Tổ chức Kỉ lục Châu Á đã xác nhận Chùa Một Cột là  "ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất châu Á".

{keywords}
Chùa Một Cột

Chùa Một Cột nằm trên đất thôn Thanh Bảo, huyện Quảng Đức phía Tây hoàng Thành Thăng Long thời Lý, nay thuộc phố chùa Một Cột, quận Ba Đình- Hà Nội, bên cạnh bảo tàng Hồ Chí Minh.

Chùa Một Cột được khởi công xây dựng vào mùa đông tháng mười âm lịch năm 1049. Sau gần 1000 năm tồn tại, chùa được Bộ VHTT & DL xếp hạng Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốc gia (1962), được ghi danh trong sách kỷ lục Guiness Việt Nam “ Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất Việt Nam”. Ngày 10/11/2012, tại Faridabad ( Ấn Độ), tổ chức Kỉ lục Châu Á đã xác nhận Chùa Một Cột là “ ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất châu Á”.

{keywords}

{keywords}

Chùa Một Cột còn có tên gọi là chùa Diên Hựu nghĩa là kéo dài tuổi thọ. Theo Đại Việt ký sự toàn thư, chùa được xây dựng vào năm kỷ Sửu, niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo1 (1409) đời Lý Thái Tông. Vua lý Thái Thái Tông (1028-1054) chiêm bao thấy Phật Quan Âm trên tòa sen đưa tay dắt vua lên tòa. Khi tỉnh dậy, vua kể cho các quan nghe, có người cho là điềm không lành. Sư Thiên Tuê khuyên nhà vua làm chùa, dựng cột đá giữa hồ, làm tòa sen của phật quan âm như trong mộng. Chùa xây xong, đài sen nghìn cánh đỡ tòa Phật sắc hồng, trong đặt tượng vàng lấp lánh. Các nhà sư đến làm lễ, đi vòng quanh chùa niệm phật cầu phúc cho nhà vua sống lâu, vì thế đặt tên là chùa Diên Hựu.

{keywords}

Năm 1106, chùa được Vua Lý Nhân Tông cho trùng tu mở rộng, trở thành một quần thể kiến trúc to lớn lộng lẫy. Trải qua bao năm tháng, chùa Một Cột được trùng tu, phục hưng nhiều lần qua các triều đại. Năm 1954, trước khi rút khỏi Hà Nội, quân Pháp đặt thuốc nổ Chùa Một Cột, chùa còn lại cây cột với mấy xà gỗ. Sau khi giành lại chính quyền, Bộ Văn hóa cho trùng tu Chùa Một Cột theo đúng kiểu mẫu cũ của thời Lý. Dù giờ đây chỉ còn là một ngôi chùa bé nhỏ, nhưng chùa Một Cột vẫn giữ được cái hồn của Thăng Long, của Hà Nội văn hiến xưa. Chùa mang giá trị văn hóa, lịch sử vô cùng to lớn là biểu hiện cho sự uy nghiêm tâm linh dân tộc, sự vững trãi trường tồn cùng năm tháng.

Chùa có kết cấu hình vuông làm bằng gỗ, lớp ngói ta, mỗi cạnh 3m, có 4 mái, 4 đầu đao cong được đắp hình đầu rồng thể hiện sự uy nghiêm, sang trọng. Trụ đá gồm 2 khối gắn liền với nhau một cách rất tinh tế, thoạt nhìn như 1 phiến đá liền, đường kính 1,2m, cao 4m. Lối đi lên chùa là một cầu thang nhỏ làm bằng gạch. Phần trên thân trụ gồm một hệ thống những thanh gỗ tạo thành bộ khung sườn kiên cố đỡ cho ngôi chùa dựng bên trên, giống như một đóa hoa sen lớn vươn thẳng lên từ mặt hồ. Hình ảnh hoa sen không chỉ tượng trưng cho vẻ đẹp tinh túy, cao sang mà còn là tượng trưng của trí tuệ, của sự trường tồn cũng như sự trường tồn của nước Đại Việt.

Trong chùa, tượng đức Phật Quan Âm ngồi trên bông sen bằng gỗ sơn son thiếp vàng ở vị trí cao nhất. Chùa được xây ở giữa hồ nước thả sen, mỗi cạnh hồ 20m, có tường thấp bao xung quanh. Hồ nước hình vuông biểu tượng cho đất , có đất, có trời hòa quyện cùng cây cối, chùa Một Cột như là nơi hội tụ tinh hoa của trời đất, vừa mang vẻ gần gũi, tinh khiết nhưng vẫn rất thanh lịch.

Tuy hiện nay quy mô của chùa bị thu hẹp lại còn rất nhỏ nhưng vẫn mang phong cách đặc sắc, vừa có vẻ uy nghi, cổ kính, vừa mang lại phong thái nhẹ nhàng, thoát tục của cõi Phật, khiến du khách không khỏi ngỡ ngàng trước kiến trúc độc đáo nơi đây.

Khánh An