- Người dân cả nước vừa bước qua đợt hạn hán kéo dài, những ngày nắng nóng vượt ngưỡng 40 độ thì lại tiếp tục phải đối phó với những hiện tượng dị thường của thời tiết như siêu dông ở Hà Nội, lạnh bất thường ở Sa Pa và gần đây nhất là cơn mưa lịch sử ở Quảng Ninh.

Năm 2015 - một năm "nhõng nhẽo" của thời tiết

Dù mới bước sang tháng 8/2015 nhưng người dân có thể khẳng định, năm nay, thời tiết diễn biến rất bất thường. 

Cụ thể, tháng 4/2015, mưa lũ bất ngờ trên diện rộng đã khiến hàng ngàn hecta hoa màu và lúa bị ngập trong nước.

Đây là trận mưa lũ bất thường khiến mực nước trên các sông từ Thừa Thiên Huế đến Quảng Ngãi lên cao nhất so với cùng thời kỳ, tính từ năm 1976 đến nay.

Trong khi mưa lũ bất thường gây ngập úng hàng ngàn hecta hoa màu và lúa thì tình trạng khô hạn, thiếu nước, xâm nhập mặn lại xảy ra trên diện rộng ở miền Trung, Tây Nguyên và Nam Bộ.

Mức độ hạn hán cũng đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đánh giá là gay gắt nhất trong 10 năm qua.

{keywords}
Hà Nội tan hoang sau diêu dông ngày 13/6

Tiếp theo đó là đợt nắng nóng kỷ lục tại miền Bắc và khu vực Bắc Trung Bộ vào tháng 5/2015. Trên cả nước ghi nhận tình trạng nắng nóng diễn ra ở hầu hết các tỉnh miền Bắc và Trung Bộ. Đỉnh điểm ngày 2/5, nhiều nơi ở miền núi phía Bắc nóng 39 độ C, 40 độ C, thậm chí vượt ngưỡng 40 độ C.

Ngay sau đó vào chiều 13/6, một cơn cuồng phong đã đổ xuống Hà Nội, quật ngã hàng loạt cây xanh, khiến cho giao thông nhiều nơi trong thành phố tê liệt. Cơn giông lốc khủng khiếp làm 2 người chết, 5 người bị thương, 139 nhà tốc mái... Đây là cơn giông lốc mạnh nhất trong vòng nhiều năm trở lại đây tại Hà Nội.

Trong những ngày nắng nóng của mùa hè thì nhiệt độ Sa Pa lại đột ngột rơi xuống ngưỡng 13 độ vào sáng 12/7. Người dân Sa Pa đã phải mặc ấm, choàng khăn ngay giữa mùa hè.

Không chỉ nhiệt độ Sa Pa giảm mạnh mà một số khu vực ở miền núi phía Bắc nhiệt độ cũng hạ nhanh chóng tương tự. Ví dụ ở đèo Pha Đin (Sơn La) nhiệt độ là 17.2 độ C; Sìn Hồ (Lai Châu) 16,5 độ C; Mẫu Sơn (Lạng Sơn) 17,2 độ C.

{keywords}
 
Mưa lớn gây ngập lụt ở Quảng Ninh 

Gần đây nhất, sự đáng sợ của thời tiết bất thường thể hiện rõ nhất ở mưa lớn tại Quảng Ninh. Tổng lượng mưa đo được tại một số điểm ở Quảng Ninh từ 23-29/7 đã vượt quá 1.500 mm.

Theo đánh giá, đây là trận mưa lớn nhất trong vòng 55 năm qua khiến 18 người thiệt mạng, 6 người mất tích, giao thông tê liệt...

'Thời tiết còn nhiều bất thường'

Về vấn đề này, GS - TS Nguyễn Đức Ngữ, Nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn, hiện là Giám đốc Trung tâm Khoa học công nghệ khí tượng thuỷ văn và Môi trường, nhấn mạnh hiện tượng El nino và biến đổi khí hậu toàn cầu là "thủ phạm" gây ra những hiện tượng dị thường, bất thường của thời tiết năm nay.

"Vào năm 1986, Quảng Ninh từng có trận mưa khủng khiếp hơn khi lượng mưa đạt mức 400mm/ngày. Trận mưa năm 2015 này không quá bất ngờ bởi trước đó rãnh áp thấp ra gây mưa ở Quảng Ninh đã gây mưa lớn ở Trung Quốc sau đó mới chuyển xuống Việt Nam. Trung tâm KTTV đã có thông báo là "sẽ có mưa vừa, mưa to" điều khó lường trước là lượng mưa quá lớn", Nguyễn Đức Ngữ nói.

Ông Ngữ cho biết, năm 2015, nhiệt độ của bề mặt trái đất nóng lên (cả đất liền và đại dương) làm bốc nhiều hơi nước vào trong không khí. Hơi nước nhiều trong khí quyển gây nên hiện tượng đối lưu mạnh và tạo nên những đám mây khổng lồ (tích nhiều nước). Các lý do này là nguyên nhân dẫn đến những hiện tượng mưa lớn, siêu dông bất thường.

Bên cạnh đó, 2015 là năm El nino, thời tiết phổ biến bão ít hơn so với các năm khác, nắng nóng và hạn hán kéo dài gây nên tình trạng nắng nóng cho khu vực Bắc Bộ (tháng 5 và tháng 6) đồng thời gây hạn hán tại miền Trung, Tây Nguyên và Nam Bộ.

Nhận định về xu hướng bão lũ từ đây đến cuối năm, ông nói: "Hiện tượng El Nino yếu bắt đầu từ cuối quý III đầu quý IV của năm 2012 và hiện nay vẫn đang tiếp tục duy trì, dự báo nó có thể kéo dài đến đầu năm 2016. Bởi vậy thời tiết còn nhiều biến động, dị thường. Do hiện tượng El nino nên năm nay sẽ ít bão hơn nhưng nếu có bão sẽ khả năng là bão mạnh, siêu bão với gió lớn gây nhiều hậu quả khó lường nên người dân cần chủ động để đối phó".

N.Trang