Gặp khó

Propzy, startup proptech (công nghệ bất động sản), vừa bất ngờ thông báo dừng hoạt động. Theo Tech in Asia, trong suốt quá trình hoạt động, Propzy đã kêu gọi thành công 30 triệu USD từ các nhà đầu tư như Gaw Capital Partners và SoftBank Ventures Asia. Startup này đặt mục tiêu thâm nhập sang các nước Đông Nam Á như: Thái Lan, Malaysia và Philippines.

Con đường phát triển không dễ dàng với Propzy. Tháng 6/2022, một số thông tin đồn đoán Propzy đóng cửa sau khi thông báo giải thể công ty dịch vụ Propzy, một đơn vị thành viên của Propzy Việt Nam với lý do thay đổi kế hoạch kinh doanh.

Đến 13/9, công ty thông báo chính thức dừng hoạt động do tài chính gặp khó khăn vì dịch kéo dài và tài chính toàn cầu bất ổn. Nỗ lực để phát triển kinh doanh của Propzy trong giai đoạn phát sinh những khoản lỗ lớn. 

 Gọi vốn hàng triệu USD nhưng vẫn thất bại (Ảnh:Propzy)

Không chỉ Propzy, nhiều startup đã thất bại sau một thời đặt nhiều kỳ vọng đưa công nghệ vào bất động sản. Cách đây 2 năm, một đại gia lớn đã phát triển sàn giao dịch bất động sản trực tuyến để bán sản phẩm của đơn vị này. Với doanh số bán hàng lên tới hàng nghìn tỷ mỗi năm, tham vọng của chủ đầu tư là muốn lấy lại nguồn khách hàng, cắt giảm hoa hồng cho các sàn liên kết.

Tuy nhiên, hoạt động giao dịch bất động sản trực tuyến không hiệu quả. Doanh nghiệp phải quay trở lại cách bán hàng truyền thống, dựa vào đội ngũ hùng hậu môi giới của các sàn.

Tương tự, starup khác trong lĩnh vực cho thuê bất động sản cũng đang chìm dần. Từng công bố khoản đầu tư hàng triệu USD, ảnh hưởng của dịch nguồn tài chính gặp khó, khách thuê giảm khiến starup này giảm dần về quy mô hoạt động. Nhiều tin đồn đoán, startup gặp khó khăn, tái cấu trúc.

Rào cản

Theo dữ liệu của Proptech Vietnam Network, tính đến năm 2021, lĩnh vực proptech có khoảng 150 startup, chưa có doanh nghiệp proptech nào trở thành kỳ lân (được định giá trên 1 tỷ USD). Phần lớn các doanh nghiệp đi theo mô hình môi giới bất động sản thống trị. 

Bà Giang Huỳnh, Phó giám đốc, Trưởng khối Tư vấn Ứng dụng Khoa học Dữ liệu S22M Savills Việt Nam, cho hay, các nền tảng proptech bao gồm tìm kiếm chỗ thuê ngắn và dài hạn cho các kỳ nghỉ; bán hoặc cho thuê nhà hỗ trợ môi giới bất động sản, tìm kiếm và cho thuê co-working space, quản lý các tài sản cho thuê ngắn hạn.

Ngoài ra, về quản lý vận hành bất động sản có một số các ứng dụng khác như nền tảng quản lý tiện ích tòa nhà, nền tảng dịch vụ sửa chữa và bảo hành cho nhà ở.

Thị trường bất động sản tiềm năng nhưng không dễ đối với các proptech (Ảnh: Hoàng Hà)

Theo nghiên cứu của Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, quy mô thị trường bất động sản Việt Nam sẽ đạt 1.232 tỷ USD, chiếm 22% tổng tài sản nền kinh tế vào năm 2030. Thị trường vẫn đang trong giai đoạn non trẻ nên nhiều còn nhiều dư địa phát triển cho Proptech. 

Tiềm năng, nhưng proptech có nhiều rào cản chưa thể bứt phá. Bất động sản vẫn là một tài sản có giá trị nên người mua muốn “nhìn tận mắt” và giao dịch bằng tiền mặt vẫn là chủ yếu. 

Việc chuyển đổi các giao dịch này thông qua công nghệ khiến nhiều người vẫn còn nghi ngại. Thậm chí, việc đưa thông tin lên mạng từng gặp phải sự phản đối của chủ đầu tư khi một doanh nghiệp công nghệ cung cấp công vụ định giá trực tuyến vì lý do ảnh hưởng tới họ.

Trong khi đó, đội ngũ môi giới hùng hậu, có chi phí rẻ và hiệu quả cao nên các chủ đầu tư vẫn lựa chọn. Một số dự án còn có hiện tượng môi giới bắt tay chủ đầu tư làm giá, gây sốt ảo thị trường.

Về phía các proptech, thời gian đầu họ tập trung vào phân phối bán hàng và quản lý bất động sản nhưng đây là khâu có tỷ lệ chia lợi nhuận thấp. Đặc biệt, vận hành và cho thuê là miếng bánh khó nhằn.

Thêm vào đó, các protech không dễ để xen vào mối quan hệ lâu đời giữa các ngân hàng và nhà phát triển bất động sản cũng như quy trình vay thế chấp, đặc biệt ở thị trường sơ cấp.

Thực tế, nhiều lãnh đạo giỏi về công nghệ nhưng chưa hiểu về bất động sản, đặc biệt là thị trường Việt Nam có những đặc thù riêng. Những người hoạt động trong ngành một thời gian dài vẫn chưa hiểu hết được lĩnh vực này.

Theo các chuyên gia, về lâu dài, thị trường bất động sản phải hướng tới minh bạch và bền vững hơn. Cơ hội cho các proptech vẫn rất lớn. Ông Meil MacGregor, Giám đốc điều hành của Savills Việt Nam nhận định, proptech đưa mô hình môi giới trực tuyến đi xa hơn, tập trung vào tính hiệu quả trong việc quản lý bất động sản cũng như sử dụng và ứng dụng dữ liệu trong việc ra quyết định.

Lĩnh vực proptech tiếp tục xuất hiện những cái tên mới. One Mount ra mắt công cụ định giá nhà của OneHousing. Các doanh nghiệp đang đầu tư vào công nghệ hoặc thúc đẩy các hoạt động mua bán và sáp nhập để phát triển mảng proptech như Cen Group, Sunshine Group, Hưng Thịnh.