Phán quyết của trọng tài quốc tế bác bỏ toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Michael McKenzie (công dân Hoa Kỳ) đối với Chính phủ Việt Nam về dự án xây dựng khu du lịch nghỉ dưỡng tại huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận. Đây là vụ kiện đầu tư quốc tế đầu tiên mà Việt Nam tham gia.
Sau 05 tháng kể từ khi kết thúc phiên họp giải quyết vụ tranh chấp tại Hồng Kông, tháng 12/2013, Hội đồng trọng tài đã ra phán quyết chấp nhận các lập luận của Việt Nam, khẳng định Hội đồng trọng tài không có thẩm quyền xét xử vụ kiện này; bác bỏ tất cả các yêu cầu khởi kiện của ông McKenzie; buộc ông McKenzie phải thanh toán toàn bộ các chi phí mà Việt Nam phải chịu khi tham gia vụ kiện, trong đó có các chi phí của Hội đồng trọng tài, chi phí thuê luật sư quốc tế và tham gia phiên họp giải quyết vụ việc tại Hồng Kông.
Bãi biển Bình Thuận, nơi nhà đầu tư định triển khai dự án. |
Ngày 18/11/2010, ông Michael McKenzie đã khởi kiện Chính phủ Việt Nam ra Trọng tài quốc tế về dự án xây dựng khu du lịch nghỉ dưỡng South Fork tại tỉnh Bình Thuận với lý do Chính phủ Việt Nam, mà trực tiếp là UBND tỉnh Bình Thuận, đã vi phạm quy định của Hiệp định thương mại song phương Việt Nam - Hoa Kỳ được ký ngày 13/7/2000.
Theo ông McKenzie, căn cứ Giấy chứng nhận đầu tư do Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp ngày 4/11/2004, UBND tỉnh Bình Thuận sẽ thực hiện việc giao khu đất tại huyện Bắc Bình thuộc tỉnh Bình Thuận cho Công ty South Fork để xây dựng khu du lịch nghỉ dưỡng.
Tuy nhiên, cơ quan chức năng của tỉnh Bình Thuận không thực hiện việc giao đất mà lại cấp giấy phép cho một công ty khác tiến hành hoạt động khai thác khoáng sản trong một phần của khu đất dự kiến giao cho dự án South Fork mà ông không được biết đến.
Ông cho rằng sai phạm của UBND tỉnh Bình Thuận dẫn đến việc Chính phủ Việt Nam vi phạm cam kết trong Hiệp định thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ, cụ thể là đã tước đoạt bất hợp pháp khoản đầu tư, vi phạm các tiêu chuẩn đối xử công bằng, thỏa đáng và quy định về minh bạch tại Hiệp định. Ông yêu cầu Chính phủ Việt Nam phải bồi thường các thiệt hại do những hành vi vi phạm nói trên.
Theo ông Trần Tiến Dũng, chánh văn phòng Bộ Tư pháp, trong quá trình giải quyết vụ việc, các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam đã nhiều lần gặp gỡ, trao đổi và giải thích với ông McKenzie về các quyền và nghĩa vụ của ông và Công ty South Fork theo quy định của pháp luật Việt Nam, nhưng ông McKenzie không chấp nhận và yêu cầu bồi thường hơn 3,7 tỷ USD.
Dự án Khu du lịch South Fork được Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp phép năm 2004 với số vốn đầu tư khoảng 50 triệu đô la Mỹ trên tổng diện tích đất hơn 600 héc ta để phát triển thành một tổ hợp khu du lịch, dịch vụ giải trí, nghĩ dưỡng cao cấp ven biển.
D.Anh