Internet ngày càng có vai trò quan trọng trong cuộc sống con người. Thế hệ trẻ đang là những người tiếp cận với Internet từ sớm và đây trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của Gen Z.

Theo khảo sát từ Viện nghiên cứu quản lý phát triển bền vững (MSD) và Tổ chức cứu trợ trẻ em (SC), tại Việt Nam hơn 66% trẻ em có thiết bị kết nối Internet; có 43% trẻ em tiếp cận mạng Internet từ 30 phút đến một tiếng/ngày. Trẻ em sử dụng mạng Internet cho nhiều mục đích khác nhau như học hành, giải trí, tìm kiếm thông tin, chơi game...

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, nhiều địa phương phải học tập trực tuyến, thời gian sử dụng Internet của trẻ cũng kéo dài hơn. 

Ở nhiều trường học hiện nay, các em được trang bị kỹ năng cơ bản về CNTT nhưng kỹ năng, kiến thức về an toàn khi sử dụng mạng Internet còn thiếu và yếu. Trong khi đó, trẻ phải đối mặt với nhiều nguy cơ, mối nguy hiểm tiềm ẩn trên không gian mạng. Khi xảy ra một tình huống không an toàn trên mạng, nhiều bậc cha mẹ thường có xu hướng tách trẻ ra khỏi môi trường đó - ở đây là các thiết bị và mạng Internet mà quên đi việc trang bị những kỹ năng cần thiết để trẻ có thể tiếp cận và tự bảo vệ mình.

Theo các chuyên gia từ Cyberpurify, cha mẹ cần trang bị cho trẻ những kỹ năng kỹ thuật số khi sử dụng Internet để trẻ hiểu và an toàn hơn trên không gian mạng.

Nhận dạng kỹ thuật số là danh tính của trẻ khi hiện diện trực tuyến. Nó liên quan đến dấu vết dữ liệu con bạn bạn vô tình hoặc cố tình để lại trực tuyến. Ví dụ như gửi email, viết blog, cập nhật trạng thái hay thích trang nào đó trên mạng xã hội. Cha mẹ cần giúp con hiểu rằng, mọi hình ảnh, bình luận con bạn gửi trên mạng xã hội đều góp phần tạo nên danh tính kỹ thuật số. Kỹ năng này giúp xây dựng và bảo vệ hình ảnh và danh tiếng của con. 

Trình độ, khả năng sử dụng số 

Khi công nghệ ngày càng trở nên quan trọng và là phần không thể thiếu trong cuộc sống của trẻ, các bậc cha mẹ cần trang bị cho con mình khả năng sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông một cách tự tin, an toàn, cẩn thận và sáng tạo nhằm đạt được các mục đích liên quan đến công việc, học tập, giải trí, hoà nhập và tương tác với người khác.

{keywords}
Kỹ năng số sẽ giúp trẻ "sinh tồn" trên mạng. (Ảnh minh họa)

Trẻ phải biết cân bằng giữa thời gian online và thời gian offline. Vì vậy bạn cần xây dựng một thói quen lành mạnh và cân bằng bằng cách cho con tham gia các hoạt động offline. 

Ngoài ra, trẻ cần có khả năng hiểu và duy trì các quyền về quyền riêng tư, sở hữu trí tuệ, quyền tự do ngôn luận.

An toàn kỹ thuật số 

An toàn kỹ thuật số là một trong những kỹ năng quan trọng nhất để bảo vệ con khỏi những rủi ro ở trên Internet hiện nay. Chẳng hạn như bắt nạt trực tuyến. Các bậc cha mẹ hãy hướng dẫn con cách ứng xử như thế nào khi con bị bắt nạt trực tuyến và ngược lại con không được có những lời lẽ lăng mạ, xúc phạm hoặc sỉ nhục người khác trên trực tuyến. Ngoài ra, một số kẻ tấn công tình dục thường nhắm vào những đứa trẻ trong trang web game hoặc trên cách mạng xã hội để dụ con bạn chụp ảnh khiêu dâm.

{keywords}
Trẻ cần được trang bị các kỹ năng nhận diện các tình huống nguy hiểm. (Ảnh minh họa)

Điều quan trọng hơn cả là rủi ro con bạn tiếp cận nội dung độc hại hay các nội dung khiêu dâm ngày càng đầy rẫy trên Internet. Cha mẹ cần thường xuyên có những cuộc trò chuyện lành mạnh và thân mật về con và rủi ro trên Internet để con chủ động bảo vệ mình. Hướng dẫn con cách sử dụng công cụ lọc nội dung online nhằm giảm thiểu nguy cơ nội dung khiêu dâm tiếp cận con bạn.

Kỹ năng bảo mật

Cha mẹ cần hướng dẫn con khả năng phát hiện các mối đe dọa trên mạng như tấn công, lừa đảo, phần mềm độc hại... Các bậc phụ huynh phải dặn con cân nhắc kỹ càng với bất kỳ trang web hoặc các diễn đàn nào đòi con cung cấp thông tin của chính mình. Khuyến khích con hạn chế đăng tải quá nhiều hình ảnh trên mạng xã hội, giúp giảm thiểu rủi ro kẻ tấn công rình rập.

Bọn tội phạm có thể sử dụng các trang web phổ biến với trẻ em để xác định nạn nhân tiềm năng, sau đó dụ đưa cho chúng thông tin thẻ tín dụng của cha mẹ để đổi lại những gì chúng muốn.

Ngoài ra, các kẻ tấn công mạng sẽ cài đặt những phần mềm độc hại mà nạn nhân không biết trên máy tính của họ. Tội phạm mạng thường lừa người dùng tải xuống phần mềm độc hại, chẳng hạn như thuyết phục nạn nhân tải xuống phần mềm độc hại giả dạng trò chơi, điều này hoàn toàn có thể thu hút trẻ em.

Dạy con cách tiết lộ thông tin cá nhân một cách thông minh cũng là một trong những biện pháp rất tốt bảo vệ con trẻ. Một số thông tin nhận dạng cá nhân không nên chia sẻ như họ tên cha mẹ, tài khoản ngân hàng, số bảo hiểm xã hội, địa chỉ nhà hay số điện thoại.

Kỹ năng giao tiếp trên môi trường số

Cũng như ngoài đời thực, giao tiếp là kỹ năng quan trọng trên môi trường số. Trẻ cần biết cách giao tiếp và diễn đạt ý nghĩ của mình với người đối diện qua Internet làm sao cho hiệu quả như khi con giao tiếp trực tiếp

Điều này rất quan trọng cho các kỹ năng làm việc của con tương lai sau này. Bên cạnh đó viết đúng chính tả và sử dụng dấu câu hợp lý cũng là những mẹo hay cho việc giao tiếp kỹ thuật số hiệu quả.

D. V (Tổng hợp)