Thời gian gần đây, tôm hùm đất Trung Quốc 2 càng đỏ, thân màu đất được bày bán tràn lan trên thị trường. Đáng chú ý, theo người bán, tôm hùm đất vẫn còn sống, mua về có thể thả nhốt ở bể một tuần mà không chết.

Giá loại tôm này trên thị trường khá rẻ, chỉ từ 200.000-230.000 đồng/kg nếu mua sỉ, còn mua lẻ giá dao động từ 350.000-400.000 đồng/kg tuỳ loại. Người bán cho biết, nguồn tôm hùm đất từ Trung Quốc khá dồi dào, luôn có sẵn tại Việt Nam. Khách lấy bao nhiêu có bấy nhiêu. 

Một số đầu mối chuyên bán sỉ cũng tiết lộ, khách hàng mua tôm hùm đất là các nhà hàng ở Hà Nội, Sài Gòn. Họ nhập tương đối nhiều vì đây đang là món đặc sản gây sốt trên thị trường, được nhiều người chuộng mua về ăn.

{keywords}
Tôm hùm đất bị nhập khẩu và buôn bán ở Việt Nam

Thực tế, loại tôm này được nuôi ở rất nhiều nước trên thế giới như: Mỹ, Australia, Anh, Thụy Điển, Phần Lan, Na Uy, Pháp, Tây Ban Nha, Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc,... Song, ở Việt Nam chúng lại là loại sinh vật ngoại lai có nguy cơ gây hại.

Ông Nguyễn Quang Huy - Phó viện trưởng Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I, đại diện đơn vị duy nhất được cấp phép nhập loài tôm này về nghiên cứu, cho biết, nguyên nhân loại này bị cấm tại Việt Nam là chúng không có giá trị kinh tế cao, thậm chí có thể phá hoại mùa màng nếu quản lý không tốt. Sau khi nghiên cứu, phía Viện đã đưa ra khuyến cáo không phát triển loại tôm này ở nước ta từ nhiều năm nay.

Các chuyên gia trong ngành cũng cho rằng, tôm hùm đất có thể trở thành đại họa của ngành nông nghiệp. Bởi, tập tính của chúng là sống bò đáy, thích đào hang, ưa tối, chuyên hoạt động về đêm. Chúng có thể đào hang trú ẩn sâu 100-200cm, sống được cả ở dưới nước lẫn trên cạn và chịu được nhiệt độ 0-37 độ C. Thức ăn chủ yếu của loại tôm này là mùn bã hữu cơ, ngũ cốc, khô đậu, rau quả, cỏ non, rong cỏ nước, tảo sống bám, côn trùng, sinh vật đáy cỡ nhỏ, xác động vật, thức ăn chế biến...

Khả năng thích nghi tốt với môi trường biến chúng trở thành những sinh vật ngoại lai có hại khi phát tán mầm dịch bệnh nấm tôm, virus gây bệnh đốm trắng cho tôm cũng như một số loài ký sinh trùng.

Khi sống trong môi trường tự nhiên thuận lợi, tuổi thọ của một con tôm hùm đất có thể lên tới 30 năm. Thậm chí, sức sống của loài tôm này càng mãnh liệt hơn với khả năng tái sinh lại chân hay càng nếu chúng bị đứt trong các cuộc chiến.

Nguy hiểm hơn, nếu ăn sống thì con người có thể bị một loại giun nguy hiểm tấn công vào phổi. Loài giun này thường sống ký sinh trong đầu tôm đất, theo cảnh bảo của các bác sĩ tại Trường Y của Đại học Washington, St. Louis, Mỹ.

Trước thực trạng buôn bán tôm hùm đất tràn lan, mới đây Bộ NN-PTNT đã ra công văn hỏa tốc yêu cầu kiểm soát chặt, nếu phát hiện thì cần phải tiêu diệt ngay.

Bộ NN-PTNT cũng khẳng định, tôm càng đỏ (còn gọi là tôm hùm đất) là loài thuỷ sinh có nguồn gốc ngoại lai. Theo đó, loài tôm càng đỏ này không có tên trong Danh mục loài thuỷ sản được phép kinh doanh tại Việt Nam và được xác định là sinh vật ngoại lai xâm hại. Do đó, việc kinh doanh, tiêu thụ loại tôm này là vi phạm quy định của pháp luật về đa dạng sinh học và thuỷ sản.

Theo quy định, muốn nhập khẩu tôm hùm đất vào Việt Nam phải xin giấy phép của Bộ NN-PTNT.

Theo Điều 246, Bộ luật Hình sự 2015, người nhập khẩu trái phép hoặc phát tán loài động vật, thực vật ngoại lai xâm hại hoặc loài động vật, thực vật ngoại lai có nguy cơ xâm hại sẽ bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.

Ở Việt Nam, rất nhiều loại sinh vật ngoại lai được nhập khẩu về để làm cảnh, sau bị phát tán ra môi trường và đến bây giờ vẫn chưa có biện pháp tiêu diệt triệt để. Ví như ốc bươu vàng, bèo tây, cây trinh nữ thân gỗ, cây bông ổi, cá dọn bể, sâu róm,...

Châu Giang (tổng hợp)