Họp họ toàn đất nước là để gắn kết phả tộc từ Bắc vào Nam, tìm về cội nguồn, tri ân phụng thờ tổ tiên và thực hiện những việc làm mang tính xã hội … thì lại trở thành “sàn diễn” bán sách, bán gia phả, đóng quỹ của những thành viên ban bệ ở tận đẩu tận đâu.

 “Bắn đại bác không tới” vẫn được mời họp họ

Anh Trần Văn K (Mỹ Đình - Hà Nội) kể về chuyện họp họ: “Tôi mang họ Trần, mẹ tôi mang họ Đỗ. Hiện tại tôi đang công tác tại Hà Nội. Đầu năm 2015, tôi nhận được giấy mời tham dự buổi họp dòng họ Đỗ tại Hà Nội. Tối hôm đó, một chú em trong họ sang nhà nhờ tôi xin phép cho chú vắng mặt.

Thấy không có việc gì quan trọng nên tôi khuyên: “Đầu năm, chú nên cố gắng thu xếp đi họp cho vui, chắc có nhiều anh em cùng họ hàng đông vui lắm. Mình là họ ngoại nhưng vẫn thu xếp tham dự để vừa gắn kết, vừa là để tăng thêm tình đoàn kết anh em ”.

Khi tôi nói chưa hết câu, chú ấy đã phản ứng: “Chưa đi họp mà em đã biết họp gì rồi. Anh cứ đóng đủ suất đinh là vào họ thôi. Mà người quen không thấy, chỉ gặp họ hàng đẩu đâu bắn đại bác hàng nghìn km không tới. Năm nào họp cũng tới ngồi nghe các ban bệ đọc thu chi tiền quỹ hội năm cũ rồi thông báo tiền phải nộp cho năm nay. Thôi anh đi giúp em, em ở nhà cho đỡ mất công”.

Khuyên chú ấy không được tôi đánh liều đi họp họ một mình. Tuy nhiên mọi thứ diễn ra không như tôi tưởng tượng trước đó. Tôi cứ nghĩ là họp họ mình sẽ gặp những người thân quen trong dòng họ Đỗ của mẹ nhưng khi đến nơi thì toàn người lạ, có những người tận Cao Bằng, Tuyên Quang, có những người thì ở miền Nam ra.

Buổi họp họ khai mạc muộn đến nửa tiếng để chờ một bác làm quan chức đến dự thì mới khai mạc. Một người anh họ của tôi nói thêm, năm ngoái suýt không tổ chức họp vì không mời được bác này đến tham dự và tài trợ.

Năm nay, bác quan chức kia trở thành tâm điểm của buổi họp họ. Bác ngồi chưa nóng ghế mà hết người này đến người kia đến chào hỏi, giới thiệu. Tôi nghe nói có người chỉ đến họp họ... để nhờ bác này tác động cho mấy dự án đắp chiếu đang có khả năng bị thu hồi hoặc thi đỗ công chức.

Cuối buổi họp, ngoài việc thông báo về những khoản đóng góp cũ, ông trưởng họ còn trình dự án lập trang web về dòng họ để anh em xa gần cập nhật thông tin, vào nhận họ. Có "mạnh thường quân" còn bỏ tiền mấy chục triệu thuê báo đài về đưa tin, đăng tải" - anh K kể.

Chia ngọt sẻ bùi hay làm "khổ" nhau?

Với tư tưởng luôn nhớ về nguồn cội nên năm nào có giấy mời tham dự họp họ ở Hà Nội, anh Nguyễn Ngọc Hải cố gắng tham gia.

Trước đây, họp họ chỉ bàn các công việc xoay quanh họ Nguyễn nên anh thấy gần gũi và cần thiết. Kể từ ngày họ Nguyễn toàn quốc thành lập hội đồng gia tộc, lập ban điều hành, ban liên lạc thì họp họ …. vô hình chung lại trở thành “thị trường” bán sách, in sách của những thành viên ở tận đẩu tận đâu.

Họ vô tư kêu gọi đóng góp để được điền tên vào cuốn gia phả, nếu không đóng thì sẽ không có mặt và mình sẽ không có tên trong gia phả. "Tham gia những cuộc họp như vậy mình chỉ thấy bức xúc, chẳng biết thật hay giả, có chia ngọt sẻ bùi, giúp đỡ nhau hay không hay chỉ là làm khổ nhau" - anh Hải kể.

Ông Đặng Hồng phó chủ tịch Đặng chia sẻ về kinh nghiệm họp họ:  “ Cứ ai là phàm là họ Đặng thì là anh em với nhau.

Từ đó, để tạo sự gắn kết phả tộc từ Bắc vào Nam, tìm về cội nguồn và tri ân phụng thờ tổ tiên và thực hiện những việc làm mang tính xã hội nhỏ như khuyến học, học bổng, tạo điều kiện giúp đỡ một số gia đình neo đơn, hoàn cảnh khó khăn thì hàng năm chúng tôi đều tổ chức những buổi hội họp dành cho các thành viên trong dòng họ”.

“Vừa rồi, có một số người lợi dụng in sách, dụ dỗ một số dòng họ mua sách. Một số người tự xưng họ là người trong dòng họ Đặng để in gia phả . Khi tôi phỏng vấn ngược trở lại thì cô ấy tắt máy. Thỉnh thoảng tôi cũng gặp một cậu thanh niên khác lân la tới các cuộc họp họ để bán cuốn gia phả in với tiêu đề “Ban liên lạc dòng họ UNESCO” để mời gọi các thành viên trong dòng họ tham gia. Khi tôi hỏi anh biết về cụ tổ tôi là ai thì anh ta không trả lời mà lẩn đi mất”, chú Hồng nói.

Chú Hồng cho biết: “Khi đi họp họ chúng ta cũng không thể tránh khỏi chuyện trong dòng họ có sự khoe trang, khuếch trương thanh thế hay việc một số cá nhân lợi dụng để kêu gọi thêm thành viên để ép đóng quỹ, nộp quỹ.

Vì vậy, chúng ta nên tỉnh táo, sáng suốt để tham gia vào những dòng họ có nguồn gốc, họ tộc rõ ràng”.

Thanh Hải