- Trong các kỳ thi lớn, quy mô quốc gia như thi tốt nghiệp, thi đại học (và 2 năm gần đây là thi THPT quốc gia), tính bảo mật của các đề thi là một yếu tố quan trọng.  Câu chuyện dưới đây của một hiệu trưởng trường ĐH ở TP.HCM kể lại những gian nan của chuyện sao in đề thi qua nhiều năm thay đổi thi cử.

Đường đi của đề thi

Cách 1 đến 2 ngày, đoàn sao in đề thi vào khu chuyên biệt, các đơn vị được giao nhiệm vụ sao in đến nhận đề. Trên xe thường là hiệu trưởng hoặc phó trưởng ban sao in đề thi và  2 đồng chí công an có nhiệm vụ giám sát và áp tải đề. Về đến khu vực sao in, đề thi được đưa vào két sắt chống cháy. Hai công an cũng bắt đầu ở trong khu sao in đề cho đến 2/3 thời gian  thi của buổi thi cuối cùng.

{keywords}
Thí sinh làm thủ tục dự thi ngày 30/6. Ảnh: Nguyễn Thảo

Chiều hôm đưa đoàn in sao đề vào khu vực "biệt lập", lãnh đạo trường cùng anh em ăn cơm chia tay, chúc đoàn công tác hoàn thành nhiệm vụ.

Bắt đầu in sao đề, hai đồng chí công an làm nhiệm vụ giữ đề gốc trước khi đưa két chứa đề thi vào khu biệt lập còn phải làm nhiệm vụ khám đồ đạc cá nhân của những người làm nhiệm vụ sao in đề thi. Tất cả những gì có thể sao chụp và chuyển tin ra ngoài đều không được mang vào khu vực sao in đề thi. Không có thiết bị dò tìm, việc khám chủ yếu là làm bằng tay và dựa vào sự trung thực cuả những người tham gia sao in đề thi.

Ngày trước, khi chưa thi "3 chung", các việc duyệt và sao in đề là việc của từng trường. 

Sau này, khi tổ chức "3 chung", khu vực sao in đề thi ngày càng được bảo vệ kỹ hơn. 

Những thủ tục kỹ lưỡng

Trước đây, sao in đề thi ở một khu vực riêng biệt, khi đoàn kiểm tra của Bộ tới, còn yêu cầu phải bít ván kín mít khu vực. Máy lạnh chưa tốt như bây giờ, lại phải chạy máy cả đợt (khoảng 20 ngày) nên thường không đủ mát. Anh em làm việc thường cởi trần, mặc quần sooc nên khu vực sao in đề thi thường không có nữ giới. 

Trước đó trường tôi có một chị là nhân viên đã làm việc từ trước 1975 rất mẫn cán và hiểu biết công việc nên từ việc tính số túi đựng đề thi, đến số lượng đề trong mỗi bao đựng đề thi, màu sắc của môn thi... đều do một mình chị làm nhưng chưa bao giờ sai sót ở khâu này.

Gần đây, đề thi đã được in sẵn trên giấy. Công việc sao in chỉ là việc photocopy đơn thuần bằng các máy photocopy cao tốc. Việc đơn giản hơn nhiều nếu như đề thi chỉ có một mặt giấy. 

Hai mặt giấy thì phải kiểm soát kỹ hơn dù trên tờ giấy in đề thi đã nói rõ đề thi có mấy trang (giám thị buộc phải nói rõ điều này khi mở đề phát cho thí sinh) để thí sinh xin đổi đề nếu đề thi sao in thiếu trang. 

Với các đề thi trắc nghiệm, việc phối đề thi vất vả hơn vì có thể mỗi đề có tới 2 trang A3 và mỗi phòng thi có 5 đến 6 mã đề. 

Trong khu vực làm đề có máy phối trang, nhưng chúng tôi phải sao in từng mã đề, sau mỗi mã đề được sao in với số lượng đủ để phối đề thì những người làm công tác sao in phải làm vệ sinh sạch sẽ từ việc tháo master ra khỏi máy in, chạy không master 5 tờ có sự chứng kiến của một nhân viên kỹ thuật khác để đảm bảo master vừa in không còn trong máy. 

Tất cả được bỏ vào bao bì và cuốn chặt lại bằng băng keo trước khi bỏ vào thùng rác của khu vực sao in. 

Sau khi đã có đủ mã đề, từng chồng đề thi theo mã đặt trước mặt những người phối đề. Họ lấy đủ số mã phối để chuyên vào bao đựng đề thi. Sau đó người chịu trách nhiệmđếm lại từng túi của mỗi điểm thi, buộc thành một cục. 

Tất cả được chuyển đến khu vực tập kết đề thi đã được đóng gói. Khu vực này sẽ do trưởng ban sao in và một chuyên viên có tính cẩn thận chịu trách nhiệm để đếm đi đếm lại các túi đựng đề thi, người không có nhiệm vụ không được vào.

Việc giao đề trước đây khi chỉ thi ở các trường đại học thường diễn ra từ 3 giờ sáng để đảm bảo đề thi được vận chuyển đến từng điểm thi trước thời gian bóc đề thi khoảng 60 đến 90 phút. Người đến nhận đề phải mang giấy giới thiệu, chứng minh nhân dân - đây là thủ tục dù chúng tôi đã quen mặt nhau. 

Cán bộ sao in: Những ngày tập trung gian khó

Việc sinh hoạt của cán bộ sao in diễn ra trong khu vực sao in nên phải giữ gìn vệ sinh. Có 4 phòng tắm mà hơn 20 người. Nam giới cả, tắm chung như ở bãi tắm. Không có khí trời, nắng chỉ có một lúc nên mọi người tranh thủ giặt, tranh thủ phơi.

Ăn uống thì kí hợp đồng với một cơ sở nấu ăn. Thức ăn phải được giữ lại phòng khi có ngộ độc thức ăn. Sáng, trưa, tối... và khuya ăn đúng giờ như bên quân đội. Thức ăn dư sau bữa ăn được đưa thẳng vào toilet dội sạch luôn. Bát đĩa được đưa ra trước sự giám sát của 2 vòng bảo vệ do công an phụ trách. Cần nhất là không để xảy ra ngộ độc thức ăn.

Không một mảnh giấy nào được đưa ra, giấy dùng trong bữa ăn phải để lại trong khu vực in sao. Chúng tôi đưa chúng vào các túi nilon và buộc kín lại tránh bốc mùi hôi thối

Có một văn bản ký kết với bệnh viện đề phòng rủi ro bệnh tật cần cấp cứu trong lúc làm đề thi. Khu vực đó phải được làm riêng biệt. Bác sỹ tiếp xúc với bệnh nhân cấp cứu làm việc trong khu vực đề thi. Nếu bênh nhân được chuyển ra ngoài phải dưới sự giám sát của công an cho đến hết kì thi. 

Có một trường hợp cán bộ làm công tác sao in đề thi phải đi cấp cứu vì áp lực công việc quá đến mức huyết áp tăng. May mà ở ngày thi sau cùng nên cũng không ảnh hưởng nhiều lắm đến công việc chăm sóc và "cách ly bệnh nhân"!

Kết thúc đợt làm đề, trường tổ chức một bữa ăn mừng anh em hoàn thành nhiệm vụ. Sau 2/3 thời gian thi buổi thi cuối cùng chúng tôi được ra trại. Hớn hở, vội vàng, vợ đang chờ ngoài cổng...

  • Lê Huyền (Ghi theo lời kể của một hiệu trưởng tại TP.HCM)