Văn phòng Chính phủ vừa Thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng về các dự án khai thác bô xít, sản xuất alumin Nhân Cơ (Đắk Nông) và Tân Rai (Lâm Đồng) và nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng giao Bộ Công Thương phối hợp với các cơ quan liên quan chỉ đạo Tập đoàn than khoáng sản Việt Nam (TKV) tổ chức đánh giá, tổng kết việc thực hiện 2 dự án khai thác bô xít, sản xuất alumin. Việc đánh giá phải đặt trong tổng thể phát triển ngành khai khoáng, ngành công nghiệp nhôm của Việt Nam, phân tích thật kỹ mọi yếu tố kinh tế, xã hội, an sinh, quốc phòng, an ninh.

Trên cơ sở đánh giá hiệu quả của 2 dự án, phối hợp với các bộ, địa phương nghiên cứu xây dựng đề án Quy hoạch tổng thể khai thác, chế biến quặng bô xít và xây dựng ngành công nghiệp alumin - nhôm ở khu vực, báo cáo Chính phủ xem xét, trình Bộ Chính trị. 

{keywords}
Khai thác bô xít ở Lâm Đồng.

Đánh giá chung, Phó Thủ tướng cho rằng dự án khai thác bô xít, sản xuất alumin Nhân Cơ và Tân Rai là 2 dự án thí điểm, có ý nghĩa quan trọng nhằm xây dựng ngành công nghiệp nhôm, một ngành có ý nghĩa quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,...

Cùng với việc đầu tư dự án nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông sẽ hình thành tổ hợp khai thác - sản xuất alumin - luyện nhôm và sản phẩm sau nhôm, là mô hình đồng bộ cho ngành công nghiệp nhôm ở nước ta.

“Đối với dự án điện phân nhôm Đắk Nông, đề nghị chủ đầu tư tiếp tục đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa dự án vào vận hành sản xuất; đồng thời chú trọng công tác an toàn lao động, quản lý lao động và các vấn đề an ninh trên địa bàn, không để xảy ra tình hình phức tạp”, Phó Thủ tướng yêu cầu.

Dự án Tân Rai đã hoàn thành công tác đầu tư xây dựng và đi vào sản xuất kinh doanh ổn định, chất lượng quặng tinh và alumin đạt và vượt theo thiết kế và hiện đang tiêu thụ tốt trên thị trường thế giới và trong nước.

Dự án Nhân cơ có cùng công suất và công nghệ tương tự như Dự án Tân Rai, đã cơ bản hoàn thành công tác đầu tư xây dựng. Hiện nay dự án đã hoàn thành công tác chạy thử có tải, đạt công suất thiết kế và cơ bản đáp ứng các chỉ tiêu cam kết theo Hợp đồng EPC.

Để 2 nhà máy alumin Nhân Cơ và Nhà máy alumin Tân Rai hoạt động hiệu quả, bảo đảm chất lượng, an toàn, đóng góp quan trọng đối với ngành công nghiệp khai thác, chế biến quặng bô xít Việt Nam, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành địa phương và TKV tiếp tục rà soát lại dự án, kể cả dự án đang hoạt động hay đang chạy thử để tối ưu hóa, đặc biệt là phát hiện và khắc phục những khâu bất hợp lý có nguy cơ mất an toàn, làm tăng giá thành, giảm sức cạnh tranh của sản phẩm.

Ngoài ra, cần khắc phục thất thoát trong khai thác, tuyển luyện nhằm bảo vệ tiết kiệm tài nguyên khoáng sản; chống thất thoát trong đầu tư xây dựng, quản lý vận hành, khai thác, chi phí nguyên nhiên vật liệu. Đặc biệt phải chú trọng công tác bảo vệ môi trường, kiểm soát chặt chẽ chất thải, lắp đặt bổ sung hệ thống quan trắc, hoàn nguyên các khu vực đã khai thác.

“Tuyệt đối không để xảy ra sự cố môi trường”, Phó Thủ tướng chỉ đạo.

Mới đây, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) cũng đã bị thanh tra nhiều nội dung về hoạt động kinh doanh, đầu tư. Trong đó, các kết quả thanh tra tại Tổ hợp Dự án Bauxite - Nhôm Lâm Đồng (Dự án Tân Rai) và Nhà máy Sản xuất Alumin Nhân Cơ (Dự án Nhân Cơ) cho thấy trong thời gian đầu, các dự án này hoạt động chưa hiệu quả, vốn đầu tư tăng quá cao so với dự kiến.

Cụ thể, qua 4 lần điều chỉnh, tổng mức đầu tư cho dự án Tân Rai đã tăng gấp đôi, từ gần 8.000 tỷ đồng lên đến 15.414 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án bị chậm 4 năm so với quyết định phê duyệt lần đầu.

Đáng chú ý, dự án này sau 3 năm đi vào hoạt động, tính từ tháng 10/2013 đến hết tháng 9/2016, đã lỗ 3.696 tỷ đồng.

Tính đến cuối năm 2016 và đầu năm 2017, dây chuyền sản xuất của dự án đã vận hành ổn định, đạt xấp xỉ công suất thiết kế, giá thành sản xuất đã giảm, giá alumin, nhôm trên thế giới đã hồi phục. “Dự kiến năm 2017, dự án sẽ hết lỗ đúng như tính toán (với thời gian lỗ kế hoạch là 4 năm)” - đoàn thanh tra đánh giá.

Còn tại Dự án Nhân Cơ, theo quyết định đầu tư ban đầu (năm 2007), vốn đầu tư cho dự án này chỉ 3.285 tỉ đồng. Đến năm 2014, tổng vốn đầu tư đã tăng lên đến 16.821 tỉ đồng. Nguyên nhân chính được chỉ ra là do thay đổi công suất của nhà máy từ 300.000 tấn/năm lên 650.000 tấn/năm; dừng thi công 2 năm để đánh giá lại hiệu quả; do thay đổi tỉ giá cùng một số thay đổi về chính sách... Cũng theo đoàn thanh tra, tính đến thời điểm cuối tháng 11/2016, Dự án Nhân Cơ đã cơ bản hoàn thành, chạy thử có tải và ra sản phẩm hydrat, alumin.

L.Bằng