Nhân tài nào từng bị lột áo mũ, xóa tên bảng vàng vì đổi họ để đi thi?

A. Đào Tá Hán

B. Đào Duy Từ

Đáp án chính xác là Đào Duy Từ. 

Đào Duy Từ (1572-1634) hiệu là Lộc Khê, quê ở làng Vân Trai, xã Hoa Trai, huyện Ngọc Sơn, phủ Tĩnh Gia, Thanh Hoa (nay là làng Giáp Nỗ, xã Nguyên Bình, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa), là một trong những danh nhân kiệt xuất nhất sử Việt. Năm 21 tuổi ông dự kỳ thi Hương và đỗ á nguyên, trong kỳ thi hội bài thi đươc quan chủ khảo Nguyễn Hữu Liêu đánh giá rất cao, tuy nhiên có một điểm chưa vừa ý Chúa nên đang xem xét. Nhưng liền sau đó, bị phát hiện đổi họ đi thi, ông lập tức bị tước đoạt áo mũ, xóa tên bảng vàng.

C. Cao Bá Quát

A. Phạm tội

B. Con nhà thương gia

C. Con nhà xướng ca

Đáp án chính xác là con nhà xướng ca.

Việc Đào Duy Tử phải đổi họ đi thi là bởi, cha ông – Đào Tá Hán vốn làm lính cấm vệ trong phủ chúa Trịnh có làm một bài thơ nhắc tên tên húy của Trịnh Kiểm, bị quy tội “phạm thượng”, phải chịu đánh đòn và bị đuổi về quê. Sau khi bị đuổi về, nhờ có tài âm nhạc, Đào Tá Hán đi làm nghề xướng ca cho một gánh hát. Theo quy định thời đó, con nhà xướng ca sẽ không được đi thi, làm quan…Đào Duy Từ vì muốn thỏa chí tang bồng nên ông đã đổi họ để đi thi.

A. Trần

B. Vũ

Đáp án chính xác là họ Vũ.

Sau khi cha mất, thương con, mẹ của Đào Duy Từ đã tìm đến viên xã trưởng nhờ đổi họ. Viên xã trưởng đồng ý nhưng ra điều kiện là sau khi Đào Duy Từ thi đỗ mẹ ông phải lấy hắn làm vợ lẽ, thế cùng, mẹ ông nhận lời. Sau khi Đào Duy Từ thi đỗ á nguyên, viên xã trưởng bắt bà thực hiện lời hứa, bà lấy cớ đang để tang chồng xin thư thư đã, tức mình viên xã trưởng đem mọi việc tố cáo, khiến Đào Duy Từ bị đuổi về quê, còn viên xã trưởng cũng bị cách chức.

C. Nguyễn

A. Chúa Tiên

B. Chúa Sãi

Đáp án chính xác là chúa Sãi.

Trong buổi đầu mới vào Nam, Đào Duy Từ đi chăn trâu cho khám lý Trần Đức Hòa ở Bình Định. Sau nhận ra tài năng của Đào Duy Từ, Trần Đức Hòa đã giới thiệu ông với chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên. Từ đây, Đào Duy Từ trở thành quân sư của chúa Sãi, giúp chúa Sãi xây dựng và củng cố chính quyền, dần dần thoát khỏi sự kiểm soát của các chúa Trịnh.

C. Chúa Hiền

A. Lũy Thầy

B. Lũy Trường An

C. Lũy Trường Dục

Đáp án chính xác là lũy Trường Dục.

Sau thất bại ở cuộc chiến thứ nhất (năm 1627) với họ Nguyễn, họ Trịnh luôn nghĩ cách, tìm cớ đem quân vào đánh. Năm 1630, khi Đào Duy Từ đang cho quân đắp luỹ Trường Dục thì Trịnh Tráng đưa quân tiến đánh. Quân Nguyễn chiến đấu anh dũng, đánh bại binh lính Trịnh. Năm sau, theo kế hoạch của Đào Duy Từ, chúa Nguyễn tiếp tục cho xây luỹ Đồng Hới. Những thành luỹ kiên cố đã giúp quân Nguyễn phòng thủ vững chắc, bảo vệ được thành quả trước đợt tấn công của quân Trịnh.

A. Chèo

B. Dân Ca

C. Tuồng

Đáp án chính xác là tuồng.

Xuất thân trong gia đình có truyền thống nghệ thuật nên ngoài tài năng chính trị, Đào Duy Từ còn rất giỏi âm nhạc, ông để lại nhiều tác phẩm có giá trị, một số nơi tôn thờ là ông tổ nghệ thuật sân khấu tuồng. Có ý kiến cho rằng ông là người đầu tiên lập ra các đội múa hát, huấn luyện chuyên môn cho các nghệ nhân. Cơ quan phụ trách hát múa chính thức của Đàng Trong đã ra đời dưới thời chúa Sãi do ông sáng lập và phụ trách. Đào Duy Từ cũng là tác giả của nhiều điệu ca, vũ khúc.

Năm 1634 Đào Duy Từ qua đời, chúa Sãi vô cùng đau đớn, như mất đi cánh tay của mình, đến năm 1804, vua Gia Long truy tặng ông danh hiệu “khai quốc công thần lớn nhất của 9 đời chúa Nguyễn”.