Chiều nay (7/10), Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển tại Stockholm vừa công bố, chủ nhân mới của giải Nobel Vật lý 2014 là 3 nhà khoa học gốc Nhật Isamu Akasaki, Hiroshi Amano và Shuji Nakamura với phát minh về đèn tiết kiệm LED.

{keywords}

Ủy ban Nobel cho biết, cả 3 nhà khoa học gốc Nhật được vinh danh ở lĩnh vực vật lý năm nay vì đã có công sáng chế ra một nguồn sáng mới, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường - điốt phát tỏa ánh sáng xanh dương (LED).

Ông Isamu Akasaki, 85 tuổi, là giáo sư tại Đại học Meijo và giáo sư đặc cách tại Đại học Nagoya, Nhật Bản. Kể từ những năm 1960, ông Akasaki đã nghiên cứu tìm cách vượt qua thách thức để chế tạo các tia laser và đèn LED xanh dương hiệu suất cao. Vì những nỗ lực của mình, ông từng nhận được Giải thưởng Kyoto cho Công nghệ tiên tiến 2009 và Huy chương IEEE Edison 2011.

Ông Hiroshi Amano, 54 tuổi, hiện cũng là một giáo sư tại Đại học Nagoya.

Ông Shuji Nakamura, 60 tuổi là giáo sư người Mỹ gốc Nhật tại Trường Kỹ thuật thuộc Đại học California, Mỹ. Là chủ nhân của Giải thưởng Công nghệ thiên niên kỷ 2006 và Giải thưởng Harvey 2009, ông Nakamura cũng nghiên cứu về đèn LED xanh lá cây và tạo ra đèn LED màu trắng cũng như các điôt laser xanh dương dùng cho các đĩa Blu-Ray và HD DVD.

Theo thông cáo báo chí của Ủy ban Nobel, khi Isamu Akasaki, Hiroshi Amano và Shuji Nakamura sản sinh ra các chùm ánh sáng xanh dương từ thiết bị bán dẫn của họ vào đầu những năm 1990, họ đã làm khởi phát sự chuyển đổi căn bản trong công nghệ chiếu sáng.

{keywords}
Phát minh về đèn LED xanh dương của ba nhà khoa học gốc Nhật đã tạo nên một cuộc cách mạng trong công nghệ chiếu sáng. Ảnh: Telegraph

Các điốt màu đỏ và màu xanh lá cây đã ra đời được một thời gian dài, nhưng không có ánh sáng màu xanh dương, người ta không thể tạo ra đèn chiếu sáng trắng. Bất chấp vô số nỗ lực của cả cộng đồng khoa học và các chuyên gia trong ngành công nghiệp, việc tạo ra đèn LED màu xanh dương từng là một thách thức suốt 3 thập niên.

Ba nhà khoa học gốc Nhật đã thành công khi những người khác đều thất bại. Ông Akasaki đã hợp tác nghiên cứu cùng ông Amano tại Đại học Nagoya (Nhật), trong khi ông Nakamura xúc tiến nghiên cứu với tư cách là nhân viên của công ty hóa chất Nichia, một doanh nghiệp nhỏ ở Tokushima. Phát minh về đèn LED của họ mang tính cách mạng, mở đường cho sự ra đời của các đèn tiết kiệm mới trong thế kỷ 20 và thế kỷ 21.

Đèn LED hứa hẹn giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho hơn 1,5 tỉ người khắp thế giới, những đối tượng ít được tiếp cận với mạng lưới điện. Điều này là vì, do đòi hỏi mức điện năng thấp, đèn LED có thể được thắp sáng bằng năng lượng mặt trời tại chỗ, giá rẻ.

Theo đánh giá của các chuyên gia, mặc dù phát minh đèn LED xanh dương chỉ mới 20 năm tuổi, nhưng nó đã góp phần tạo ra ánh sáng trắng theo một cách hoàn toàn mới, có lợi cho tất cả chúng ta.

Tuấn Anh (Tổng hợp)