Kindermusik cùng trẻ khám phá thế giới bằng âm nhạc

Tuổi thơ của trẻ thực sự cần gì?

Trong xã hội hiện đại ngày càng phát triển, nhu cầu giáo dục tuổi ấu thơ của hàng chục triệu gia đình Việt đang đặt ra bài toán đảm bảo mọi trẻ em đều được giáo dục và trao quyền để phát triển tối đa tiềm năng của mình.

Theo thống kê, từ năm 2015 - 2020, Việt Nam có gần 8,1 triệu trẻ em được ra đời. Nắm bắt tiềm năng và nhu cầu của một cơ cấu dân số trẻ, trong 5 năm trở lại đây, thị trường giáo dục chứng kiến việc “nở rộ” các trung tâm toán tư duy, tiếng Anh, STEAM… và đa dạng các hình thức đào tạo ngoại khóa dành cho trẻ từ 0 - 6 tuổi.

Mẹ tương tác với con trong một lớp học Kindermusik

Trong quá trình chuyển giao ý thức hệ, những phụ huynh thuộc cuối thế hệ X (sinh ra từ năm 1961 - 1981), thế hệ Y (sinh ra từ năm 1982 - 2000) và thậm chí là đầu thế hệ Z (sinh ra từ năm 2000 đến hiện tại) có sự khác biệt trong quan niệm về mục đích của việc học và những kỳ vọng vào con cái.

Cuộc “va chạm” của tư duy địa phương và toàn cầu, truyền thống và hiện đại, cũ và mới, thực tế và lý tưởng đã đặt những đứa trẻ thế hệ Z ở nhiều “ngã rẽ” lựa chọn khác nhau.

Giữa “ma trận” các chương trình giáo dục sớm ở Việt Nam, năm tháng đầu đời của trẻ thường bị cuốn theo lịch học chật kín các môn thể chất, tư duy, toán học, ngoại ngữ, nghệ thuật… Nhưng những kỹ năng này chưa phải là lời giải để phát triển toàn diện cho hàng triệu trẻ em Việt Nam.

Những hoạt động dành cho trẻ sơ sinh thường được thiết kế dựa trên âm nhạc và chuyển động

Theo ThS. Triệu Yên, chuyên gia giảng dạy cấp cao Kindermusik: “Trẻ em cần được nuôi dưỡng tư duy sáng tạo, có một tuổi thơ hạnh phúc, vui vẻ, khỏe mạnh về cả thể chất, tinh thần và tâm hồn (body - mind - soul). Đó là lý do vì sao giáo dục tuổi ấu thơ quan trọng, đây là thời kỳ não bộ phát triển vượt trội, mọi trải nghiệm giáo dục từ sơ sinh sẽ trở thành nền tảng cho quá trình trưởng thành và phát triển tính cách của trẻ”.

UNESCO đã định nghĩa, “Early Childhood Education” (tạm dịch giáo dục mầm non, giáo dục tuổi ấu thơ, hoặc giáo dục đầu đời) là giáo dục dành cho trẻ em từ 0 - 6/8 tuổi. Chăm sóc và giáo dục đầu đời không chỉ là chuẩn bị cho trẻ đi học sau này mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ - nhu cầu về xã hội, cảm xúc, phản biện, vật lý của trẻ để làm nền tảng vững chắc cho việc học tập lâu dài sau này.

“Như vậy, việc bố mẹ chăm sóc con, tương tác, chơi với con hàng ngày đều là giáo dục đầu đời cho bé. Vấn đề duy nhất là phụ huynh và trường học có chú trọng và có phương pháp giáo dục cho con một cách khoa học, hợp lí không”, ThS. Triệu Yên cho biết.

Khơi gợi cảm xúc, kích thích tư duy cho trẻ từ âm nhạc

Cuộc cách mạng lớn về công nghệ thông tin hơn 20 năm qua đã tạo điều kiện cho các nghiên cứu khoa học phát triển. Một trong những nghiên cứu dành được nhiều sự quan tâm là về dây thần kinh âm nhạc (neuro-musical) và dây thần kinh hình ảnh (neuro-imaging). Theo đó, âm nhạc không chỉ đem lại niềm vui, mà còn có ảnh hưởng tích cực tới kết quả học tập của trẻ và là phương pháp hiệu quả cho giáo dục đầu đời.

Một lớp học Kindermusik tại Hoa Kỳ

Trong các hoạt động đào tạo cho trẻ mầm non, có thể thấy hơn phần lớn là các hoạt động liên quan đến âm nhạc như ca hát, nhảy múa, chuyển động hình thể, đọc thơ, kể chuyện theo vần điệu, tiếp xúc với nhạc cụ và âm thanh… Âm nhạc là phương pháp giáo dục đầu đời tốt cho trẻ, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển trí tuệ, cảm xúc, thể chất, xã hội, và tinh thần của mỗi đứa trẻ.

Vì thế, ở một số nước có nền giáo dục phát triển, những chương trình giáo dục đầu đời thường được xây dựng trên nền tảng âm nhạc. Một trong những chương trình phổ biến là Kindermusik, chương trình cung cấp giáo trình âm nhạc và chuyển động hình thể dành cho trẻ nhỏ, được giảng dạy tại hơn 70 quốc gia, với hơn 1 triệu gia đình đã và đang theo học. Kindermusik mang đến những lớp học sử dụng âm nhạc để phát triển phù hợp cho trẻ từ sơ sinh đến 7 tuổi.

Giáo trình Kindermusik được phát triển dựa trên phương pháp của Kodaly, Suzuki, và Orff. Tại Việt Nam, Kindermusik được giảng dạy bởi những giáo viên đã qua các khóa đào tạo và được Kindermusik quốc tế chứng nhận với mục tiêu: Khơi gợi ở trẻ tình yêu suốt đời dành cho âm nhạc cũng như việc học tập, khám phá thế giới.

Một lớp học Kindermusik Việt Nam

Trong lớp học Kindermusik, âm nhạc được xây dựng theo dạng “khối đa tầng” (blocks) gồm giai điệu, tiết tấu, hòa âm, hình thức, kết cấu, âm sắc và sắc thái. Trẻ không chỉ nghe, đọc, xướng mà còn được trải nghiệm qua vận động và chơi đùa, gồm vận động tại chỗ (non-locomotor movement) và vận động chuyển dịch (locomotor movement).

Thông qua âm nhạc, trẻ nâng cao kỹ năng ngôn ngữ và đọc hiểu, kỹ năng tương tác xã hội, khả năng cảm quan, nhận thức, vận động thể chất và cảm thụ nghệ thuật… Đặc biệt, âm nhạc dân gian với dân ca, đồng dao, trò chơi âm nhạc dân gian được xem là nguồn tài liệu chính để sử dụng trong giảng dạy.

Sau đó, trẻ được tiếp cận đến các dân ca của các dân tộc và vùng văn hóa khác. Việc gắn kết với ngôn ngữ mẹ đẻ của trẻ sẽ giúp trẻ dễ thẩm thấu đời sống văn hóa cộng đồng và những giá trị tốt đẹp của dân tộc.

Hạ Thiên