- Cuộc khảo sát thư viện 3 trường ĐH lớn chuyên đào tạo các ngành khoa học xã hội là Học viện Báo chí và Tuyên truyên, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG Hà Nội) cuối năm 2011 phần nào khắc họa cho bức tranh đụng đâu thiếu đó của “linh hồn” các trường ĐH Việt hiện nay.

"Bài ca" thiếu tiền

Theo khảo sát của chúng tôi, lý do một số trường ĐH biện minh cho sự nghèo nàn của thư viên bắt nguồn từ khó khăn lớn nhất chính là kinh phí.

Học viện Báo chí và Tuyên truyền được xem là một trong những cơ sở đào tạo hàng đầu cả nước về lý luận và báo chí. Tổng số học viên hệ chính quy của trường hiện khoảng hơn 1500. Tuy nhiên trang bị cho thư viện của trường mỗi năm chỉ khoảng 450 triệu đồng.

Diện tích lớn, tới 5000m2, những kiến thức về ngành thư viện được cập nhật nhưng vì thiếu nguồn vốn nên Trung tâm Thông tin-Thư viện của ĐH Sư phạm Hà Nội được bổ sung cơ sở dữ liệu hàng năm rất ít. (Ảnh Văn Chung)

Trưởng phòng Thông tin-Thư viện, Học viện Báo chí - Tuyên truyền Đỗ Thúy Hằng cho biết: “Số tiền trên là quá ít. Chúng tôi phải nâng lên đặt xuống từng loại sách, của từng nhà xuất bản để mua. Ví dụ, sách của NXB Thông tấn đa dạng nhưng chất lượng in sách không thể so sánh với NXB Quốc gia Hà Nội, tức sách mua về sẽ không dùng được lâu. Do vậy, trung tâm chỉ mua các đầu sách với số lượng rất hạn chế.

Sách giáo trình mỗi loại tối đa là 50 bộ, sách chuyên ngành chỉ từ 10-20 quyển/loại, sách bình thường chỉ 5 quyển, những cuốn giá thành đắt như từ điển thì chỉ 1 cuốn/loại.

Giảng viên nếu tự làm sách và xuất bản thì số lượng thư viện có được cũng chỉ tối đa 100 cuốn, có loại sách đặt khoảng từ 115.000 đồng/cuốn số lượng chỉ khoảng 70 cuốn. Thậm chí những cuốn như Mac-Ăngghen bàn về chính trị,…tiền mua chỉ 45.000 đồng/cuốn số lượng sách cũng không nhiều, 100 cuốn. Việc cập nhật các loại sách báo càng diễn ra chậm và ít: báo mỗi loại như nhật báo mỗi loại chỉ 2-3 tờ”.

Tương tự, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, nơi đào tạo giáo viên cho cả nước, hàng năm số tiền chi cho công tác bổ sung cơ sở dữ liệu của thư viện cũng chỉ dao động từ 300-500 triệu đồng.

Về tài liệu truyền thống, thư viện Trường ĐH Sư phạm Hà Nội hiện có khoảng 90.000 tên, tương đương khoảng 350.000 cuốn sách (gồm sách tiếng Việt, Anh, Pháp,..;báo, tạp chí, luận án, luận văn, đề tài NCKH,…)

Số tiền hàng năm được cấp nguyên tiền mua tạp chí ngoại văn (không thể bỏ được) của thư viện này đã từ 120-150 triệu đồng, tạp chí bằng tiếng Việt là khoảng 100 triệu đồng, còn lại là mua sách tham khảo và giáo trình.

Phó Giám đốc Trung tâm thư viện của trường, Nguyễn Thị Hồng Trang cho hay: “Đấy là chúng tôi đã cắt, không mua nhiều loại bằng tiếng nước ngoài dù biết rất cần nhưng giảng viên, sinh viên không dùng nhiều do trở ngại ngôn ngữ. Bằng ấy tiền thì việc phát triển nguồn tài liệu cho thư viện làm sao đáp ứng nhu cầu của giảng viên, sinh viên”.

Thông tin từ bà Ngô Thị Hồng, Trưởng phòng Thông tin-Thư viện ĐH Khoa học xã hội nhân văn Hà Nội, hiện số đầu sách của trung tâm này khoảng hơn 100.000 cuốn. Tuy nhiên số sách này lại được phục vụ cho sinh viên của 3 trường thuộc ĐHQG Hà Nội là: Khoa học xã hội & Nhân văn, ĐH Giáo dục, ĐH Khoa học tự nhiên.

Phòng đọc chật + ít người tới = tư liệu đắp chiếu?

Bà Hồng cho biết, mỗi năm thư viện Trường ĐH Sư phạm Hà Nội được đầu tư để phát triển cơ sở dữ liệu phục vụ cho SV đại trà và cử nhân tài năng.

Tương tự, Trung tâm Thông tin-Thư viện của HV Báo chí-TT với diện tích rộng hơn 3000m2 nhưng được trưng dụng vào nhiều mục đích như phòng bảo vệ luận án, phòng học cho sinh viên, phòng hội thảo, phòng trưng bày truyền thống. (Ảnh: Văn Chung)

Sách nhiều nhưng diện tích thư viện Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn quá chật hẹp, chỉ 1200m2. Nhiều loại phải xếp ở cầu thang, ảnh hưởng đến bảo quản. Hơn nữa, sinh viên không đủ chỗ để ngồi nếu có nhu cầu đến học. Thời gian thư viện mở cửa cũng chỉ đến 18h30. Khá hơn, thư viện Học viện Báo chí và Tuyên truyền mở đến 21h tối nhưng lượng SV tới phòng đọc, nghiên cứu chỉ rất hãn hữu, chỉ đông khi sát mùa thi.

Thư viện Học viện Báo chí  và Tuyên truyền rộng hơn 3000m2 nhưng theo Trưởng phòng Đỗ Thúy Hằng, thư viện được sử dụng vào đủ loại mục đích như: phòng hội thảo, lớp học...

Thêm nữa, phòng truy cập Internet của thư viện mới được tài trợ vài chục máy tính nhưng hiện vẫn trong tình trạng “cửa đóng then cài”. Máy tra cứu tên sách của trường hiện đã quá đát và ngừng hoạt động lâu rồi.... - đó là lý do bà Hằng minh chứng cho việc lạc hậu của thư viện ĐH Việt.

Dù có một cơ sở khang trang với diện tích rộng 5000m2 với gần 1000 chỗ ngồi nhưng thư viện Trường ĐH Sư phạm Hà Nội gần như không thu hút được cán bộ, giảng viên tới. “Nguyên nhân chính là nguồn tài liệu hạn chế rồi chuyện nhiều giảng viên lo nhiều đến kinh tế, ít đầu tư vào khoa học” là chia sẻ của bà Hồng.

Đây cũng là thực tế mà Học viện Báo chí - Tuyên truyền, Trường ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn và nhiều ĐH khác cùng chung thực trạng?

  • Văn Chung