Sau khi Thượng viện Mỹ thông qua văn bản bổ sung một dự luật tái khẳng định cam kết  của Mỹ với Nhật Bản trong tranh chấp biển đảo tại Hoa Đông, Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích động thái này.

Hiện nay, quần đảo Điếu Ngư do Nhật Bản kiểm soát, Trung Quốc thường xuyên điều tàu tới gần khu vực này.
Nội dung bổ sung này đã được đưa vào Dự luật Ủy quyền Quốc phòng tài khóa 2013, hiện nay, dự luật này vẫn đang được thảo luận tại Thượng viện và chờ Hạ viện cũng như Tổng thống Barack Obama thông qua.

Văn bản bổ sung nói rõ rằng khi Mỹ 'không thể hiện lập trường' về chủ quyền lãnh thổ, Washington vẫn 'công nhận sự quản lý của Nhật Bản đối với quần đảo Senkaku' và 'các hành động đơn phương của một bên thứ ba sẽ không làm ảnh hưởng tới việc Mỹ công nhận sự quản lý của Nhật Bản đối với Senkaku'.

Đồng thời, văn bản khẳng định một lần nữa cam kết của Mỹ với Tokyo theo tinh thần của Hiệp ước Hợp tác và An ninh song phương Mỹ - Nhật. Theo đó, một cuộc tấn công vũ trang vào bên nào 'trong các vùng lãnh thổ mà Nhật quản lý' sẽ vi phạm các điều khoản của hiệp ước này.

Tờ Kyodo của Nhật cho rằng việc sửa đổi luật của Mỹ nhằm kìm hãm các tuyên bố của Trung Quốc tại biển Hoa Đông.

Thượng Nghị sĩ Jim Webb của đảng Dân chủ cùng tham gia đề xuất dự thảo sửa đổi với các nghị sĩ khác nói rằng đây là một lời tuyên bố ủng hộ mạnh mẽ cho đồng minh sống còn của Mỹ trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Một mặt, Mỹ luôn tuyên bố rằng Washington không đứng về bên nào trong cuộc tranh cãi chủ quyền tại quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Mặt khác, hành động này của Mỹ lại được hiểu là một sự công nhận đối với việc Nhật quản lý quần đảo, và hành động của bên thứ ba sẽ không làm ảnh hưởng tới sự công nhận này.

Bên cạnh đó, phần nội dung sửa đổi còn tuyên bố rằng Mỹ phản đối bất kỳ nỗ lực của bên nào có tuyên bố chủ quyền nhằm ép buộc hoặc đe dọa sử dụng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực để tìm cách giải quyết các vấn đề lãnh thổ và chủ quyền tại biển Hoa Đông.

Ông Feng Wei, một chuyên gia về nghiên cứu Nhật Bản tại Đại học Phúc Đán ở Thượng Hải cho rằng việc Trung Quốc tăng cường hiện diện trong khu vực bị coi là một mối đe dọa đối với Nhật Bản - đồng minh then chốt của Mỹ trong khu vực.

"Các nhà hoạch định chính sách hàng đầu của Nhật cần làm sáng tỏ sự ủng hộ từ phía Washington" - ông Feng nói.

Tuy nhiên, Bắc Kinh đã chỉ trích động thái này và coi là Washington sẽ hỗ trợ về mặt quân sự đối với Nhật Bản trong tranh cấp lãnh thổ tại quần đảo mà Tokyo gọi là Senkaku, còn Bắc Kinh gọi là Điếu Ngư.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi hôm qua đã nói rằng Bắc Kinh 'bày tỏ lo ngại nghiêm trọng và kiên quyết phản đối' nội dung sửa đổi luật của Mỹ.

"Hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật là sản phẩm của Chiến tranh Lạnh và không nên vượt quá phạm vi quan hệ song phương hoặc làm xói mòn các lợi ích của bên thứ ba" - ông Hồng Lỗi nói.

  • Lê Thu (theo Kyodo/China Daily)