Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại Diễn đàn CEO 2019. Ảnh theo MIC

Phát biểu tại Diễn đàn CEO 2019 với chủ đề “Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo: Bứt phá từ tư duy đến hành động” do Thời báo kinh tế Việt Nam chủ trì tổ chức vào chiều 5/4/2019 tại Hà Nội, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đưa ra định nghĩa về đổi mới sáng tạo. Theo đó, đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp (DN) là sử dụng công nghệ, chủ yếu là công nghệ số để tự động hoá, thông minh hoá toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp từ quản trị đến sản xuất, bán hàng, để DN trở nên thông minh và thông minh hơn trong mọi hoạt động của mình. Công nghệ, nhất là công nghệ số, công nghệ 4.0 chính là công cụ quan trọng nhất trong quá trình này. Từ khóa quan trọng trong đổi mới sáng tạo trong DN chính là: Thông minh và thông minh hơn.

Cách mạng xảy ra khi tương lai không nằm trên đường kéo dài của quá khứ

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng thời điểm của cuộc cách mạng xảy ra, đổi mới sáng tạo diễn ra khi sản phẩm cũ, cách làm cũ, tri thức cũ, mô hình kinh doanh cũ, hạ tầng cũ không còn phù hợp với tình hình mới. Cần phải có cách làm mới, tri thức mới, sản phẩm mới, mô hình kinh doanh mới.

Bộ trưởng cho rằng để tìm ra cách làm mới, mô hình kinh doanh mới tưởng chừng khó khăn nhưng thực ra lại rất đơn giản: Chỉ cần làm ngược lại những điều chúng ta hiện đang làm. Ngày trước chúng ta học rồi mới làm, còn nay làm trước rồi mới học vì cái mới chưa có để học, chỉ có thể thử nghiệm. Trước đây có công việc thì mới tìm người còn nay phải tìm người phù hợp rồi mới nghĩ đến chuyện làm gì. Việc ở đây toàn việc mới, chưa từng có ai nghĩ đến, làm đến nên cần những người ham thích đam mê, khám phá. Những năm trước sức mạnh của doanh nghiệp chính là đội ngũ nhân viên hùng hậu nay DN chỉ cần ít người để phản ứng nhanh, chuyển đổi nhanh trong tình hình mới.

Kinh tế số không phải là khái niệm phức tạp. Kinh tế số là dùng camera để giảm người bảo vệ, tự động tưới cây khi đất khô

Kinh tế số là các hoạt động kinh tế có sử dụng thông tin số, tri thức số như là yếu tố sản xuất chính. Sử dụng mạng Internet, mạng thông tin làm không gian hoạt động và sử dụng ICT để tăng năng suất lao động, tối ưu hóa nền kinh tế. Nói đơn giản là nền kinh tế liên quan đến công nghệ số.

Kinh tế số là một quá trình tiến hóa lâu dài, là quá trình chuyển đổi số trên bình diện quốc gia ở những mức độ khác nhau, mọi lĩnh vực, mọi doanh nghiệp, mọi cá nhân, mọi Chính phủ đều có thể sử dụng công nghệ số để làm tốt hơn công việc của mình, thậm chí đột phá để thay đổi về chất công việc của mình.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ TT&TT cũng cho rằng, nói một cách đơn giản kinh tế số chỉ là dùng Camera để giảm người bảo vệ, tự động tưới cây khi đất khô hay sử dụng văn bản điện tử thay cho giấy tờ.

Doanh nghiệp công nghệ số gánh trọng trách dẫn dắt tiến trình chuyển đổi số quốc gia

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tin tưởng các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có thể làm được điều này. Do đó, cần phải khởi nghiệp công nghệ số, phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam. Các doanh nghiệp công nghệ số sẽ giải quyết các vấn đề của Việt Nam, bài toán Việt Nam và từ cái nôi Việt Nam sẽ đi ra toàn cầu. Công nghệ sinh ra là để giải quyết các vấn đề. Ở đâu có vấn đề là ở đó có công nghệ, có giải pháp. Vấn đề đang có ở mọi nơi, có thể ngay trong công việc hàng ngày của mỗi chúng ta và mỗi chúng ta có thể khởi nghiệp công nghệ để giải quyết bài toán của mình. Cuộc cách mạng toàn dân khởi nghiệp công nghệ số, phổ cập công nghệ số sẽ giúp Việt Nam số hóa nền kinh tế rất nhanh, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Số hoá nền kinh tế là một cuộc cách mạng về chính sách, không đơn thuần là một cuộc cách mạng về công nghệ

Công nghệ số sẽ sinh ra những mô hình kinh doanh mới, thách thức mới hoặc thay thế mô hình kinh doanh cũ. Thí dụ, Uber đang thách thức taxi. Fintech thách thức ngân hàng truyền thống. Cho phép tài khoản viễn thông di động thanh toán mua hàng hoá sẽ giải quyết bài toán thanh toán không dùng tiền mặt đến 100% người dân, nhưng lại thách thức ngân hàng. Vấn đề của Chính phủ là có dám chấp nhận các mô hình kinh doanh mới này hay không. Nếu khi chấp nhận nhưng lại là người sau cùng chấp nhận thì cũng không có giá trị nhiều.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đồng tình với quan điểm: Số hoá nền kinh tế là một cuộc cách mạng về chính sách nhiều hơn là một cuộc cách mạng về công nghệ. Đầu tiên phải là chấp nhận các mô hình kinh doanh mới, chấp nhận các công nghệ mới làm thay đổi căn bản các ngành, thường là sự sáng tạo mang tính phá huỷ. Chúng ta chấp nhận cái mới thì công nghệ mới của thế giới sẽ về, người tài trên toàn cầu sẽ về, nền công nghiệp mới sẽ xuất hiện, và cái nôi Việt Nam sẽ tạo ra các sản phẩm công nghệ số xuất khẩu được. Nhưng phải là sự chấp nhận sớm, sớm hơn người khác. Đi sau người khác, đi cùng người khác sẽ không có cơ hội thay đổi thứ hạng Việt Nam. Khi chấp nhận cái mới chúng ta có thể mất một số thứ nhưng chúng ta không có quá nhiều thứ để mất và đó là cơ hội của chúng ta.

Tư lệnh ngành TT&TT nhận định rằng dưới góc nhìn kinh tế số, đổi mới sáng tạo chính là doanh nghiệp do vậy doanh nghiệp cần tập trung vào chuyển đổi số để trở thành doanh nghiệp số. Chính phủ sẽ tập trung xây dựng môi trường pháp lý cho phép các mô hình kinh doanh mới ứng dụng công nghệ mới, công nghệ đột phá.

Những thách thức của đổi mới sáng tạo là rất lớn nhưng cơ hội cho những nước đang phát triển như Việt Nam lại lớn hơn. Đây là cơ hội để Việt Nam thay đổi thứ hạng và trở thành nước phát triển vào năm 2045. Mỗi doanh nghiệp có cách tiếp cận riêng của mình để đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp của mình, tái tạo chính mình và đóng góp cho sự nghiệp phát triển đất nước, Bộ trưởng bày tỏ mong muốn.