Mổ xẻ nghi vấn tài chính 3 dự án ODA Đan Mạch

- Chiều 1/6, Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Việt Thanh đã làm việc với Đại sứ John Neilsen xung quanh việc Đan Mạch dừng 3 dự án ODA do phát hiện tiêu cực tài chính.

Bản báo cáo được công bố rộng rãi trên mạng của Bộ Ngoại giao Đan Mạch, trong đó nêu chi tiết những nghi vấn về tiêu cực tài chính như chi sai mục đích, chi cao hơn giá thực tế hay không thực chi trong các dự án ODA ở Việt Nam, dù nhấn mạnh những phát hiện cần phải kiểm tra thêm.

Đại sứ Đan Mạch John Neilsen (trái)

Mang mã số 09-P03-VIE, dự án Tác động của biến đổi khí hậu đến biến đổi sử dụng đất và thay đổi sinh kế cộng đồng ở đồng bằng sông Hồng do đối tác phía Việt Nam là Trung tâm quốc tế nghiên cứu biến đổi toàn cầu (ICARGC) thuộc ĐHQG Hà Nội thực hiện.

Các khoản sai trái từ dự án này được cho lên đến 4,4 tỉ đồng. Trong đó có những khoản chi lương và trả thù lao không có chứng từ như hơn một tỉ đồng (297,992 DKK) được trả cho hai hợp đồng với nhân viên nghiên cứu của dự án chỉ để kiểm tra lại tài liệu, thu thập và xử lý dữ liệu. Không chỉ vậy, một số nhân viên hành chính cũng được nhận khoản chi từ hai hợp đồng này.

Khoảng gần 270 triệu đồng (78.592 DKK) được ghi sổ sách nhưng không hề có thực chi; gần 180 triệu đồng (52.209 DKK) được ghi là trả cho một tư vấn viên nhưng không có thực chi và tư vấn viên này đã xác nhận là công việc này bị hủy trên thực tế. Khoảng 1,1 tỉ đồng (321.199 DKK) là thâm hụt tiền mặt so với cân đối sổ tiền mặt - dự án giải thích là khoản tiền được tạm thời sử dụng cho mục đích của các dự án khác...

Ngoài ra, Công ty kiểm toán Price Waterhouse Coopers (PWC) cũng lưu ý là 250.000 kroner, tương đương 857 triệu đồng đã được tạm ứng cho bốn nhân viên mà không có mục đích rõ ràng và các khoản ứng này đã được quyết toán sau một năm.

Sắm ô tô để không

Mang mã số P1-08-VIE, dự án Đánh giá những tác động của biến đổi khí hậu đến điều kiện tự nhiên, môi trường và phát triển kinh tế - xã hội ở Trung Trung bộ Việt Nam do Viện địa lí thuộc Viện khoa học - công nghệ Việt Nam. Dự án này được cho là đã chi sai 5,3 tỉ đồng.

Theo báo cáo, khoảng gần 500 triệu đồng (145.345 DKK) là tiền lương và thù lao bao gồm các khoản bồi dưỡng, lương gấp đôi cho nhân viên dự án (nhân viên hưởng lương của cả viện lẫn dự án).

Khoảng 615 triệu đồng để mua ôtô sử dụng cho dự án. Khoản này đã được duyệt từ đầu nhưng không có sổ sách nào nói đến lái xe, trong khi một lái xe của viện xác nhận chiếc xe rất ít được sử dụng do các chuyến thực địa dự án ở miền Trung Việt Nam và các nghiên cứu viên dự án thường sử dụng máy bay.

PWC còn quan sát thấy Viện địa lí đã chuyển một khoản tiền của dự án qua ngân hàng và giải thích là viện tạm thời mượn tiền mặt từ dự án và đã trả lại.

Học bổng cho con cán bộ dự án

Mang mã số P2-08-VIE, dự án Biến đổi khí hậu và các hệ sinh thái vùng cửa sông của Việt Nam do đối tác Việt Nam là Viện hải dương học thuộc Viện khoa học - công nghệ Việt Nam thực hiện, được cho là đã chi sai khoảng 1,3 tỉ đồng (357.025 DKK).

Trong đó đáng chú ý là một khoản hơn 845 triệu đồng (246.664 DKK) được chi như học bổng thưởng cho con gái của điều phối viên dự án, do chính giám đốc dự án phê duyệt. Báo cáo nói học bổng được cấp mà không qua quá trình lựa chọn ứng viên. Cô con gái của điều phối viên dự án này đã làm việc được ba năm trước khi có học bổng trên nhưng gần đây đã rời viện sau khi hoàn tất học bổng. Tuy nhiên, báo cáo nói việc này cần kiểm tra, xác minh thêm.

Khoảng 173 triệu đồng (50.591 DKK) đã được chi để mua máy tính xách tay cho các nghiên cứu sinh nhưng không hề bắt buộc trả lại máy sau khi dùng. Báo cáo nói máy tính xách tay nằm trong ngân sách dự án đã được thông qua nhưng mục đích sử dụng vẫn còn là câu hỏi.

Mang mã số 09-P01-VIE, dự án “Tạo giống lúa chịu ngập chìm và mặn thích nghi với điều kiện nước biển dâng cho các vùng đồng bằng ven biển Việt Nam” do Viện di truyền nông nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn thực hiện.

Theo báo cáo, dự án này chỉ có khoảng trị giá 78.385 DKK, tương đương 268 triệu đồng. Nhưng cần làm rõ khoản chi khoảng 115 triệu đồng (33.379 DKK) cho dự một hội thảo ở Áo chưa được quyết toán, trong đó 52 triệu đồng để chi cho một kế toán dự án không liên quan gì đến đi dự hội thảo.

Trả lời Tuổi Trẻ, Vụ phó Vụ Hợp tác quốc tế Bộ NN&PTNT Trần Kim Long cho biết dự án do Bộ làm chủ quản đã bước sang giai đoạn 2 và đang vận hành rất tốt. Còn bà Nguyễn Thị Anh Thu (Ban Quan hệ quốc tế ĐHQG Hà Nội) cho biết các chủ đầu tư dự án đang hoang mang về thông tin ngưng tài trợ các dự án này.

• Linh Thư