- Nhật thực trong lịch sử còn có liên hệ tới nhiều giai thoại lẫn câu chuyện lịch sử có thật, bao gồm cả Nhật thực giúp chấm dứt một cuộc chiến tranh đẫm máu lẫn Nhật thực khoa học, mang về vinh dự cho nhà khoa học vĩ đại Einstein.
Hình ảnh đầu tiên về nhật thực 9/3
Xem đường đi của nhật thực đang xảy ra trên thế giới
Những hiện tượng thiên nhiên kỳ thú làm say lòng dân phượt
Cuộc chiến Nhật thực (28 tháng 5 năm 585 TCN)
Vào thời cổ đại, Nhật thực thường được cho là cơ hội để liên lạc với người chết hoặc có liên hệ tới những sự kiện ma quái, siêu nhiên. Tuy nhiên, có ít nhất một lần người ta ghi nhận rằng những suy nghĩ xấu về Nhật thực toàn phần đã giúp chặn đứng một cuộc chiến tranh khủng khiếp.
Sử gia Hy Lạp Herodotus chép lại rằng, lúc đó hai phe là Lydians (một vương quốc cổ đại nằm ở đông Thổ Nhĩ Kỳ bây giờ) và Medes (một dân tốc Iran cổ đại, sống ở tây bắc Iran ngày nay) đang sắp sửa đánh nhau trên bán đảo Anatolian (ngày nay thuộc Thổ Nhĩ Kỳ). Nhà sử học Bryan Brewer, tác giả của cuốn Eclipse: History. Science. Awe cho biết: “Sự kiện diễn ra ngay giữa cuộc chiến của 2 vương quốc xung khắc nhau là Lydians và Medes. hai bên đã đánh nhau hơn một thập kỷ nhưng rồi Nhật thực xảy ra và cuộc chiến phải tạm hoãn lại.”
Đây là lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại một cuộc chiến được ngăn chặn bằng Nhật thực và do đó, các sử gia gọi đây là “cuộc chiến Nhật thực”.
Nhật thực làm nên một nhà thiên văn học kiệt xuất (21/8/1560)
Hồi năm 1560, đã có một lần Nhật thực một phần xảy ra vào đúng ngày 21/8 (trùng với ngày Nhật thực năm nay 2017). Lúc đó, một cậu bé 13 tuổi là Tycho Brahe đã được hiện tượng kỳ lạ này truyền cảm hứng và quyết định phải tạo ra công cụ gì đó để quan sát bầu trời tốt hơn. Và cho bạn nào chưa biết, Tycho Brye sau này trở thành nhà thiên văn học, chiêm tinh học nổi tiếng với công sáng lập ra bộ môn thiên văn học quan sát trước khi có cả kính viễn vọng.
Bằng những nguồn kiến thức mà chỉ có địa vị quý tộc mới được tiếp cận, ông đã chế tạo nên một thiết bị dạng kính thiên văn với kích thước lớn nhất thế bấy giờ để quan sát bầu trời một cách cẩn thận. Và đây cũng chính là công cụ mà Johannes Kepler sau này đã dùng để phát hiện ra các quy luật quỹ đạo hành tinh. Các định luật chuyển động hành tinh của Kepler đã tạo nên sức ảnh hưởng lớn, thay đổi hoàn toàn diện mạo của cả cộng đồng khoa học vốn trước đó cho rằng các hành tinh chuyển động theo quỹ đạo hình tròn. Bởi thế, nói Nhật thực là động cơ khơi mào cho sự ra đời của nhiều phát kiến sau này cũng không có gì là quá.
Ngày thứ 2 đen tối (8/4/1652)
Trong tiếng Anh, cụm “ngày thứ 2 đen tối” là "Mirk Monday”, với chữ Mirk có gốc tiếng Na Uy cổ là “myrkr”, dịch ra tiếng Việt là sự đen tối, u ám, tối tăm. Hiện những thông tin chi tiết về những gì thực sự xảy ra khi xưa vẫn chưa thật sự rõ ràng nhưng từ nhiều văn bản ghi chép lại thì có vẻ như khi xưa người ta thật sự sợ hãi với điều đó. Điều đó được thể hiện từ tựa để của một bản ghi chép mang tên A Discourse on the Terrible Eclipse of the Sun (bài luận về Nhật thực khủng khiếp của Mặt trời). Mặt trời bị tắt luôn gắn liền với dấu hiệu của ngày tận thế và có vẻ như thời đó người ta cực kỳ sợ hãi với điều này.
Con người thật sự không hiểu được điều gì đã xảy ra, chỉ nhìn nhận Nhật thực như một điềm báo. Có ghi chép kể lại rằng: “Nhật thực năm 1652 đã kéo dài liên tục 9 tiếng trong suốt buổi trưa, mặt đất đen tối hơn, tái nhợt và theo các nhà chiêm tinh thì đây là bóng tối như cuộc Khổ hình của Chúa. Người ta cho rằng đã tới ngày tận thế Khải Huyền." Tuy nhiên, cũng có nhiều người khác vào thời đó, cũng có hiểu biết hơn và nhìn nhận Nhật thực cũng nhẹ nhàng hơn. Thí dụ như tiến sĩ Wyberg tại Scotland, người đã chứng kiến hiện tượng năm xưa và chép lại rằng: “Mặt trời giảm sáng xuống như một ngọn đèn le lói, Mặt trăng ném mình vào bên trong đĩa Mặt trời và nằm ở ngay tâm của nhau, cứ như là 2 cối xay bằng đá, tạo ra một cảnh tượng chuyển động vui mắt.”
Trên thực tế, theo cơ sở dữ liệu Nhật thực của NASA thì Nhật thực tại Scotland xảy ra vào 8/4/1652, đạt cực đại vào 10:30 GMT sáng. Quan trọng hơn, người dân tại Scotland không thể thấy được Nhật thực toàn phần.
Bản đồ nhật thực là gì?
Làm thế nào các nhà khoa học tính toán được ngày nào có nhật thực toàn phần? nó xuất hiện ở đây?
Nỗi sợ hãi mang tên Nhật thực xưa và nay
Ngày xưa Nhật thực mang lại nỗi sợ hãi nhuộm màu sắc mê tín, tuy nhiên trong thời hiện đại hiện tượng này có thể đe dọa thực sự đến đời sống người dân.
Nhật Linh (tổng hợp)
.svg){kind=icon}
