Nghe giọng nói xác ướp Ai Cập 3.000 năm vừa được tái tạo

Nesyamun là linh mục sống dưới triều đại vua pharaoh Ramesses XI. Xác của ông được ướp sau khi chết cách đây hơn 3.000 năm, vào khoảng năm 1100 trước Công nguyên. Các nhà nghiên cứu tại Vương quốc Anh đã sử dụng kỹ thuật chụp cắt lớp (CT) và in 3D để tái tạo giọng nói của Nesyamun. Đây là lần đầu tiên giọng nói của một linh mục Hồi giáo người Ai Cập được tái tạo thành công.

Xác ướp của Nesyamun đang được bảo quản tại Bảo tàng Thành phố Leeds (Vương quốc Anh) trong một quan tài được thiết kế cầu kỳ. Theo The Guardian, đây là điểm thu hút du khách đến thành phố và tham quan bảo tàng.

Khi phát hiện và mở quan tài có xác ướp, người ta ước tính ông chết ở tuổi 50. Nhiều người suy đoán Nesyamun chết do bị siết cổ, còn nghiên cứu cho rằng ông đã chết sau phản ứng dị ứng nặng, có thể do bị côn trùng chích vào lưỡi. Đó là lý do xác ướp có lưỡi lè ra khỏi miệng trong khi xương quanh cổ không bị tổn thương.

Xác ướp Nesyamun. Ảnh: Bảo tàng và Thư viện Leeds.

Trước năm 1941, Nesyamun là một trong 3 xác ướp tại bảo tàng, tuy nhiên đây là xác ướp duy nhất còn nguyên vẹn sau vụ đánh bom tại thành phố Leeds trong Thế chiến II khiến 2 xác ướp còn lại và nhiều đồ vật bị phá hủy.

Theo bài viết được đăng tải trên tạp chí Scientific Reports, nhóm nghiên cứu cho biết họ đã đưa xác ướp đến Bệnh viện đa khoa thành phố Leeds chụp CT để quét các mô mềm ở cổ họng cũng như đường hô hấp, sau đó dùng kỹ thuật in 3D để tạo ra bản sao đường hô hấp bằng nhựa.

Xác ướp của linh mục Ai Cập cổ đại Nesyamun được đưa vào máy chụp CT để kiểm tra đường hô hấp. Ảnh: Scientific Reports.

Tiếp đến, bản sao được kết nối với thanh quản nhân tạo và loa chuyên dụng để tạo ra giọng nói điện tử. Theo thời gian, lưỡi của xác ướp bị teo và mất đi vòng miệng mềm nên các nhà nghiên cứu phải bổ sung.

Nếu đúng theo lý thuyết, giọng nói thu được của Nesyamun trước khi chết sẽ là "ao" hoặc "argh", trong khi giọng nói thu được là "eh".

Khi tìm hiểu kỹ hơn, Giáo sư David Howard, đồng tác giả nghiên cứu, trưởng khoa kỹ thuật điện tử Royal Holloway, Đại học London biết được đó là âm thanh mô phỏng Nesyamun nằm trong quan tài và sau khi ướp xác chứ không phải giọng nói thực tế khi ông còn sống.

Với kích thước thanh quản và đường hô hấp, giọng nói của Nesyamun có tông cao hơn so với đàn ông trung bình hiện nay.

Mặt cắt bản sao in 3D đường hô hấp của xác ướp Nesyamun. Ảnh: Scientific Reports.

Là một linh mục, giọng nói của Nesyamun rất quan trọng bởi ông phải nói chuyện, hát và tụng kinh trong các nghi thức ngoài việc mang hương và ghi chép tại đền thờ Karnak ở Thebes. Sau khi chết, giọng nói với ông cũng rất cần thiết.

"Người Ai Cập hy vọng sau khi chết, linh hồn của họ có thể nói chuyện để đọc Negative Confession, báo cáo các vị thần rằng họ đã có cuộc sống tốt. Chỉ khi các vị thần đồng ý, linh hồn người quá cố mới đi vào cõi vĩnh hằng. Ngược lại, họ sẽ chết lần thứ 2 và đó là cái chết vĩnh viễn", chuyên gia khảo cổ học Prof Joann Fletcher, đồng tác giả nghiên cứu chia sẻ.

Fletcher nói thêm rằng những ai được vị thần chấp nhận sẽ được gọi là "lời nói chân thật" (true of voice - cụm từ được khắc trong quan tài của Nesyamun).

Prof John Schofield, đồng tác giả nghiên cứu cho biết phương pháp này có thể áp dụng cho xác ướp khác, chẳng hạn như xác ướp từ thời kỳ đồ sắt ở Đan Mạch.

Howard tiết lộ nhóm của ông đang muốn phát triển mô hình máy tính cho phép di chuyển đường hô hấp để tạo ra những âm thanh khác nhau, thậm chí là một từ có nghĩa được nói ra khi còn sống.

Việc tái tạo giọng nói xác ướp Nesyamun mang đến cái nhìn sâu sắc về thời kỳ cổ đại, bước đột phá trong cách chúng ta kết nối với quá khứ.