Nhân tình thế thái trong 'Bên bờ nước' của thầy giáo tiếng Anh

Tác giả Đỗ Cao Sang ví Bên bờ nước như “một nồi lẩu”. Một cái tên quá nghiêng về một lĩnh vực nào đó cũng là không phù hợp. Vì thế, anh chọn cái tựa Bên bờ nước - vừa là nghĩa tiếng Việt của Thuỷ Hử, vừa giản dị, không màu mè và mang tính khơi gợi.

Thuỷ Hử là kiệt tác văn học cốt lõi mà tác giả bám vào để viết cuốn sách này. Nó cũng mang kỳ vọng của tác giả về “một phiên bản Thuỷ Hử của riêng Việt Nam”.

“Đây là một cuốn truyện thơ với hàm ý nghĩa cả về giáo dục, triết học, văn học, lịch sử, là tập hợp nhiều bài thơ do tôi sáng tác từ năm 2012 trở về đây” - Đỗ Cao Sang chia sẻ.

Bên Bờ Nước được xuất bản bởi NXB Hội Nhà văn ra mắt độc giả sáng ngày 20/2 tại Hà Nội.

Một phần nhỏ của sách diễn thơ dựa trên bản gốc Thủy Hử truyện của Thi Nại Am - một tác phẩm văn học mà tác giả đã nghiền ngẫm và thuộc làu làu từ khi còn rất trẻ.

Anh cho rằng, Thi Nại Am có tâm hồn tiêu sái bay bổng. Ông không dính mắc vào bất cứ đạo lý, tôn giáo hay nguyên tắc nào. Ông đã thoát khỏi tư duy nhị nguyên (đúng - sai; tốt - xấu; hay - dở…). Đây cũng chính là nguồn cảm hứng để anh cho ra đời tác phẩm Bên Bờ nước.

Ba phần còn lại của sách là các dòng tư tưởng chính trong lịch sử tư tưởng nhân loại. Các phần này trình bày hạt nhân triết lí, cách nhìn nhận thế giới phổ biến đã và đang thịnh hành từ bán đảo Ả Rập đến châu Âu, Đông Á, thổ dân châu Phi. Các bạn trẻ sẽ được tìm hiểu gián tiếp mọi luồng tư duy để mở rộng nhãn kiến nhìn ra thế giới.

Ví như, hệ tư tưởng của Ả Rập Xê Út là làm đi đôi hưởng lạc. Hưởng lạc ở đây đơn giản là những thú vui trần tục, chứ không phải cái gì cao siêu cả, không giống như là trà đạo, ngắm hoa lan…

Đọc sách, độc giả cũng bắt gặp những trường phái lý luận châu Âu như Nietzsche, Kant, Dercates, Goethe… và cả các hệ tư tưởng châu Á như Phật, Khổng, Lão, Trang… Nhưng bạn có bao giờ nghe kể về hệ tư tưởng đồng cỏ châu Phi?

Người dân châu Phi, với bản tính tự nhiên trời phú, họ thực sự không quan tâm đến các lí luận cao siêu như chúng ta. Họ không hỏi “sau cái chết là gì?”, “ta từ đâu tới?”. Cả đời họ chỉ làm 4 việc: Một là duy trì nòi giống, hai là kiếm thức ăn, ba là chống lại hoặc trốn chạy kẻ thù, bốn là nếu rảnh rỗi hơn thì nhảy múa hát ca.

“Chúng ta luôn chê họ mông muội và thú tính nhưng nhìn kĩ, cuộc sống đô thị chỉ là phản chiếu, phóng chiếu tinh vi hơn những việc làm trên.

Giữa ta và thổ dân châu Phi đã chắc ai hạnh phúc hơn ai? Chỉ chắc chắn rằng, họ - dân châu Phi - có não trạng đơn giản và thông suốt hơn não trạng chúng ta. Mà đơn giản lại là cảnh giới tối cao của thẩm mĩ và khoa học.

Người Phi bản sắc còn có lối hành xử cực kì văn minh với thiên nhiên và đồng bọn. Họ chỉ bắt chim thú vừa đủ ăn, không tích lũy và lạm sát. Họ luôn chia đồ ăn có được cho người xung quanh như một bản năng tự nhiên.

Người châu Phi không hề nghĩ gì đến kiếp sau kiếp trước. Và điều đó, biết đâu chả là thông minh nhất. Chúng ta cứ lo nghĩ về kiếp sau, kiếp trước hay những luân lý nọ kia, biết đâu chả thêm nặng mình”.

Cho nên, các hệ tư tưởng đều được trình bày trong cuốn sách, không phán xét đúng sai, ai thấy cái gì hay thì đi theo, thấy cái gì thú vị thì nghiên cứu thêm.

Tác giả nói, anh không bao giờ áp đặt nhãn kiến của bản thân. Bởi anh muốn để cho độc giả tự “thưởng thức” các dòng tư tưởng, các lời khuyên, hệ triết lý và thấy rằng thế giới này hoá ra thật mênh mông và vi diệu, hoá ra con người ta phải lấy vô chiêu để đánh thực chiêu.

Trước Bên Bờ Nước, tác giả Đỗ Cao Sang từng cho ra mắt cuốn thơ sử Việt Nam Lịch sử thú vị hơn em tưởng.

Nghe có vẻ cao xa và trừu tượng, nhưng thực ra Đỗ Cao Sang lại rất quan tâm tới thị hiếu của độc giả ngày nay khi chọn lối viết “remix”. Đó là cả văn cả thơ ở trong một cuốn sách, không phải một cuốn tiểu thuyết có cốt truyện, cũng không phải một tập thơ du dương, tỉa tót câu từ. Nó là một thể thơ nói, giống như một người kể chuyện có vần.

Đó cũng là lý do tác giả cho rằng, cuốn sách có thể dành cho mọi đối tượng - già trẻ, người học cao, người học thấp. Ai đọc nhiều sẽ nhận ra chỗ này là tư tưởng của Osho, chỗ kia là tư tưởng của Kant… Còn ai ít đọc thì cứ hiểu câu chữ theo cách thông thường.

Nhưng cuốn sách tuyệt đối không dành cho người đọc nhanh cho xong.

“Nó cần nghiền ngẫm và đọc thường xuyên cả đời như Thánh kinh. Nói thế không có nghĩa là tôi quá nâng cao bản thân. Chỉ vì sách này là tập hợp trí tuệ nhân loại, tôi đã tổng hợp lại qua thơ. Mỗi câu, mỗi trang đều đáng để suy ngẫm và chiêm nghiệm cả đời. Tôi không phát minh ra chúng, tôi chỉ nhặt và xâu nó lại giúp cho quý vị”.

Phan Hoa

‘Trở về một đứa trẻ’ của Nguyễn Đinh Khoa: Đối diện với nỗi buồn bằng tâm thế cởi mở

Khoa vẫn hay viết về sự cô đơn, như thể hễ cứ đặt Khoa vào giữa một đám đông, người ta vẫn thấy một một bầu không khí cô đơn lan tỏa xung quanh.