Ngày 25/11, tại Hội thảo Cập nhật xử trí ung thư gan và các biến chứng do xơ gan do Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) tổ chức, Phó giáo sư, bác sĩ Nguyễn Công Long - Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa - Gan mật, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết hiện nay tỷ lệ các bệnh về gan mật như ung thư gan, xơ gan và các biến chứng do xơ gan ngày càng tăng. Trung tâm thường xuyên ghi nhận các ca bệnh ung thư gan tới khám ở giai đoạn trễ. Đặc biệt, nhiều trường hợp dưới 30 tuổi đã mắc bệnh.
 

benh nhan gan.png
Bệnh nhân xơ gan điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: BVCC. 

Phó giáo sư Long cho biết, 3 nguyên nhân dẫn tới xơ gan, ung thư gan của người Việt Nam gia tăng là:

Thứ nhất, viêm gan virus B và C

Việt Nam nằm trong các quốc gia vùng trũng về tỷ lệ viêm gan virus B. Hiện nay, ước tính 8-10% dân số, nghĩa là có 8 đến 10 triệu người dân mang trong mình căn bệnh này. Viêm gan virus là thủ phạm dẫn đến xơ gan, ung thư gan. Nhiều trường hợp bệnh nhân bị đau tức hạ sườn mới tìm đến bệnh viện khám. Khi đó gan đã tổn thương, khối u to và làm xét nghiệm đều dương tính viêm gan B. Bệnh nhân không biết mình mang bệnh. Bác sĩ Long cho biết, có gia đình mẹ - con, cha - con cùng mắc ung thư gan do viêm gan virus B gây ra. Ngoài viêm gan virus B, viêm gan virus C cũng là tác nhân gây xơ gan, ung thư gan.

Bác sĩ khuyến cáo những người bị viêm gan virus B, C cần phải theo dõi định kỳ từ 3 tới 6 tháng. Với các trường hợp viêm gan virus có xơ gan, thời gian khám sàng lọc cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ để phát hiện các tổn thương ung thư gan sớm, từ đó giúp kéo dài cuộc sống của người bệnh.

Lạm dụng rượu kết hợp với viêm gan virus khiến tình trạng gan bị phá hủy ngày càng tăng. Bác sĩ Long cho biết, có nhiều trường hợp xơ gan biến chứng chảy máu thực quản do lạm dụng rượu.

Thứ hai, béo phì

Theo xu thế chung của các nước trên thế giới, gánh nặng bệnh tật từ thừa cân, béo phì ngày càng tăng. Thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều dầu mỡ, lười vận động gây ra béo phì. Người béo thường đi kèm gan nhiễm mỡ, rối loạn chuyển hóa gây viêm gan nhiễm mỡ không do rượu. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng gan ứ mỡ kèm theo tình trạng viêm gan, xâm nhiễm tế bào viêm và phá hủy tế bào gan, dẫn đến xơ hóa, ung thư gan. Xơ gan do gan nhiễm mỡ tiến triển lại không có các biểu hiện triệu chứng lâm sàng trong nhiều năm, do vậy nhiều người bệnh không biết, không kiểm tra và theo dõi định kỳ.

Thứ ba, thói quen sử dụng thuốc không đúng quy định

Bác sĩ Long cho biết nhiều người bệnh tự mua thuốc uống. Trong khi đó, các loại thuốc đều phải kê đơn theo đúng chỉ định. Tại Trung tâm, nhiều bệnh nhân bị viêm gan nặng do tự mua thuốc điều trị, bản thân bệnh nhân không biết rõ thuốc có tác dụng như thế nào. Họ chỉ uống theo kinh nghiệm, người xung quanh mách bảo. Từ đó, bệnh nhân bị viêm gan, nhiễm độc gan nặng.

Số lượng bệnh nhân ung thư gan, xơ gan được phát hiện sớm chưa nhiều. Bác sĩ Long khuyến cáo cần sàng lọc từ sớm, nhất là những người có yếu tố nguy cơ như trên.

Hiện, ung thư gan vẫn là bệnh ung thư đứng số 1 về tỷ lệ mắc và tử vong tại Việt Nam. Chi phí điều trị tốn kém do thuốc đắt đỏ, các loại thuốc mới kéo dài cuộc sống chưa lâu. Nhiều bệnh nhân không có triệu chứng rõ rệt nhưng khi đến viện khám bệnh đã ở giai đoạn muộn. Vì vậy, sàng lọc trên đối tượng nguy cơ cao là chìa khóa giải quyết nguy cơ trở nặng, tử vong của bệnh lý ung thư gan, xơ gan.

Ngoài ra, để phòng các bệnh lý về gan, bác sĩ Long khuyến cáo tiêm vắc xin ngừa viêm gan B, thay đổi lối sống tránh thừa cân béo phì, hạn chế bia rượu, tăng cường luyện tập thể dục thể thao. 

Tại Việt Nam, theo GLOBOCAN 2020, ung thư gan là bệnh ung thư có tỉ lệ mắc mới hàng năm cao nhất với 26.418 trường hợp. Tỷ lệ tử vong do căn bệnh này gần tương đương số người mắc mới với 25.272 ca. Nguyên nhân ung thư liên quan với viêm gan virus B, C, xơ gan do rượu, nhiễm độc tố aflatoxin,...