Dự án Nhà máy nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang là dự án nhóm A, công trình công nghiệp cấp I do Công ty CP Nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang làm chủ đầu tư. Dự án nằm ở xã Vũ Xá, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang (nay là xã Cẩm Lý, tỉnh Bắc Ninh).

Năm 2017, dự án này được cấp chủ trương đầu tư với tổng mức vốn hơn 23.600 tỷ đồng, theo hình thức IPP bằng nguồn vốn tự có, vốn vay thương mại và nguồn huy động khác.

Với tổng công suất lắp đặt 650MW, dự kiến hoàn thành và phát điện thương mại vào năm 2023 sau đó được gia hạn tiến độ đến tháng 12/2025, dự án được kỳ vọng sẽ cung cấp lượng điện đáng kể cho khu vực miền Bắc.

Nhiều năm qua, trong các báo cáo của Bộ Công Thương, dự án này đều được điểm tên khi chưa thể đưa vào vận hành. 

Từ năm 2022, báo cáo tiến độ các dự án trong quy hoạch điện VII điều chỉnh do Ban chỉ đạo quốc gia về phát triển điện lực thực hiện đã nêu rõ, mặc dù đàm phán được khoản vay thương mại từ ngân hàng nước ngoài (Ngân hàng Công thương Trung Quốc - ICBC) nhưng do thay đổi chính sách từ Chính phủ Trung Quốc nên chủ đầu tư chuyển sang thu xếp vay vốn từ các ngân hàng trong nước. 

Ngày 21/8/2025, UBND tỉnh Bắc Ninh đã có báo cáo một số nội dung bổ sung liên quan đến dự án “Nhà máy nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang” yêu cầu của Đoàn thanh tra theo Quyết định số 696/QĐ-TTCP.

Khẳng định dự án thuộc diện được miễn tiền thuê đất, UBND tỉnh Bắc Ninh cho biết: Do diện tích dự án mới được giao đất 11,6 ha trên diện tích phê duyệt là 89,7ha, dự án đang trong giai đoạn đầu tư chưa phát sinh doanh thu, vậy nên cơ quan Thuế chưa xây dựng kế hoạch kiểm tra thuế đối với Công ty cổ phần nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang, do đó chưa đủ cơ sở ban hành Quyết định thu hồi số tiền đã miễn và báo cáo UBND tỉnh.

Theo UBND tỉnh Bắc Ninh, ngay cả khi không tính đến chính sách miễn tiền thuê đất cho dự án thuộc diện đặc biệt ưu đãi đầu tư và miễn trong thời gian xây dựng, Dự án Nhà máy Nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang tại thời điểm cho thuê đất năm 2017 không phải nộp tiền thuê đất.

Đến thời điểm thanh tra, dự án đang bị chậm tiến độ do vướng mắc về giải phóng mặt bằng và sắp xếp nguồn vốn của nhà đầu tư. Có 20 hạng mục thuộc Hợp đồng EPC chưa được triển khai. Hạng mục bãi thải xỉ và hành lang băng tải, nhà máy gạch xỉ với diện tích khoảng 47,9ha, tại thời điểm thanh tra chưa bồi thường giải phóng mặt bằng.

nha may nhiet dien an khanh
Phối cảnh Dự án Nhà máy nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang.

Trong Thông báo Kết luận thanh tra các dự án có khó khăn, vướng mắc thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Công Thương, Thanh tra Chính phủ cho biết Bộ Công Thương đã tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nâng quy mô công suất Dự án từ 100 MW lên 650 MW. Tuy nhiên, quá trình này không tiếp thu ý kiến của các cơ quan liên quan, trong khi việc nâng công suất, quy mô dự án được đánh giá là chưa cần thiết và chưa đủ căn cứ để xác định năng lực tài chính của chủ đầu tư.

Hồ sơ năng lực của một số cá nhân tham gia lập, thẩm tra, thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi chưa đúng quy định. 

Ngoài ra, vị trí quy hoạch bãi tro xỉ (diện tích 47,94ha) của dự án vi phạm hành lang bảo vệ đê điều. Vị trí quy hoạch khu vực kho, cảng (diện tích 14,68ha) của dự án cũng nằm trong hành lang bảo vệ đê điều, không được phép xây dựng công trình.

Chủ đầu tư không có đủ nguồn vốn tự có, không đáp ứng điều kiện, tỷ lệ để được vay vốn có bảo lãnh Chính phủ dẫn đến việc phải điều chỉnh, thay đổi nguồn vốn vay cho dự án. Đây là một trong những nguyên nhân làm kéo dài thời gian thực hiện.

Công ty An Khánh cũng không thực hiện ký quỹ đảm bảo thực hiện dự án đầu tư theo yêu cầu của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Giang.

Thanh tra Chính phủ cho rằng Dự án Nhà máy nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang không thuộc đối tượng được giao đất để thực hiện phát triển kinh tế - xã hội. Do đó, việc UBND tỉnh Bắc Giang thành lập Cụm công nghiệp Vũ Xá để thu hồi đất cho dự án là vi phạm quy định tại Điều 62 Luật Đất đai năm 2013.

Đáng chú ý, công ty này còn triển khai thi công lấn chiếm ra ngoài phần diện tích được giao theo Quyết định số 396.

Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, việc giải ngân vốn đầu tư của Công ty An Khánh chưa đảm bảo điều kiện cam kết giữa công ty và Cục Thuế tỉnh Bắc Giang. Do đó, doanh nghiệp phải hoàn trả ngân sách nhà nước số tiền thuê đất đã được miễn và tiền chậm nộp theo quy định.

Về việc triển khai thực hiện dự án quá chậm so với tiến độ, Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm thuộc về Bộ Công Thương, một số đơn vị thuộc Bộ: Tổng cục Năng lượng (nay là Cục Điện lực), Cục Công nghiệp địa phương (nay là Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công); UBND tỉnh, Sở KH-ĐT, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở NN-PTNT, Sở Công Thương, Sở Xây dựng Bắc Giang, UBND huyện Lục Nam, Cục Thuế tỉnh Bắc Giang (nay là Bắc Ninh); chủ đầu tư Dự án và các tổ chức, cá nhân theo từng thời kỳ có liên quan.

Từ kết quả và kết luận thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Công Thương, UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm để xử lý đối với các tập thể, cá nhân theo từng thời kỳ có liên quan đến các tồn tại, khuyết điểm, vi phạm; chỉ đạo chấn chỉnh, xử lý, khắc phục triệt để những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm nêu tại Kết luận thanh tra.

Bộ Công Thương được kiến nghị tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý kịp thời các tồn tại, khuyết điểm, vi phạm trong công tác thẩm định, phê duyệt, triển khai, thực hiện đối với Dự án Nhà máy nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh rà soát, xử lý, thu hồi, trả lại nguyên trạng diện tích đất nằm trong hành lang bảo vệ đê điều, hành lang thoát lũ đã giao cho Công ty An Khánh và diện tích đất đã san lấp sai quy định, diện tích đất đã lấn chiếm, xây dựng sai quy định nêu tại Kết luận thanh tra; Xử lý theo đúng quy định đối với hành vi vi phạm của Công ty An Khánh trong việc san lấp mặt bằng và lấn chiếm, xây dựng sai quy định trong quá trình thực hiện dự án... Nếu phát hiện có dấu hiệu phạm pháp thì chuyển cơ quan chức năng để xem xét, xử lý.