Muốn có khu thương mại tự do, Hải Phòng phải cơ chế đặc thù về bộ máy

Tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 11/10, nhiều ý kiến bày tỏ băn khoăn về đề xuất thành lập khu thương mại tự do tại Hải Phòng khi chưa thấy được hình thù như thế nào.

Phải có bộ máy hành chính vượt trội

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh bày tỏ băn khoăn về việc thành lập khu thương mại tự do tại Hải Phòng bởi đây là chính sách rất mới, chưa có tiền lệ và “có vẻ chưa ổn”.

Vì vậy, ông cho rằng, việc này phải báo cáo cơ quan có thẩm quyền, có chủ trương về cơ chế chính sách cụ thể; phạm vi, ranh giới khu này cũng phải quy định rất chặt chẽ.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng băn khoăn khi trong hồ sơ trình nói về kinh nghiệm quốc tế, có kinh nghiệm thành công, cũng có thất bại.

“Trong bối cảnh hiện nay, chiến tranh thương mại giữa các cường quốc kinh tế, rồi trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 này mà chúng ta quay trở lại sử dụng cách làm cũ - khu thương mại tự do thì phải đánh giá tác động, phải có một đề án rõ hơn. Còn chỉ gộp chung vào chính sách để trình ra một kỳ họp như thế này thì có độ rủi ro”, ông Thanh đề nghị Thường vụ Quốc hội cân nhắc.

Chủ nhiệm UB Văn hóa Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh nhìn nhận đề xuất thành lập khu thương mại tự do là ý tưởng tốt. Nếu có chủ trương thì TP Hải Phòng có điều kiện nghiên cứu, khảo sát, đánh giá đề ra chủ trương sát hơn, trên cơ sở đó, Quốc hội mới xem xét.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định quan tâm đến tổ chức bộ máy khi thành lập khu thương mại tự do.

“Khu thương mại tự do, phải có phó chủ tịch chuyên trách, có bộ máy đặc thù. Đề án thành lập khu thương mại tự do phải có cơ chế đặc thù về cán bộ”, ông Định lưu ý.
 
Dẫn chứng từ năm 1997 đã có chủ trương xây dựng đặc khu kinh tế mậu dịch tự do ở địa bàn ven biển, có điều kiện. Tới năm 2002, chúng ta mới xây khu đầu tiên là Chu Lai. Đến năm 2017 xây dựng Luật Đặc khu nhưng không thành công, phải dừng lại nghiên cứu tiếp.
 
“Cho đến nay, Thủ tướng ký 18 quyết định thành lập khu kinh tế ven biển, 15 nơi đi vào hoạt động với diện tích hơn 7.300km2. Ba nơi đang xây dựng có nhiều chính sách ưu đãi ở mức cao nhất, nhưng đều do Chính phủ quyết định”, ông Định nêu thực tế.

Khi làm khu kinh tế Vân phong, Chính phủ có xin Quốc hội, Thường vụ Quốc hội một số chính sách nhưng thiếu thể chế hành chính phải vượt trội, bộ máy hành chính vượt trội, thủ tục hành chính đơn giản. Đây là những vấn đề rất quan trọng.

Chưa thấy hình thù thì khó chấp nhận

Ngoài ra, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, cơ sở hạ tầng hiện nay hầu hết còn yếu, ngân sách không biết bao giờ mới có đủ để xây dựng. Thêm vào đó là lao động, rồi thiếu nhà đầu tư chiến lược. Trong khi đó, những nơi này phải có “ông cá mập” vào mới phát triển được.

Ông Định cho biết, Hải Phòng có khu Đình Vũ - Cát Hải, thành lập 2008 với diện tích là 21,6km2; năm 2021 đã điều chỉnh diện tích lên 22,54, có khu công nghiệp tương đối phát triển, có khu thuế quan, phi thuế quan.

“Đề nghị, trong nghị quyết đưa ngay ra một số cơ chế chính sách đặc biệt cho khu Đình Vũ. Hải Phòng chọn ra chính sách áp dụng ngay cho khu này. Sau đó mới thành lập khu thương mại tự do khác, hoặc mở rộng ra thì nghiên cứu sau”, Phó Chủ tịch Quốc hội nói.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng việc này nên trình Bộ Chính trị với một số định hướng, nội hàm khái quát như nghiên cứu tiền khả thi để Bộ Chính trị chấp thuận về chủ trương.

Việc này cũng là để Chính phủ có thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng tập trung trước khi trình Quốc hội quyết định vào thời gian phù hợp.

“Nếu trình ra một chủ trương chưa có nội hàm và định hướng cụ thể thì Quốc hội đề nghị để lại, chính sách lại chậm mất. Vì vậy, Chính phủ xây dựng kỹ lưỡng, trình Quốc hội vào thời điểm phù hợp để vừa đáp ứng được trước mắt lâu dài và khả thi. Còn ra Quốc hội mà chưa thấy hình thù khu thương mại tự do như thế nào thì khó chấp nhận”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng đồng ý với việc trình Bộ Chính trị cho chủ trương để TP xây dựng đề án thành lập khu thương mại tự do.

"Sau khi Bộ Chính trị cho phép xây dựng đề án này thì Hải Phòng sẽ tập trung thời gian để nghiên cứu. Hải phòng từ trước đến nay cũng đi đầu trong công tác đổi mới như khoán 10 xuất phát từ TP sau này mở rộng ra cả nước", ông Tùng khẳng định quyết tâm nghiên cứu xây dựng khu thương mại tự do để trình Quốc hội trong thời gian tới.

Thu Hằng 

Xin ý kiến Bộ Chính trị về thành lập khu thương mại tự do tại Hải Phòng

Trước đề xuất phát triển khu thương mại tự do tại Hải Phòng, Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội cho rằng phải xin ý kiến Bộ Chính trị vì mô hình này hoàn toàn mới, chưa có văn bản quy định.