Nhà nước chưa định giá trần đối với sách giáo khoa

Báo cáo thẩm tra về việc này, Chủ nhiệm UB Tài chính Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, đa số ý kiến trong UB cho rằng, hiện nay SGK là một trong những vật tư, thiết bị giáo dục thiết yếu của học sinh các cấp học, có tác động lớn đến đời sống xã hội, đặc biệt đối với học sinh vùng sâu, vùng xa, vùng kinh tế khó khăn.

Giá SGK đang ở mức khá cao

Ông Hải cho biết, theo quy định hiện hành, SGK không thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá hoặc nhà nước định giá mà thuộc danh mục kê khai giá. Theo đó thẩm quyền quyết định giá SGK thuộc các đơn vị được cấp phép xuất bản sách nên thời gian qua giá SGK ở mức khá cao, ảnh hưởng lớn đến chi phí mua SGK của phụ huynh và học sinh. 

Chủ nhiệm UB Tài chính Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải

Do đó, cần phải có giải pháp khắc phục tình trạng này khi giá SGK chưa thực sự được điều chỉnh theo cơ chế thị trường.

Bên cạnh đó, một số ý kiến cho rằng, theo Nghị quyết số 88/2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông, trong đó có chủ trương lớn là thực hiện xã hội hóa việc biên soạn, phát hành SGK.

Do đó, việc Chính phủ trình UB Thường vụ Quốc hội để bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa là chưa phù hợp với mục tiêu, quan điểm Nghị quyết của Quốc hội và trái với nguyên tắc thị trường, chưa phù hợp với quy định của Luật Giá.

Mặt khác, để đảm bảo mức giá phù hợp trong cơ chế thị trường, Chính phủ cần có cơ chế để mở rộng đối tượng được in ấn, phát hành SGK, bảo đảm có nhiều nhà cung cấp cùng sản phẩm, từ đó góp phần giảm giá bán sản phẩm.

Có ý kiến đề nghị đưa mặt hàng SGK vào mặt hàng Nhà nước bình ổn giá và Nhà nước sẽ đặt hàng hoặc độc quyền phát hành sách.

Về thẩm quyền bổ sung danh mục, ông Hải cho biết, đa số ý kiến trong UB nhất trí về thẩm quyền của Chính phủ trình UB Thường vụ Quốc hội quyết định. Việc này là phù hợp với quy định và để kịp thời phục vụ nhiệm vụ năm học mới. Đồng thời góp phần giảm bớt khó khăn cho người dân trong điều kiện ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 đang tác động lớn đến hoạt động của ngành giáo dục, thu nhập của người dân.

Một số ý kiến cho rằng, sản phẩm SGK không thuộc diện hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá theo quy định tại khoản 1 Điều 19 của Luật Giá. Vì vậy, UB Thường vụ Quốc hội không có thẩm quyền bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa như tờ trình của Chính phủ.

Thường vụ Quốc hội không làm những việc không đúng thẩm quyền

Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị sửa Luật giá, đưa giá SGK vào danh mục hàng hóa Nhà nước được định giá khung tối đa.

Bà cũng đề nghị Chính phủ đánh giá tác động với SGK mới đối với học sinh lớp 1, cả nước tăng thêm bao nhiêu tiền, ảnh hưởng đến đời sống như thế nào.

"Hiện Chính phủ chưa có đánh giá tác động nhưng lại đưa ra một chính sách mới, trong khi chính sách này trong luật không giao thẩm quyền cho UB Thường vụ Quốc hội. Tôi quan tâm nhất chỗ này", Chủ tịch Quốc hội nói.

Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân

Theo bà Ngân, việc Nhà nước định giá trần SGK là cần thiết và "tôi tin UB Thường vụ Quốc hội đồng ý". Làm sao giá SGK bảo đảm không ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống của nhân dân là chuyện cần làm nhưng chưa phải bức bách lắm.

"Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho biết, bộ SGK lớp 1 mỗi em phải mua bao nhiêu tiền?", Chủ tịch Quốc hội hỏi.
 
Trả lời, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng cho biết, SGK lớp 1 năm nay đã thực hiện rồi. Đến nay, các nhà xuất bản đã in, các tỉnh đã lựa chọn xong sách, phụ huynh học sinh đã chuẩn bị mua. Để hỗ trợ cho những vùng khó khăn, gia đình hộ nghèo hiện đang thực hiện theo Nghị quyết 86 của Chính phủ.

"Thủ tướng chỉ đạo, Bộ GD&ĐT phối hợp với Bộ Tài chính tham mưu Chính phủ tiếp tục đề xuất hỗ trợ đối tượng bị ảnh hưởng dịch Covid-19 được cấp phát SGK ngay từ lớp 1", ông Thưởng cho hay.

Còn việc Nhà nước định giá nếu được thông qua thì áp dụng cho sách lớp 2 và những năm sau trở đi chứ không phải cho sách lớp 1 năm nay. Vì vậy, Thử tưởng GD&ĐT đồng ý với Chủ tịch Quốc hội là đủ thời gian để cân nhắc và đánh giá tác động, thẩm định kỹ hơn việc này.

Về bộ SGK lớp 1 năm nay, Thứ trưởng GD&ĐT cho biết, theo chương trình mới giá cao hơn chương trình cũ. Một bộ sách học sinh mua tối thiểu là 177 nghìn đồng, cao nhất là 199 nghìn đồng. Giá này được, căn cứ vào những lần kê khai giá của 3 nhà xuất bản, Bộ Tài chính thẩm định 3 lần, giảm từ 1,5 – 1,8 lần so với lần đầu kê khai.

"Chúng tôi tin rằng đưa SGK vào mặt hàng Nhà nước định giá thì quản lý tốt hơn và không đi ngược lại chủ trương xã hội hóa SGK, vì chúng ta quy định khung trần. Nếu thực hiện được trong khung trần sẽ đảm bảo cạnh tranh, vượt trần thì đánh giá tác động, Nhà nước có thể trợ giá và theo tiêu chí đối với tiểu học là giáo dục bắt buộc", Thử trưởng GD&ĐT nói.

Chủ tịch Quốc hội đồng tình, đối với SGK lớp 1 năm nay chấp nhận giá thẩm định như Thứ trưởng Bộ GD&ĐT nói, còn ai khó khăn thì thực hiện bảo trợ xã hội và việc hỗ trợ 200 nghìn/cháu trong một năm học không phải là lớn. 

"Thường vụ Quốc hội không làm những việc không đúng thẩm quyền", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chốt phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị Chính phủ đánh giá lại, hoàn chỉnh hồ sơ để báo cáo Quốc hội ra nghị quyết hoặc sửa lại Luật Giá. Việc này có tác động lớn, thậm chí xin ý kiến cấp có thẩm quyền chứ không nên vội vã. 

Thu Hằng

Quốc hội sẽ chất vấn tổng kết nhiệm kỳ các thành viên Chính phủ

Theo Chủ tịch Quốc hội, kỳ họp thứ 10 tới đây, Quốc hội sẽ tiến hành chất vấn trực tiếp các thành viên Chính phủ, tổng kết nhiệm kỳ chứ không phải theo nhóm vấn đề.