Trở mình trên giường sau giấc ngủ, Maroon Ayoub với lấy cái điện thoại như một thói quen khó bỏ. Discord, ứng dụng chat nhắm tới cộng đồng game thủ, có một tin nhắn mới, tin nhắn từ một người bạn mang ID Menhaz.
Ayoub trợn tròn đôi mắt vẫn kèm nhèm ngái ngủ, không tin vào những từ ngữ lạnh người hiện trên màn hình:
“Tôi vừa sát hại cả gia đình mình, và chắc sẽ ngồi tù cả đời nếu như tôi qua khỏi. Tôi mong rằng mình đã có lúc khiến các bạn nở nụ cười, tôi mong bạn sẽ nhớ lấy những khoảnh khắc tốt đẹp ấy. Tôi sẽ nhớ các bạn lắm”.
Ayoub ngay lập tức trả lời: “Nani, tôi vừa mới dậy xong”.
Menhaz nhẹ nhàng đáp: “Tôi xin lỗi. Bạn có muốn xem ảnh không?”
Và chưa kịp định thần những câu chữ đáng ngại, Ayoub nhận được một bộ ảnh đẫm máu: thành viên gia đình Menhaz đang nằm trên sàn, máu nhuốm đỏ người họ, cổ của những con người xấu số có vết cắt. Danh sách bạn bè của Menhaz đều đã nhận được những tấm ảnh tương tự.
Nhóm bạn trong server Discord có một điểm chung lớn nhất: họ đều tham gia chơi một server riêng của trò Perfect World - Thế giới Hoàn mỹ, một game MMO do Trung Quốc phát hành từ 2005. Đã nhiều năm trời, nhóm bạn lập ra một server riêng, đặt tên là Perfect World Void - Thế giới Hoàn mỹ Trống trải, để chơi với nhau.
Vào thời điểm này, nhóm game thủ này là tập hợp cá nhân duy nhất biết tới tội ác Menhaz vừa thực hiện. Một nhóm bạn chưa từng gặp nhau bao giờ, còn không biết tới tên thật của nhau, tối ngày chỉ biết bàn bạc và bông đùa về game và meme, có thể làm gì khi đối diện với một vụ giết người hàng loạt?
Họ quyết định hành động. Ayoub kể lại với VICE về quá trình tìm hiểu xem ai là cá nhân sở hữu tài khoản mang tên Menhaz, địa chỉ tại đâu và sẽ báo cảnh sát ngay khi có thể.
Chỉ vài giờ sau, vào buổi chiều ngày 28 tháng Bảy, cảnh sát tiến hành kiểm tra một ngôi nhà tại thành phố Markham, quận Ontario, Canada. Họ phát hiện cảnh tượng kinh hoàng: thi thể của 4 nạn nhân nằm trên sàn gồm có Malesa Zaman 21 tuổi, Moniruz Zaman 59 tuổi, Momotaz Begum 50 tuổi và Firoza Begum 70 tuổi. Đội hành pháp có mặt tại hiện trường ngay lập tức bắt giữ thanh niên 23 tuổi Menhaz Zaman đang có mặt tại hiện trường.
Cảnh sát nói rằng họ nhận được thông tin mật nên mới tiến hành kiểm tra địa chỉ trên, nhưng không nói rõ thông tin từ đâu và xác nhận những gì VICE cung cấp là đúng hay không. Họ nói thêm rằng bởi lẽ Zaman đã bị bắt, công chúng không phải lo lắng gì nữa.
Thời điểm bài viết này được đăng tải trên VICE, tòa án vẫn chưa đưa buộc tội Zaman hay khẳng định cậu thanh niên 23 tuổi điều hành tài khoản Discord có tên Menhaz cũng như server Thế giới Hoàn Mỹ nói trên. Vì chưa có chứng cớ liên hệ hai người là một, nên từ điểm này của bài viết trở đi, nhân vật Menhaz Zaman sẽ được xưng dưới cái tên “Zaman”, và tài khoản Discord sẽ được xưng tên “Menhaz”.
Dù chúng ta không thể khẳng định chắc chắn những sự việc gì đã diễn ra trong căn nhà kia, nhưng những thành viên của server chat Discord vẫn cung cấp cho VICE thông tin rút ra được từ những dòng chat của Menhaz.
Những thành viên chơi trong server Perfect World Void (PWV) đã tiếp xúc với Menhaz được một thời gian dài, một số người đã chơi với anh ta hơn nửa thập kỷ. Nhiều người còn coi anh ta là bạn thân, gần như ngày nào cũng trò chuyện qua lại.
Họ biết chút ít về Menhaz: anh là một chàng trai đất Canada đang học đại học, anh yêu thích chơi game, thường xuyên chơi với chúng bạn khi cả nhóm cùng online, vẫn tiếp tục chơi khi tất cả đã đăng xuất nghỉ ngơi. Những người chơi cùng Menhaz có nhận định chung: anh chàng rất thích thú tham gia những màn 1v1.
Bạn bè của tài khoản Menhaz mô tả anh chàng này là một phần tử “troll” trên mạng. Đa phần những trò đùa của Menhaz cũng chỉ nhẹ nhàng và vui vẻ thôi, nhưng sự tình đã thay đổi trong khoảng thời gian 2 năm trở lại đây. Menhaz bắt đầu sử dụng những từ ngữ đả kích sắc tộc; từ tháng Ba tới giờ, anh thường xuyên nói về việc tự sát và cả việc sát hại gia đình mình. Nhóm thanh niên cung cấp những đoạn chat liên quan cho VICE đã không suy nghĩ nhiều về những lời lẽ bất thường, chỉ cho rằng đó là những câu đùa quá trớn, cho tới khi sự vụ không hay xảy ra.
Suy cho cùng, họ đều chỉ là những người quen biết nhau trên Internet, mà trên môi trường mạng, người ta dọa giết nhau hàng ngày mà chỉ là những lời nói đầu ngón tay. Những từ ngữ dù đẫm máu mấy cũng chỉ bị liệt kê thành vào hạng mục “lời nói gió bay”, cho tới khi thực tại ập tới.
“Những tháng vừa rồi, những trò đùa của cậu ta trở nên đen tối bất thường, cậu ta nói nhiều về việc tự sát, nhưng tôi vẫn cho đó là những trò đùa quá trớn”, một người chơi cùng Menhaz trên PWV nói. “Khi cậu ta nói mình muốn sát hại cả gia đình mình, tôi nghĩ đa số chúng tôi đều coi đó là một câu đùa quái lạ khác mà thôi. Thậm chí ngay cả khi anh ta viết kèm cả ngày tháng sẽ thực hiện hành vi tội ác, tôi vẫn chỉ cho rằng đó là yếu tố anh ta thêm vào cho trò đùa của mình thêm gia vị, nhằm troll tất cả chúng tôi”.
Hành vi của Menhaz trong game ngày một cực đoan, đến mức anh ta bị cấm tham gia server PWV hôm 11 tháng Bảy vừa rồi; lý do admin đưa ra là “liên tục đưa ra tuyên bố phân biệt chủng tộc”. Một người bạn lâu năm của Menhaz kể lại: hôm thứ Năm ngày 25 tháng Bảy, chỉ vài ngày trước thời điểm diễn ra vụ sát hại đẫm máu, Menhaz nói trên group chat rằng anh ta sắp hết đời, bởi lẽ ai đó đã báo cơ quan chức năng về kế hoạch máu lạnh.
“Hôm thứ năm đó, anh ta vào group chat và chỉ nói vỏn vẹn ‘Tôi vào đây chơi cho vui thôi’ rồi gửi vào nhóm mấy cái ảnh chụp cảnh trong game”, người bạn kể trên nói. “Rồi bỗng dưng anh ta nói rằng đời mình sắp hết. Rồi rằng ai đó đã làm mọi việc bại lộ, nên sẽ phải thực hiện nó sớm nhất có thể”.
Không ai biết Menhaz dùng từ “nó” để ám chỉ điều gì, dù cho trước đó anh ta đã liên tục nói những điều gây nghi vấn. Cũng chẳng ai hay mình sắp vướng vào sự vụ gì.
Sau tuyên bố trên, tài khoản Discord mang tên Menhaz dừng hoạt động. Một thành viên của PWV, tạm gọi là John vì anh không muốn lộ danh tính, để ý thấy sự im lặng khác thường. Đến hôm thứ Bảy ngày 27 tháng Bảy, khoảng 10 giờ tối theo Giờ Chuẩn Miền Đông EST, John nhắn hỏi Menhaz trong một nhóm chat nhỏ.
Đây là buổi tối trước hôm cảnh sát phát hiện ra những nạn nhân xấu số. Bạn có thể tưởng tượng ra đêm hôm 27 dài thê lương tới mức nào.
Khi được hỏi, Menhaz trả lời John rằng hắn đã sát hại cả gia đình mình, rồi ngay lập tức gửi cho John những tấm ảnh ghê rợn: hai người phụ nữ nằm sõng soài trên sàn, máu phủ kín người họ.
“Sâu thẳm trong tâm can, tôi biết những tấm ảnh kia là thật nhưng vẫn không tin vào mắt mình, vẫn đinh ninh anh ta chỉ đùa thôi”, John nói. Anh không tin, hay đúng hơn là hy vọng rằng những bằng chứng đẫm máu kia không thực sự tồn tại, chỉ là một trò đùa gây shock khác. Lần này có quá đà hơn những sự vụ trong quá khứ, nhưng lý nào để một chàng trai mới 23 tuổi sát hại người thân trong gia đình?
Kinh hãi với những gì bày ra trước mắt, John tìm tới những người chơi chung server PWV khác, hỏi họ xem liệu tấm ảnh này có hiện hữu ở góc khuất nào đó của Internet không. Họ nỗ lực lục soát mạng Internet nhưng vô vọng, và có lẽ đã ngừng lại khi nhận được những bằng chứng này từ phía Menhaz:
Anh ta tuyên bố mình chuẩn bị hạ sát chị gái, rồi gửi một tấm ảnh tập thể để khẳng định đây chính là gia đình Menhaz. Những nụ cười hạnh phúc đang chuẩn bị cắt bánh gato khiến ai trong hoàn cảnh này cũng phải hành động. Nhóm bạn trẻ trên Discord chỉ có chút thời gian ít ỏi để cứu lấy sinh mạng người vô tội.
John lập một phòng chat mới trên Discord, thêm vào đó bạn bè trên mạng của Menhaz và những người chơi PWV có quốc tịch Canada khác. “Tôi thêm vào nhóm bất kỳ ai có khả năng giúp. Chúng tôi cũng cố gắng liên lạc với bất kỳ ai sống tại Canada, có khả năng báo cảnh sát địa phương”.
Chẳng lâu sau, nhóm bạn nhận được tấm ảnh không ai muốn thấy: thi thể của một người đàn ông đứng tuổi.
Đã giết hại xong bốn sinh mạng, bốn người thân, Menhaz bắt đầu gửi tin nhắn cho nhiều người với cùng một nội dung: “Tôi vừa sát hại cả gia đình mình”.
Trong một tin nhắn gửi Ayoub, Menhaz thú nhận lý do phát tán những bức ảnh gây shock: “một phần vì muốn lan truyền thật nhanh, để bị bắt thật sớm và mọi chuyện qua thật nhanh”.
Ngay khi Ayoub online, anh được mời tham gia vào nhóm chat của John. “Ngay lập tức, có người gửi tin nhắn cho tôi rằng ‘Menhaz vừa giết người’, rồi đưa tôi vào group thảo luận gồm 4 thành viên khác, họ đều đang cố gắng liên lạc với công an, nhưng chẳng ai có thông tin về nơi ở của Menhaz”. Số lượng người tham gia nhóm chat kín nhanh chóng tăng lên tới 10, ai cũng cố gắng cung cấp mọi thông tin có thể để sớm tìm ra Menhaz.
Không ai có thể khẳng định một thanh niên vừa tuyên bố mình sát hại 4 người, còn cung cấp cả ảnh nạn nhân làm bằng chứng, có thể làm gì tiếp theo. Họ lo sợ cho những người thân khác của Menhaz. Trong một cuộc hội thoại được nhóm bạn chia sẻ với VICE, Menhaz trả lời câu hỏi “sẽ làm gì tiếp theo” bằng những lời lẽ đáng lo ngại.
Một nhân vật nữa được Menhaz nhắc tên và rất có thể đây sẽ một nạn nhân nữa, nhóm bạn trên Discord quyết tâm lần ra bằng dược địa chỉ IP của tài khoản Menhaz, để từ đó lần ra địa vị trí địa lý của thanh niên cùng quẫn. Nhưng hỡi ôi, tìm địa chỉ IP của một người đâu có dễ thế? Hiểu rõ điều đó, nhóm bạn cố gắng giữ chân Menhaz bằng những câu hỏi tới tấp. Menhaz vẫn tiếp tục giữ liên lạc, có điều anh ta không để lộ địa chỉ nhà mình.
Tìm địa chỉ IP của một người, nhất là khi chỉ có một khoảng thời gian ngắn ngủi, không phải việc dễ dàng. Còn chưa kể tới khả năng người đứng sau tài khoản Menhaz kia sử dụng VPN, hoặc chỉ đơn giản là đăng nhập tài khoản tại một địa chỉ truy cập Internet công cộng nào đó.
Đội ngũ các nhà điều tra nghiệp dư không tiến được xa, mà nhiều lần gặp phải kết quả sai lệch. Đã có lúc, đột ngũ quản lý server PWV tìm ra địa chỉ IP liên kết với tài khoản forum của Menhaz, nhưng rồi hóa ra địa chỉ kia tại New Brunswick, một người bạn của Menhaz khẳng định anh ta không sống tại quận này. Họ tiếp tục nỗ lực tìm kiếm những đầu mối khác.
“Chúng tôi tập trung tới mức quên cả thời gian”, John nói. “Cũng tìm được vài địa chỉ IP đấy nhưng đều sai cả”.
Nhưng rồi thành quả cũng đến với người kiên trì. Họ bỗng nhớ tới Skype, thứ ứng dụng chat những game thủ chắc chắn đã dùng trước khi chuyển sang Discord. Họ gặp may khi lần ra địa chỉ IP cho thấy Menhaz sống tại khu vực Greater Toronto.
Nhóm bạn đã gần chạm tới mục tiêu, bởi một thành viên trong group chat với tên gọi Bianca, sống vô cùng gần khu vực Menhaz có thể cư trú.
“Tới tận 3 giờ sáng mà tôi vẫn không thể chợp mắt”, Bianca nhớ lại. “Vụ việc xảy ra cách tôi có 12 km, khiến tôi lo lắng hết sức. Trước đó, khoảng 1 giờ sáng, anh ta còn nói sẽ đi thăm bạn gái cũ, khiến chúng tôi đều lo sợ rằng anh ta sẽ sát hại cô gái hay làm điều tồi tệ gì đó. Sự việc khiến tôi quyết tâm tìm ra địa chỉ chính xác”.
Địa chỉ IP chỉ đưa ra vị trí gần chính xác của đối tượng. Lượng thông tin mà nhóm bạn mất cả đêm thu thập là không đủ để báo cảnh sát; làm sao có thể gọi điện cho bên hành pháp, buộc tội một người họ còn không rõ tên, và chỉ biết khoanh vùng khu vực có thể diễn ra án mạng? Họ cần thêm thông tin nữa.
Và may mắn tiếp tục tới. Sau khi ra tay sát hại người nhà mình, Menhaz bắt đầu xin địa chỉ email của bạn bè để chuyển tiền cho họ qua PayPal. “Chỉ vì anh là người bạn tốt đấy nhé, tôi muốn tặng anh tiền vì nơi tôi sắp tới, tiền chẳng để làm gì cả. Tôi cũng đã cho tiền rất nhiều người khác rồi”.
Bianca lục một loạt các giao dịch, rồi mò ra được một địa chỉ nhà trùng khớp với địa chỉ IP. Cuối cùng họ đã lần ra được nơi Menhaz trú ngụ.
Theo lời John kể lại, toàn bộ quá trình theo dấu Menhaz mất khoảng 4 tới 5 tiếng. Bianca liên lạc với cảnh sát địa phương vào sáng sớm Chủ nhật, cung cấp cho họ toàn bộ thông tin nhóm bạn tổng hợp cả đêm.
“Tôi đi ngủ vào lúc 6 giờ sáng, sau khi đã gọi cảnh sát vào khoảng giữa 3 tới 5 giờ”, cô Bianca kể lại. “Tôi bật máy online lúc 11 giờ sáng, [đến chiều thì] đọc thấy một loạt bài liên quan tới vụ bắt giữ và đến lúc đó, tôi mới nhẹ lòng”.
Ba giờ chiều Chủ nhật, cảnh sát tới ngôi nhà trong diện tình nghi, tìm thấy bốn thi thể và ngay lập tức bắt giữ Menhaz Zaman. Khi cảnh sát tới nơi, Menhaz kịp nhắn cho John những lời đơn giản thế này: “Cảnh sát đang ở đây rồi. Tạm biệt”.
Trước tòa, Menhaz Zaman đối mặt với 4 cáo buộc giết người cấp độ một.
Khi mọi chuyện đến hồi kết, người từng một thời là bạn hữu trong game đã ngồi sau song sắt vì tội ác ghê người, nhóm “thám tử” đã có thể tạm thời ngủ lấy sức vì bắt được thủ phạm chỉ với vài manh mối ít ỏi, thì sự thực mới ập đến với họ: nhóm bạn đã bỏ qua những dấu hiệu cho thấy Menhaz đang trong tình trạng vô cùng bất ổn.
Và trong đêm định mệnh ấy, Menhaz đã thổ lộ lý do anh ta ra tay hạ sát cả ra đình. Suốt thời gian qua, anh ta đã sống trong giả dối, nói với gia đình rằng mình đang theo học đại học nhưng thực chất không phải.
“Tôi bắt đầu bỏ học đại học ngay năm nhất; lúc đó đang theo ngành kỹ sư cơ khí. Giá như tôi có thể quay ngược thời gian lại thì tốt biết bao, sau khi trượt nửa số môn, tôi phải học lại. Đến kỳ hai thì tôi bắt đầu trầm cảm, bắt đầu có xu hướng vô thần, và vạch ra kế hoạch này. Suốt ba năm, tôi vẫn nói với cha mẹ rằng mình đi học, thực chất là tôi lui tới thương xá gần nhà bốn lần một tuần. Nơi đó cũng cùng đường tôi đi học luôn. Tôi nói với gia đình là việc học trên lớp không mất nhiều thời gian lắm, để có thể đi từ 8 giờ sáng và về lúc 1 giờ chiều, trong lúc đó tôi cũng tới phòng gym địa phương".
Menhaz nói với gia đình về ngày tốt nghiệp là 28 tháng Bảy, và đó là lý do anh ta phải làm gì đó trước khi lời nói dối bị bại lộ.
Chàng thanh niên 23 tuổi đã ngụ ý mình sát hại cả gia đình để họ không nhận ra mình vô dụng tới nhường nào.
“Tôi làm vậy vì không muốn cha mẹ cảm thấy xấu hổ khi có người con trai như tôi. Tôi chọn cách hạ sát, thay vì tự sát vì tôi quá hèn nhát”.
Nhiều ngày sau đêm định mệnh, một số người trong nhóm điều tra nghiệp dư không thể ăn uống bình thường, một số khác mất ngủ. Một số người hối hận vì mình đã không thể làm được nhiều hơn.
“Đáng lẽ tôi phải để ý hơn tới những gì anh ta đã nói”, một người bạn có lịch sử dài với server PWV thổ lộ. “Tôi đã có thể có cơ hội ngăn việc này lại”.