Vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi tỉnh Quảng Trị có 38 xã, thị trấn. Trong đó phân theo trình độ phát triển giai đoạn 2021 - 2025 gồm có 31 xã, 7 xã/thị trấn có thôn bản vùng đồng bào DTTS; 187 thôn bản đặc biệt khó khăn, 16 xã biên giới đất liền. Dân số DTTS chiếm tỷ lệ khoảng 13% dân số toàn tỉnh, với 2 cộng đồng dân tộc chủ yếu là Bru Vân Kiều và Pa Cô, thuộc nhóm các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn.
Xác định rõ vai trò, tầm ảnh hưởng của người có uy tín đối với việc xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở, Đảng bộ, chính quyền các cấp tỉnh Quảng Trị luôn quan tâm củng cố, kiện toàn, phát huy vai trò của người có uy tín trong đồng bào DTTS.
Phát huy vai trò nòng cốt, đóng góp thiết thực
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có 191 người có uy tín/191 thôn bản, trong đó có 152 người dân tộc Bru Vân Kiều, 39 người Pa Cô. Trước đó, giai đoạn 2011-2021, tỉnh Quảng Trị có 2.385 lượt người được bình chọn là người có uy tín trong đồng bào DTTS.
Nhiều người có uy tín tuy tuổi đã cao, sức yếu nhưng vẫn tâm huyết, nhiệt tình, hăng say tham gia công việc của thôn, bản, xứng đáng là “những công dân kiểu mẫu” được Nhân dân mến phục, tin yêu và noi theo.
Các lực lượng công an, quân sự, biên phòng phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc (MTTQ), các đoàn thể ở địa phương làm tốt công tác xây dựng, vận động, phát huy vai trò người có uy tín trong đồng bào DTTS tham gia phòng, chống tội phạm, bảo vệ biên giới lãnh thổ, đường biên, cột mốc, chống xâm canh, xâm cư, buôn lậu qua biên giới, giữ gìn an ninh trật tự, đấu tranh với hoạt động truyền đạo trái phép...
Đồng thời, người có uy tín trong đồng bào DTTS phát huy vai trò nòng cốt trong công tác tuyên truyền, tích cực tham gia hòa giải, giải quyết các vụ việc mâu thuẫn, xung đột trong cộng đồng, mâu thuẫn giữa đồng bào với các doanh nghiệp triển khai dự án trên địa bàn.
Nhiều vụ việc phức tạp liên quan đến an ninh trật tự trên địa bàn đã được các già làng, trưởng bản, người có uy tín tham gia giải quyết hiệu quả. Chẳng hạn, vụ truy tìm, đấu tranh với các đối tượng sát hại 5 phu trầm ở khu vực giáp biên giới thuộc xã Hướng Lập, huyện Hướng Hóa; tranh chấp địa giới hành chính giữa xã A Bung, huyện Đakrông và xã Hồng Thủy, huyện A lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế;...
Người có uy tín trong đồng bào DTTS luôn gương mẫu đi đầu, tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; là điểm tựa gắn kết giữa các dân tộc, cầu nối giữa ý Đảng và lòng dân.
Như tại thôn Hà Lệt, xã Tân Thành, huyện Hướng Hóa có 100% hộ dân đồng bào DTTS Vân Kiều sinh sống, là một trong những địa bàn phức tạp về mà túy ở vùng biên giới. Do việc làm và đời sống của người dân còn gặp nhiều khó khăn nên bà con dễ bị kẻ xấu lợi dụng, dụ dỗ tham gia vận chuyển trái phép chất ma túy.
Trước tình hình đó, già làng Hồ Đối đã đi từng nhà tuyên truyền, vận động người dân tích cực tham gia phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, đẩy lùi các tệ nạn xã hội.
Đồng bào Pa Kô xã A Bung có nghề dệt thổ cẩm nổi tiếng nhưng bị mai một, thất truyền. Để khôi phục lại nghề thủ công truyền thống của địa phương, già làng Hồ Với đưa người nhà sang tỉnh Thừa Thiên Huế học nghề, rồi ra các tỉnh phía Bắc học thêm, sau đó về tổ chức dạy lại nghề dệt cho phụ nữ trong bản.
Trong xây dựng nông thôn mới, người có uy tín ủng hộ, tham gia hiến đất, giải phóng mặt bằng để mở rộng các tuyến đường giao thông nông thôn, xây dựng các công trình phúc lợi; động viên gia đình, con cháu, dòng họ và người dân phát huy dân chủ, thực hiện quy chế tự quản, xây dựng cuộc sống mới ở khu dân cư;
Đồng thời, tham gia ý kiến đóng góp thiết thực vào chương trình phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, đặc biệt là công tác xây dựng Đảng, chính quyền, MTTQ các cấp, đóng góp tích cực thay đổi diện mạo vùng nông thôn miền núi.
Thời gian tới, cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp tỉnh Quảng Trị tiếp tục quan tâm chăm lo xây dựng đội ngũ người có uy tín thực sự là những người tiêu biểu, gương mẫu, tâm huyết, có trách nhiệm cao với cộng đồng DTTS, đi đầu trong việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, đóng góp sức lực, trí tuệ vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.