- Trong thời tiết nắng nóng hiện nay, nhiều bé bị mắc bệnh và sốt cao liên tục 40-41oC khó hạ. Bố mẹ thường hết sức lúng túng, không biết phải làm thế nào.

Bình thường, thân nhiệt của bé tự điều hòa trong khoảng 37oC ± 0,6oC. Bé được xem là sốt khi thân nhiệt từ 38oC trở lên. Khi cảm thấy con mình nóng hơn bình thường, bạn không nên chỉ sờ trán mà phải đo nhiệt độ cho bé. 

Hiện có nhiều loại nhiệt kế trên thị trường. Đừng dùng nhiệt kế thủy ngân vì có thể vỡ gây ngộ độc, hãy sử dụng nhiệt kế điện tử. Đo nhiệt độ ở hậu môn là chính xác nhất. Tuy nhiên, thực tế, bạn cũng có thể đo nhiệt độ ở nách; nhiệt độ này thường thấp hơn nhiệt độ đo ở hậu môn khoảng 0,5oC - và như vậy, khi bé có nhiệt độ ở nách trên 37,5oC đã được xem là sốt rồi đấy bạn.

{keywords}

Ảnh minh họa
Trong đại đa số trường hợp, sốt là do nhiễm virus hoặc vi khuẩn. Khi có tác nhân gây bệnh xâm nhập, cơ thể sẽ phản ứng lại bằng cách tăng thân nhiệt nhằm thúc đẩy các phản ứng bảo vệ để loại trừ mầm bệnh. Như vậy, sốt không phải là một bệnh, mà là một dấu hiệu tốt cho thấy cơ thể của bé đang tích cực chống lại tác nhân gây bệnh. Do đó, điều quan trọng là tìm ra nguyên nhân gây sốt, chứ không phải là hạ sốt bằng mọi cách.

Khi bé sốt nhẹ, bạn hãy cho bé nghỉ ngơi, mặc quần áo thoáng mát, dễ thấm mồ hôi và cho bé uống nhiều nước (sữa, nước lọc, nước hoa quả, nước canh...) và ăn thức ăn dễ tiêu hóa.

Tuy nhiên, khi sốt quá cao (trên 39oC), bé sẽ dễ mất nước và thường rất mệt. Khi đó, bạn mới nên hạ sốt cho bé bằng cách:

- Cho uống thuốc hạ sốt: thuốc hạ sốt an toàn là Acetaminophen (Hapacol, Efferalgan,…). Liều thông thường là 10-15 mg/kg cân nặng của bé mỗi lần uống và tối đa 4 lần/ 24 giờ. 

Bạn cũng có thể tham khảo liều lượng sử dụng ghi trên hộp thuốc. Tuy nhiên, nếu bé của bạn dưới 2 tuổi thì dùng thuốc hạ sốt theo liều chỉ định của bác sĩ là tốt nhất. Cần tránh lạm dụng thuốc và dùng thuốc quá liều do bé sốt cao liên tục.

Đừng quên xem các thuốc đang sử dụng cùng lúc cho bé có chứa thuốc hạ sốt không, vì có thể dẫn đến quá liều. Bạn có thể cho bé dùng thuốc hạ sốt dạng uống hay thuốc đạn (tọa dược). Cả 2 dạng này đều có tác dụng hạ sốt như nhau, nhưng lại có ưu điểm riêng: nếu bé ói nhiều hay đang ngủ, dùng tọa dược là hợp lý; nhưng nếu bé đang tiêu chảy thì dạng uống sẽ tốt hơn. 

Ibuprofen (Nurofen, Advil,…) có sẵn trên thị trường cũng có thể giúp hạ sốt; tuy nhiên, nên sử dụng thận trọng theo chỉ định của bác sĩ và không dùng nếu bé của bạn dưới 6 tháng tuổi.

- Lau mát cho bé với nước ấm khoảng 30oC: Dùng 5 khăn nhúng nước ướt vừa phải, 4 cái đắp ở nách và bẹn, 1 cái lau phần cơ thể còn lại (tránh bàn tay, bàn chân). Nhớ là chỉ nên lau mát sau khi đã dùng thuốc hạ sốt ít nhất 30 phút nhé bạn! Đừng bao giờ lau bằng nước đá, giấm, rượu hay chanh, vì sẽ gây nhiễm độc (qua da hay đường thở).

{keywords}
Ảnh minh họa

Bạn cần đưa bé đi khám ngay trong các trường hợp sau:

• Bé dưới 3 tháng tuổi, dù có vẻ vẫn khỏe và sốt không cao 

• Bé 3-36 tháng tuổi: khi nhiệt độ hậu môn trên 38o9 C; hoặc sốt hơn 3 ngày; hoặc có vẻ không khỏe (ví dụ: quấy khóc, lừ đừ, không chịu uống, …) 

• Ở bất kỳ tuổi nào, bạn cũng cần đưa bé đi khám ngay nếu nhiệt độ trên 40oC; sốt kéo dài đã 7 ngày (dù không sốt nhiều mỗi ngày); bé có sẵn 1 bệnh lý mạn tính nào đó; phát ban mới xuất hiện; hay kèm một dấu hiệu nặng (không uống được; nôn tất cả mọi thứ; co giật; hay li bì khó đánh thức)

Tóm lại, sốt là dấu hiệu cho thấy cơ thể của bé đang nhiễm bệnh và đang tích cực chống lại mầm bệnh. Nhớ cho bé nghỉ ngơi, uống đủ nước và không nên lạm dụng thuốc hạ sốt khi chưa thật sự cần thiết bạn nhé!

TS.BS. Phạm Diệp Thùy Dương (Đại học Y Dược TPHCM)