Khóa học ngắn, giấc mơ dài của điện ảnh Việt

- Trong lúc các nhà làm phim Việt Nam loay hoay nhìn nhau làm sao đủ tiền làm phim, cách nào để làm phim có doanh thu, một "ông bụt" bay từ Mỹ sang bảo làm đi, tôi chỉ cách cho, mất ba ngày thôi.

Từ ý tưởng cho bộ phim đến gom tiền cho vào túi

Sao lại có "ông bụt" nào hay ho, đến để giúp các cô Tấm của điện ảnh Việt trong thời buổi này? Vị ấy tên Dov Simens, được phong danh hiệu đàng hoàng: Giảng viên điện ảnh số một của nước Mỹ, theo bầu chọn của Hiệp hội quốc gia các trường điện ảnh Hoa Kỳ.

Hơn trăm học viên Việt Nam ngồi chờ Dov Simens ở TP.HCM, ông cũng chưa dạy chữ nào cho họ (lớp học bắt đầu từ ngày 26/7/2011), nhưng danh tiếng của ông thầy đã "mở mắt" cho hàng loạt tên tuổi thượng thặng cỡ Will Smith, Quentin Quarantino, Guy Ritchie..., làm cuộc gặp gỡ hạn chế với báo chí và một số nhà làm phim hôm 24/7 cũng nóng lên theo ông.

Dov Simens tại khách sạn New World, TP.HCM ngày 24/7/2011

Như cách mà nhiều bộ phim của Hollywood có câu chuyện thường tạo cho người xem, đặc biệt là dân trong nghề, thi thoảng lại thoáng có ý nghĩ rằng dễ quá, cái này mình làm cũng được, Dov Simens cũng mang cảm giác đó đến, rằng việc làm phim, và sản xuất phim có doanh thu ngay ở Việt Nam, không khó.

Dov Simens bảo: "Việt Nam có khoảng 150 phòng chiếu phim, có nhiều tài năng, diễn viên đẹp, đạo diễn đủ khả năng làm phim, nhà quay phim làm chủ được thiết bị, có nhà soạn nhạc, có biên tập, có bối cảnh đẹp... Các bạn có mọi thứ để làm phim, nhưng không biết cách sản xuất phim sao cho thu được lợi nhuận".

Điều đó thì ai cũng thấy. Cái mà nhiều người muốn biết là làm sao để phim sinh lãi. Dov Simens chưa vội tiết lộ cụ thể cách thức, ngoài một số ví dụ để nhấn mạnh rằng kiếm tiền bằng phim ảnh ở Việt Nam là... rất dễ. Tuy nhiên, công thức tổng quát được rút gọn có thể nhận ra: Tài năng của người làm phim + Hướng dẫn của Dov Simens = Thành công.

Diễn giải của thành tố "hướng dẫn của Dov Simens" sẽ gồm: bắt đầu từ ý tưởng, hình thành câu chuyện, tìm ngân sách làm phim, sử dụng ngân sách hiệu quả, mua sắm hay thuê thiết bị, tuyển các thành phần đoàn phim, bấm máy, xử lý tình huống trên trường quay, các vấn đề hậu kỳ, thương lượng phát hành, dự liên hoan phim, chiến dịch tiếp thị và... thu tiền vào túi.

Để đủ khả năng tham gia thực hiện hết chừng đó công đoạn, theo lý thuyết, các nhà làm phim tương lai ở Mỹ hay Việt Nam gì cũng vậy, phải mài đũng quần trên ghế trường điện ảnh mất bốn năm. Còn theo thực tế, rất nhiều người trong số đó tan vỡ giấc mơ điện ảnh ngay khi ra trường, chẳng có cơ hội sờ cái máy quay, nói gì đến việc xa xôi gom tiền vô túi.

Và cái gây sốc của Dov Simens là ở đó: Ông chỉ cần có 2 ngày để hướng dẫn mọi thứ kể trên mà sinh viên điện ảnh vốn phải học miệt mài trong 1.460 ngày! Không chỉ thế, lồng trong nghiệp vụ làm phim còn là làm thế nào để kiếm được lợi nhuận thực sự, điều mà nhiều trường điện ảnh chính quy không hề dạy.

Hai ngày cho mơ mộng của một nền điện ảnh

Ngôi sao một thời của điện ảnh Việt Nam, nam diễn viên Trần Quang, từng là học viên tại "Khóa học 2 ngày" của Dov Simens ở Mỹ năm 1994, chia sẻ rằng mình đồng cảm với những điều mà ông thầy Dov Simens truyền dạy. Tài tử lão thành nói rằng tài năng của mỗi cá nhân là vốn tự có, còn phương pháp của Dov Simens chính là sự khai mở, kích thích để tài năng ấy làm nên thành quả.

Khóa học "2-Day Film School" của Dov Simens được thêm một ngày để phù hợp với điều kiện Việt Nam

Nhưng không phải ai cũng thích hay ủng hộ cách làm của Dov Simens. Nhiều trường điện ảnh danh tiếng trên chính đất Mỹ cũng không ưa gì Dov Simens dù ông đã từng giảng dạy ở các nơi đó. Làm sao có thể "dung nạp" được khi Dov Simens nói thế này: "Các trường điện ảnh Mỹ dạy cũng tốt, nếu bạn thỏa mãn hai điều: đủ khả năng tài chính, và chấp nhận sự thật phũ phàng rằng sau bốn năm ra trường không ai nhận mình, thì cứ theo học".

Dov Simens cũng không khách sáo "tha bổng" các trường điện ảnh Việt Nam khi hỏi ngược một nhà làm phim Việt: "Những điều mà bạn đã học trong trường điện ảnh có giúp bạn kiếm được tiền không? Tôi nghĩ là không".

Liệu mấy ai có thể ngồi yên với cái cách "kích động" của Dov Simens. Song đó lại chính là phương pháp chính để Dov Simens truyền cảm hứng đến học viên, kích thích niềm đam mê điện ảnh trong mỗi người, vẽ cho họ đường đi để đam mê phải biến thành cách thức cụ thể, tài năng phải tạo ra chất lượng và tiền bạc.

Bà Tường Vân, điều phối viên của dự án, cho biết: "Chúng tôi thực hiện dự án này phi lợi nhuận, chỉ cố gắng không phải bù lỗ nhiều, nhưng Dov Simens muốn phá tan ý nghĩ đó. Ông ấy cũng nói với chúng tôi rằng nền điện ảnh Việt Nam đã xây một bức tường ngăn cách giữa nghệ thuật với thương mại quá dày, đã đến lúc cần phải đập vỡ nó ra".

Dov Simens nói mọi thứ ở Việt Nam đều rất rẻ, vậy thì tại sao các nhà làm phim không làm ra những bộ phim có doanh thu. Ông nhấn mạnh rằng mình không tài hơn, và cũng không thể thấy được tài năng trong từng người, "tài năng là cái của bạn, tôi chỉ là người truyền lửa, chỉ cho bạn cách kiếm tiền".

Nhưng hẳn chuyên gia như Dov Simens cũng dễ dàng nhận ra có những khác biệt rất lớn giữa nền công nghiệp điện ảnh khổng lồ Hollywood, với một thị trường phim Việt mỗi năm chỉ làm ra chừng chục sản phẩm, từ từng cá nhân đến toàn bộ nền phim ảnh, từ cách thức vận hành guồng máy sản xuất của ngành điện ảnh đến bối cảnh kinh tế xã hội.

Dov Simens đã đào tạo ra những cái tên đỉnh cao, học trò của ông gặt hái 9 giải thưởng Oscar, 32 giải thưởng Emmy, cùng 1.470 giải thưởng khác, nhưng ông có phép thần thông nào dành cho những học viên người Việt, những người mà ông bảo rằng "có tài nhưng chưa có những suy nghĩ khác biệt", để một vài người trong số họ bước lên đỉnh?

Hay nói cách khác, sau khóa học 2 ngày của Dov Simens (sang Việt Nam được điều chỉnh thành 3 ngày, học phí hạ xuống còn 295 USD/người, sinh viên 195 USD), liệu có nhà làm phim Việt Nam nào được xếp nối vào danh sách những tên tuổi trong làng điện ảnh mà Dov Simens từng giảng dạy?

Võ Tiến