Cách Thủ đô Hà Nội hơn 300km, Hoàng Su Phì được biết đến là một huyện thuộc biên giới tỉnh Hà Giang, cuốn hút khách du lịch bởi những cung đường uốn quanh núi đồi hiểm trở, những ruộng bậc thang hun hút.

Đặc biệt, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống nơi đây đã tạo nên bức tranh văn hóa truyền thống với những lễ hội, phong tục cổ xưa.

Lượng khách du lịch ghé thăm Hoàng Su Phì ngày một tăng đã thúc đẩy phát triển dịch vụ du lịch cộng đồng, một trong những dịch vụ được đầu tư rầm rộ nhất ở đây là homestay (dịch vụ ăn, nghỉ tại nhà người dân địa phương).

{keywords}
Một đám cưới của người Dao ở Hà Giang. Ảnh: Lê Anh Dũng

Có thể khẳng định rằng, loại hình này đã giúp nhiều người dân ở Hoàng Su Phì thoát nghèo, có cuộc sống ổn định hơn.

Gia đình anh Triệu Mệnh Guyện, ở bản Nậm Hồng, xã Thông Nguyên là một trong những gia đình đầu tư làm homestay để kinh doanh thoát nghèo.

Anh Guyện đầu tư 160 triệu đồng để xây dựng một homestay phục vụ khách du lịch trong nước và nước ngoài.

Homestay của anh Guyện hoàn thiện sau hơn 6 tháng bắt tay thực hiện gồm một số hạng mục chính như nhà ở, chăn, nệm, các công trình phụ, sân khấu giao lưu các chương trình văn hóa người Dao đỏ.

{keywords}
Bên trong homestay của gia đình anh Guyện. Ảnh: Giai Xuân

Cũng từ đây, các đợt khách đến với mô hình du lịch mới của gia đình anh Guyện nhiều hơn. Trong số khách ghé đến, phần nhiều là người nước ngoài.

Bởi vậy khó khăn lớn nhất với họ chính là khác biệt về ngôn ngữ. Thời gian đầu, hầu như anh Nguyện không giao tiếp hay trao đổi được mà chỉ dùng các cử chỉ, hành động để đảm bảo các yêu cầu của khách.

Việc này tạo nên khá nhiều bất tiện do khách và chủ không hiểu hết ý của nhau.

Về sau, gia đình anh Guyện mua được điện thoại có thể truy cập internet để vào tra từ điển, mỗi lần khách yêu cầu gì thì hai bên đều thông qua điện thoại để giao tiếp. Mọi chuyện dễ dàng hơn nhưng đó không phải cách tối ưu khi mất nhiều thời gian để trao đổi.

Vợ chồng anh Guyện quyết tâm học hỏi ngoại ngữ để nâng cao khả năng phục vụ, đáp ứng nhu cầu giao tiếp với khách du lịch. Người chồng ở nhà lo công việc của homestay, còn vợ sẽ xuống huyện học ngoại ngữ.

Chấp nhận phát triển mô hình homestay, nhiều gia đình ở xã đây cũng phải thay đổi các thói quen, tập quán sinh hoạt cũ.

Một trong những điều khó khăn nhất đó chính là chuyển dời chuồng trại trâu, bò ra khỏi khu vực nhà ở. Vì đa phần các hộ dân ở đây chuồng trại đều nằm sát nhà ở, phân chuồng gây ô nhiễm, cản trở phát triển du lịch.

Ông Bàn Quẩy Cháng, chủ một homestay ở bản Tân Phong, xã Hồ Thầu là một trong những hộ dân tiên phong trong việc di dời chuồng trại.

{keywords}
Một homestay của người Dao đỏ ở Hà Giang. Ảnh: Giai Xuân

Ông Cháng cho biết: “Chúng tôi phải mất mấy tháng trời mới đi đến quyết định chuyển dời chuồng trại ra xa nhà hàng trăm mét. Người dân chúng tôi bao đời nay đều quen cách để trâu bò gần nhà như vậy, giờ nói thay đổi luôn thì không phải ngày một, ngày hai”.

Sau khi có cán bộ và chủ đầu tư các dự án du lịch đến phân tích, thuyết phục, nhận thấy được lợi ích của việc thay đổi này không chỉ với du lịch mà còn cả sức khỏe của cả nhà, gia đình ông Bàn Quẩy Chảng đã quyết tâm di chuyển chuồng trại ra khỏi nơi sinh sống.

Theo một số ‘ông chủ’ homestay tại Hoàng Su Phì, cuộc sống của gia đình họ dần thay đổi khi phát triển du lịch, lượng khách ghé thăm theo thời gian cũng tăng lên đáng kể, tư duy về làm du lịch của họ ngày một thay đổi.

Không chỉ đầu tư về nhà cửa, ăn ở, người Dao đỏ còn biết cách để du khách đến đây được thưởng thức văn hóa dân tộc.

Đối với du khách, không chỉ được tham quan thiên nhiên Hà Giang kỳ vĩ mà họ còn có cơ hội sống cùng những người dân bản địa để hiểu thêm về văn hóa, tập tục của đồng bào.

Các du khách sẽ được tham gia các lễ cưới hỏi hay được trực tiếp tham gia trong công việc sản xuất hàng ngày như trải nghiệm cấy lúa, bắt cá ở ruộng bậc thang…

Mô hình kinh doanh này đã giúp cho người Dao đỏ ở Hà Giang không chỉ thoát nghèo, họ còn nâng cao chất lượng cuộc sống và có cơ hội tiếp xúc với nhiều con người, ngôn ngữ từ các du khách trong và ngoài nước.

Bài: Nguyễn Mạnh Hưng - Nhóm PV
Ảnh: Phạm Thu Huyền - Nhóm PV