Niềm mơ ước được bay lượn tự do như chim của con người đã có từ hàng thế kỷ. Nhưng mãi đến năm 1903, giấc mơ đó mới trở thành sự thật khi anh em người Mỹ Orville Wright (sinh năm 1871) và Wilbur Wright (sinh năm 1867) thử nghiệm máy bay thành công.
Nhưng khi đã hiện thực hóa được ước mơ bay trên bầu trời với rất nhiều đột phá trong lĩnh vực hàng không, nhân loại lại bắt đầu theo đuổi một mục tiêu mới. Đó là tạo ra những chiếc xe hơi có thể di chuyển trong không trung như máy bay nhưng vẫn song hành với đặc tính của một phương tiện trên mặt đất.
Mẫu xe bay Curtiss Autoplane |
Chiếc xe bay đầu tiên trên thế giới đã ra đời từ năm 1917, được phát triển bởi Glenn Curtiss – một trong những người đã đặt nền móng cho ngành công nghiệp hàng không nước Mỹ. Mẫu xe có tên đầy đủ Curtiss Autoplane.
Thời điểm đó, mẫu xe bay này được trang bị khối động cơ V8 cho công suất 100 mã lực. Dù có thể cất cánh khỏi mặt đất nhưng chiếc xe chưa bao giờ có được một chuyến bay trọn vẹn. Tuy chưa thực sự hoàn thiện nhưng Curtiss Autoplane là một mẫu xe bay truyền nhiều cảm hứng cho các nhà chế tạo khắp thế giới.
Hai mươi năm sau, một cư dân đến từ California đã cho ra mắt một chiếc xe bay khác với tên gọi Waterman Arrowbile. Nguyên mẫu đầu tiên của sản phẩm này có thể đạt tới vận tốc hơn 190km/h ở trên không. Và trước khi dự án này khép lại, đã có thêm hai bản sao được tạo ra.
Vào năm 1957, tác giả của chiếc xe đã đánh dấu sự quay trở lại bằng một model mới có tên Aerobile. Tuy nhiên, chỉ có duy nhất một nguyên mẫu của chiếc xe được chế tạo.
Chiếc xe bay Waterman Arrowbile chế tạo năm 1937. |
Liên tiếp những mẫu xe bay được các nhà sáng chế, các công ty khởi nghiệp trình làng như : Convair 103 (1944), Fulton Airphibian (1946), Convair Model 118 ConVairCar (1947), Taylor Aerocar (1949), Curtiss-Wright Air 1960, AVE Miza 1971 v.v. Tuy nhiên những mẫu xe bay này muốn bay lên được, cần đường băng để cất cánh tương tự máy bay thương mại ngày nay.
Tiếp đến 1990, mẫu xe bay khác là Moller M400 Skycar ra đời. Nguyên mẫu của nó đã xuất hiện từ cuối những năm 1990 và được coi là thủy tổ của những phương tiện bay cất hạ cánh thẳng đứng VTOL (vertical take-off and landing). Tức là M400 Skycar không cần đường bằng để cất cánh.
Với 4 động cơ Rotapower mạnh 180 mã lực mỗi chiếc, model này có thể bay cao tới 11km và đạt tốc độ tối đa hơn 530km/h. Nhưng cũng giống như nhiều mẫu xe bay kể trên, dự án M400 Skycar đã không thể đi đến giai đoạn sản xuất hàng loạt.
Mẫu xe bay có tên là Moller M400 Skycar. |
Ngày nay, những mẫu xe bay EVtol – phương tiện bay hạ cánh thẳng đứng được nhiều nhà sản xuất, công ty chế tạo thực hiện có thể kể đến như: Aeromobil, PAL-V Liberty, Terrafugia hay gần đây nhất là Pop.Up Next.
Đa số những mẫu chạy bằng điện hoặc động cơ kết hợp cùng chế độ không người lái. Ưu điểm của xe bay EVtol này là có thể hạ cánh và cất cánh theo chiều dọc mà không cần tới đường băng. So với trực thăng, xe bay rẻ hơn, yên tĩnh và dễ tiếp cận hơn, có thể được sử dụng để vượt qua ùn tắc giao thông trong thành phố, vận chuyển hàng hóa, cứu trợ trong thiên tai hoặc cung cấp du lịch giải trí.
Một trong những mẫu xe bay Evtol nổi tiếng thời điểm hiện tại là chiếc AeroMobil 5.0 VTOL. Cùng với dòng xe bay khác của hãng là AeroMobil 4.0 STOL với khả năng cất cánh và hạ cánh ngắn trên đường băng. Với sự đa dạng về sản phẩm, hãng Aeromobil hy vọng sẽ giải quyết những vấn đề của vận tải hàng không cá nhân trong tương lai.
Mẫu Aeromobil 2.5 concept đã thực hiện chuyến bay thử thành công. |
Trước đó vào năm 2013, nguyên mẫu Aeromobil 2.5 đã thực hiện chuyến bay đầu tiên thành công. Hiện tại, chiếc AeroMobil 4.0 STOL hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm và cung cấp chuyến đi trong thành phố có tầm hoạt động lên đến 700km, tăng gấp đôi so với hầu hết các mẫu xe bay hiện nay. Điều này đã mở ra nhiều hy vọng cho loại phương tiện di chuyển mang tính cách mạng này.
Mẫu concept AeroMobil phiên bản 5.0 VTOL có 4 chỗ ngồi. Cũng giống như những phiên bản trước chiếc xe bay của AeroMobil có khả năng bay tự hành và khả năng chạy trên đường bộ như xe hơi.
AeroMobil 5.0 VTOL có hai motor điện điều khiển ở hai cánh quạt để cất cánh theo chiều đứng, hạ cánh an toàn. Và phía sau có thêm một motor gắn cánh quạt nữa cung cấp lực đẩy cho xe. So với những chiếc xe bay phiên bản trước của AeroMobil, phiên bản 5.0 VTOL có những cải tiến sau: Nhờ cất cánh/hạ cánh theo phương thẳng đứng nên không cần đường băng để cất cánh, nhờ thiết kế mới nên khả năng khiểm soát được tăng cường ổn định và thoải mái trong khi bay. Gói pin và hệ thống dẫn động được nâng cấp, tối đa hóa việc sử dụng trong cả hai trường hợp sử dụng đô thị và liên đô thị.
Mới đây, tập đoàn công nghệ Nhật Bản NEC đã thu hút được sự chú ý của dư luận với màn thử nghiệm mẫu xe bay mới nhất của mình tại ngoại ô Tokyo. Được thiết kế cho các chuyến bay giao hàng tự động, xe bay NEC trông giống drone cỡ lớn với 4 động cơ.
Mẫu xe bay này có chiều dài khoảng 3,9 mét, rộng 3,7 mét và cao 1,3 mét với trọng lượng khoảng 150kg. Nguồn năng lượng được cung cấp cho xe bởi một bộ pin, chiếc ô tô bay này có thể bay cao đến 3 mét so với mặt đất trong khoảng một phút. Vì lý do an toàn, mẫu xe bay này được thử nghiệm trong một "cái lồng" rộng 10 mét, cao 20 mét, để tránh chiếc xe bay ra khỏi tầm kiểm soát và làm bị thương ai đó, hoặc gây ra thiệt hại.
Xe bay được Chính phủ Nhật Bản thử nghiệm. |
Chính phủ Nhật Bản đã xây dựng bãi thử nghiệm xe bay ở Fukushima, cũng như đang lên kế hoạch để có thể triển khai dịch vụ xe bay trong lĩnh vực hậu cần vào năm 2023, xa hơn là trở thành phương tiện giao thông cá nhân. Mặc dù vậy, NEC vẫn còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức về thời hạn của pin, các quy định về an toàn để đạt được những mục tiêu trên.
Bên cạnh Nhật, các quốc gia phát triển khác như Mỹ, Dubai, Singapore và New Zealand đã tham vọng phát triển lĩnh vực này từ trước đó. Tại Mỹ, công ty Uber cũng dự định đưa taxi bay vào hoạt động năm 2020 ở các thành phố Dallas, Los Angeles và Melbourne.
Như vậy, trải qua hơn 100 năm hình thành và phát triển niềm mơ ước được bay lượn của con người trên những chiếc xe bay đã thành hiện thực. Tuy còn nhiều khó khăn thách thức nhưng có lẽ, không lâu nữa, những chiếc xe bay sẽ phổ biến trên thế giới như xe hơi lăn bánh trên đường phố.
Dương Tuấn
Porsche bắt tay với Boeing phát triển mẫu xe bay điện
Nhà chế tạo máy bay Boeing của Hoa Kỳ và hãng xe Porsche đã tuyên bố hợp tác nhằm phát triển một phương tiện bay bằng điện có khả năng vận chuyển người trong môi trường đô thị.