lồ chưa kịp nguội thì anh chị lại phải đối mặt với những khó khăn mới mà trước đó họ chưa từng nghĩ tới.
Với các tấm gỗ có tuổi thọ từ 100 năm trở lên, bang California ra quy định rất ngặt ngèo để hạn chế vận chuyển ra ngoài, tránh nguy cơ lây lan mầm bệnh từ cây như mối, mọt... Thêm một lần nữa anh chị lại cầu cứu đến George. Sau hai tuần vất vả mời nhân viên cơ quan vệ sinh dịch tễ của bang đến để bơm thuốc diệt khuẩn, cuối cùng họ cũng có được tấm giấy phép vận chuyển 5 phiến gỗ khổng lồ từ California đến New York. Bỏ ra cả một đống tiền để mua nu, anh chị lại phải mất thêm 4000 đô la nữa để chuyển chúng từ California về New York.

Hồi hộp chờ đợi 5 phiến nu chở về đến nhà bằng tàu hoà, khi thấy chúng đã nằm gọn trước toà nhà chung cư mình, anh chị mới bắt đầu phát hoảng bởi không biết chứa chúng ở đâu. Không thể cho qua thang máy cẩu lên nhà, cũng không thể để ngoài đường vì lơ ngơ là bị cảnh sát tới tịch thu và phạt nặng ngay. Đang bụng mang dạ chửa, chị Trang ngồi lên đám gỗ nu và bật khóc. Dù mất cả một đống tiền và bao công sức để sở hữu chúng nhưng đến lúc đã có 5 phiến nu trong tay rồi anh chị lại không biết xoay xở sao với chúng. Chị bảo lúc đó thậm chí chị còn nghĩ đến chuyện gọi người cho nu đi cho rảnh nợ.

Và thêm một lần nữa thần may mắn lại đến với anh chị. Một gia đình người Mỹ quen biết ở gần đó đã cho anh chị để nhờ 5 phiến nu cho đến ngày chúng được đóng container chuyển về Việt Nam vài tuần sau đó qua đường tàu biển. Ngày về, anh chị mừng phát khóc khi thấy 5 phiến nu khổng lồ nằm ngay ngắn trong nhà. Ngay lập tức anh chị đã thuê gần 10 người thợ lành nghề bậc nhất ở Nam Định để sơ chế những phiến nu quý này.

Họ đã phải lao động suốt 3 tuần để biến chúng thành những phiến Nu tuyệt đẹp như bây giờ. Từng cm được tính toán cẩn trọng cắt bỏ hay giữ lại để không ảnh hưởng đến vẻ đẹp của phiến gỗ Nu cổ trên 1000 năm tuổi, mỗi phiến gỗ đều giữ được gần như đầy đủ viền màu trắng sữa bao bọc. Ngoại trừ lớp sơn bóng được phủ bên ngoài để bảo vệ, những phiến Nu này được giữ gần nguyên vẹn với lớp màu và những đường vân nguyên bản hoàn hảo. Với anh chị, những phiến gỗ nu này thực sự không định nổi giá.

Hạnh Phương - Nguyễn Hoàng