Thái Nguyên đặt mục tiêu có 2.000 nhân lực trình độ cao cho công nghiệp bán dẫnThái Nguyên đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ đào tạo 2.000 nhân lực trình độ cao, đáp ứng yêu cầu của các doanh nghiệp công nghiệp bán dẫn, AI.
Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu ngày càng gay gắt, công nghiệp bán dẫn đang nổi lên như một trụ cột chiến lược, quyết định năng lực cạnh tranh, mức độ tự chủ và an ninh quốc gia của mỗi quốc gia. Việt Nam không đứng ngoài xu thế đó. Việc xây dựng chính sách đồng bộ, tạo nền tảng cho hệ sinh thái bán dẫn phát triển bền vững đang trở thành yêu cầu cấp thiết, đòi hỏi sự vào cuộc đồng thời của Nhà nước, doanh nghiệp, địa phương và các cơ sở đào tạo.
Ngày 17/12, tại TP. Hồ Chí Minh, Hội thảo “Xây dựng chính sách và giải pháp thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam” đã diễn ra với sự tham gia của hơn 150 đại biểu đến từ các cơ quan quản lý, tổ chức nghiên cứu, doanh nghiệp trong và ngoài nước. Sự kiện không chỉ là diễn đàn trao đổi chuyên môn mà còn là dịp nhìn lại vị trí của Việt Nam trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu, từ đó xác định lộ trình phát triển phù hợp trong giai đoạn tới.
Công nghiệp bán dẫn – nền tảng năng lực cạnh tranh và tự chủ quốc gia
Theo Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050 (Quyết định số 1018/QĐ-TTg), bán dẫn được xác định là một trong những ngành công nghiệp nền tảng của nền kinh tế số. Chiến lược tập trung vào bốn trụ cột chính: gắn kết phát triển bán dẫn với công nghiệp điện tử, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo; ưu tiên đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; tận dụng lợi thế địa chính trị và quan hệ đối tác chiến lược để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu; tập trung vào nghiên cứu, thiết kế và sản xuất các dòng chip chuyên dụng.
Việc Quốc hội ban hành Luật Công nghiệp Công nghệ số (71/2025/QH15) được đánh giá là bước tiến quan trọng, tạo hành lang pháp lý dài hạn cho sự phát triển của ngành công nghiệp công nghệ số nói chung và bán dẫn nói riêng.
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương khẳng định công nghiệp bán dẫn là công nghệ chiến lược, giữ vai trò then chốt đối với nhiều ngành, lĩnh vực, đồng thời là yếu tố quan trọng bảo đảm an ninh quốc gia trong kỷ nguyên số. Theo Thứ trưởng, Việt Nam cần tận dụng làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu theo xu hướng “China+1” để từng bước nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị bán dẫn.
Thực tế cho thấy, Việt Nam đã có những bước tham gia ban đầu vào chuỗi giá trị này, song chủ yếu vẫn ở các khâu phụ trợ. Tính đến năm 2025, cả nước có khoảng 16 doanh nghiệp sản xuất vật liệu và thiết bị bán dẫn, phần lớn phục vụ công đoạn hỗ trợ. Lĩnh vực thiết kế chip được xem là lợi thế tương đối rõ nét, với hơn 50 công ty nước ngoài, khoảng 10 doanh nghiệp trong nước và đội ngũ gần 7.000 kỹ sư.
Ngược lại, khâu chế tạo chip đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn và trình độ công nghệ cao vẫn là “khoảng trống” khi Việt Nam chưa có nhà máy sản xuất quy mô công nghiệp, mới dừng lại ở mức phòng thí nghiệm và cơ sở thử nghiệm. Trong khi đó, ở công đoạn đóng gói và kiểm thử, Việt Nam đã thu hút nhiều tập đoàn lớn như Intel, Amkor, Hana Micron, Foxconn, Onsemi, Luxshare ICT…, mở ra triển vọng trở thành trung tâm đóng gói chip của khu vực.
Kinh tế tư nhân, nhân lực và vai trò dẫn dắt của địa phương
Từ góc độ chính sách vĩ mô, ông Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho rằng phát triển công nghiệp bán dẫn đòi hỏi cách tiếp cận bài bản, dài hạn, tránh tư duy phong trào. Để Chiến lược đi vào thực chất, khu vực kinh tế tư nhân cần được xác định là lực lượng đồng hành quan trọng, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
Theo ông Huỳnh Thành Đạt, doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp công nghệ cao và startup đổi mới sáng tạo, giữ vai trò then chốt trong việc hình thành năng lực nội sinh, tăng cường liên kết với khu vực FDI và từng bước nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu.
Một trong những điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là nguồn nhân lực. Phát triển công nghiệp bán dẫn không thể tách rời đột phá trong giáo dục và đào tạo. Việc đẩy mạnh mô hình hợp tác Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp, đào tạo theo “đơn đặt hàng” của doanh nghiệp, đồng thời thu hút chuyên gia quốc tế, được xem là hướng đi tất yếu.
Ở góc độ địa phương, ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh nhận định phát triển công nghiệp bán dẫn không chỉ là bài toán kinh tế mà còn thể hiện khát vọng tự chủ và vươn lên của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. Với không gian phát triển mới sau khi mở rộng liên kết với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, khu vực này có điều kiện thuận lợi để hình thành một hệ sinh thái bán dẫn tương đối hoàn chỉnh.
Theo định hướng, TP. Hồ Chí Minh sẽ đóng vai trò trung tâm nghiên cứu, thiết kế và đào tạo nhân lực; Bình Dương là địa bàn sản xuất, đóng gói, kiểm thử; còn Bà Rịa – Vũng Tàu đảm nhiệm vai trò logistics chiến lược với hệ thống cảng biển và kết nối sân bay quốc tế Long Thành. Cùng với đó, các cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 98 được kỳ vọng sẽ tạo thêm dư địa thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng số và công nghiệp công nghệ cao.
Tại hội thảo, nhiều tham luận đã tập trung làm rõ con đường từ chiến lược đến hành động, từ hoàn thiện chính sách, phát triển nhân lực đến nghiên cứu phát triển công nghệ lõi và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong thiết kế, sản xuất bán dẫn. Những đề xuất này cho thấy bức tranh về một hệ sinh thái bán dẫn Việt Nam đang dần được định hình, với sự liên kết ngày càng chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và địa phương.
Hội thảo không chỉ dừng lại ở việc nhận diện cơ hội và thách thức, mà còn đặt nền móng quan trọng cho quá trình triển khai thực chất Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu trong những thập niên tới.
Hiệp Nguyễn
.svg){kind=icon}
