'Khoán 10' trong tuyển dụng: Đổi mới để giáo viên sống được với nghề

VietNamNet giới thiệu bài viết của độc giả Nguyễn Hiếu Quân - một người đang công tác trong ngành giáo dục - trước nhu cầu đổi mới trong tuyển dụng giáo viên. Nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

Khoán 10 năm 1988 đã thừa nhận “hộ gia đình là đơn vị kinh tế tự chủ”, làm thay đổi căn bản nền kinh tế nông nghiệp của cả nước và mang lại hiệu quả kinh tế to lớn. 

Nhưng kinh tế và giáo dục vốn khác nhau. Bối cảnh xã hội cũng đã thay đổi. Như vậy, nếu có một cơ chế khoán 10 trong ngành giáo dục, nhất là về tuyển dụng giáo viên, ta không thể hiểu một cách máy móc và đơn giản là cứ giao cho hiệu trưởng các trường được tự tuyển, tự chọn.

Điều này không giúp giải quyết tốt vấn đề nhân sự trong trường, mà có thể sẽ phát sinh tiêu cực. 

Thứ nhất, việc giao quyền tự chủ cho hiệu trưởng có thể sẽ dẫn đến vấn nạn chạy việc, tiêu cực trong công tác tuyển dụng bởi hiệu trưởng là người có tiếng nói và quyết định cuối cùng. 

Mặt khác, với chương trình giáo dục phổ thông mới, số lượng học sinh học các môn sẽ thay đổi hàng năm theo nhu cầu và lựa chọn của các em. Việc thừa thiếu cục bộ vẫn sẽ diễn ra hàng năm, từ môn nọ chuyển sang môn kia. 

Thứ hai, khoán 10 “mới” phải có mức độ hiểu rộng hơn. “Giao cho từng hộ” không chỉ dừng lại ở không gian cứng của mỗi trường học, mà là giao quyền tự chủ để các trường có thể mở rộng môi trường giáo dục. 

Trên cơ sở đó, nhà trường có thể linh hoạt tận dụng các nguồn lực sẵn có như các lớp học online, dạy tăng cường; tạo điều kiện về thời gian và kinh phí để bồi dưỡng giáo viên. Thậm chí trường có thể chủ động xây dựng kế hoạch và phương án “đổi” giáo viên tạm thời giữa các trường đồng cấp trong địa bàn để giải quyết vấn đề thừa thiếu cục bộ trong năm học.  

Thứ ba, khoán 10 “mới” trong giáo dục cần nhất là sự đổi mới mạnh mẽ về việc liên thông, liên kết giữa nhu cầu việc làm và công tác đào tạo. Chỉ khi nào người học được đảm bảo việc làm lúc tốt nghiệp, khi đó người giỏi sẽ đến, sẽ chuyên tâm với ngành sư phạm. 

Thực tế, việc tuyển dụng giáo viên là không khó. Có chăng, khó khăn là do đa số sinh viên sư phạm khi ra trường không thể chờ đợi đến khi có chỉ tiêu ở các trường để thi viên chức, hoặc thậm chí phải “chạy" việc. 

Để mưu sinh, họ phải tìm việc làm khác trái với nghề được đào tạo. Cứ thế, họ buộc rời xa ước mơ đứng trên bục giảng.

Như thế, “khoán 10” trong tuyển dụng giáo viên không phải là sự lặp lại cứng nhắc, máy móc của lịch sử, mà phải mang tinh thần đổi mới.

Từ đó, mới có thể hạn chế bớt tiêu cực phát sinh, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để các sinh viên sư phạm ra trường được đứng trên bục giảng, để giáo viên sống được với nghề, và để học trò được thụ hưởng những gì tốt nhất mà chương trình giáo dục phổ thông đang hướng đến.  

Nguyễn Hiếu Quân (Trường PT Dân tộc nội trú tỉnh Lâm Đồng)

Phút bùi ngùi của người từng 10 năm đứng trên bục giảng

Nếu như chúng ta có những quyết sách giao khoán mạnh mẽ cho giáo dục, cả về con người và tài chính, thì có lẽ Liên - cô bạn thân học cùng lớp chuyên Văn với tôi - không phải nghỉ dạy sau 10 năm thanh xuân nhiệt huyết gắn bó với nghề giáo.

Chuyện lạ ở Đức: Hàng nghìn người 'tay ngang' làm giáo viên

Năm học này, hiện tượng thiếu giáo viên ở Đức lại tiếp diễn. Nói chính xác là thiếu giáo viên công lập của các trường mầm non, tiểu học và trung học phổ thông cũng như các trường nghề.