Tình cảnh của BlackBerry tại Indonesia

Tại tầng trên trung tâm thương mại Ambassador, Jakarta, Indonesia, Steven Chandra đứng sau quầy thu ngân trắng với smartphone mới từ Samsung, Lenovo, HTC. Chỉ vài năm trước, những thương hiệu này bị đánh giá là “quê mùa” tại Indonesia, nơi BlackBerry là thiết bị duy nhất đáng được nhắc đến.

“Ba năm trước, tất cả chúng tôi biết rằng, bán điện thoại chính là bán BlackBerry. 9/10 chiếc bán ra là BlackBerry”, ông Chandra nói. Song, mọi thứ đã thay đổi. “Hiện tại, nó chỉ còn 1/10. Tôi bán được rất ít”.

Thị phần của BlackBerry giảm nhanh chóng tại Indonesia, quốc gia đông dân thứ 4 thế giới và cũng là thị trường quan trọng bậc nhất của công ty Canada. Đất nước Đông Nam Á với 250 triệu dân này từng là “báu vật tột đỉnh” trong câu chuyện thành công của BlackBerry, cũng như thành trì quan trọng cứu nguy cho hãng khi xuống hạng tại thị trường phát triển. Dù vậy, vận may của BlackBerry dường như cũng dần biến mất tại miền đất châu Á bởi những bước đi sai lầm, cạnh tranh khốc liệt và mâu thuẫn tại thủ phủ Waterloo, Canada.

Theo hãng nghiên cứu IDC, năm 2011, BlackBerry chiếm 43% thị phần smartphone tại Indonesia còn sang nửa đầu năm 2014, công ty chỉ còn 3% thị phần, thua xa “gã khổng lồ” Samsung hay “gã vô danh” như Advan, Evercoss, Smartfren.

Vì đâu nên nỗi?

Dù điện thoại BlackBerry dùng bàn phím Qwerty vẫn khá phổ biến và chính khách, doanh nhân vẫn dùng BlackBerry, tuy nhiên, sức hút của thương hiệu đã phai nhạt.

“BlackBerry ngày càng nhàm chán hơn, chúng tôi không thấy sự tiến bộ nào cả”, Gupta Sitoru, người đang hoạt động trong lĩnh vực truyền thông tại Jakarta vừa chuyển từ BlackBerry sang iPhone cho biết. “Chúng tôi không còn quan tâm nữa. Mọi người đang rời bỏ BlackBerry”.

Trong cuộc phỏng vấn tại Jakarta, cựu giám đốc vùng Andy Cobham của BlackBerry, chia sẻ “dâu đen” sở hữu công nghệ tuyệt vời và phát triển mảng kinh doanh đến mức độ khó tin trước khi mọi thứ dần sụp đổ.

Một số sai lầm đến từ việc phải thông qua Waterloo để làm mọi thứ. Ví dụ, ông cho biết BlackBerry muốn phát động chương trình khuyến mãi giảm giá 50% cho 1.000 khách hàng đầu tiên tham dự lễ ra mắt. Lãnh đạo BlackBerry Indonesia khuyên không làm chương trình vì có thể gây ra hỗn loạn, và thực tế đúng như vậy. Buổi phát hành không thể kiểm soát được, khiến hàng chục người bị thương.

“BlackBerry là sản phẩm đẳng cấp thế giới, Waterloo đã quản lý tồi”, ông Cobbham nhận định. Theo ông, lãnh đạo công ty lo sợ rủi ro khi cố gắng mở rộng thị trường. Họ đã từ chối thay đổi tài liệu tiếp thị sang ngôn ngữ mà người Indonesia có thể hiểu được, vì lí do bản quyền.

Bên cạnh đó, còn có những người làm hỏng việc. Ông Cobbham cho rằng, bình luận của cựu Tổng Giám đốc Thorsten Heins về việc rút khỏi thị trường tiêu dùng, tập trung cho khách hàng doanh nghiệp làm người dùng Indonesia xôn xao và hủy hoại họ, tạo ra tâm lí bất an giữa các nhà mạng và ngay cả nhân viên của ông.

Ông còn tiết lộ BlackBerry không thăng chức cho nhân tài địa phương và khiến một số người bất đắc chí phải rời đi.

Chính phủ cũng là một trong các yếu tố làm suy yếu BlackBerry. Nhà chức trách Indonesia yêu cầu công ty lọc 400.000 địa chỉ website dường như liên quan đến khiêu dâm, hay muốn truy cập dữ liệu mật của BlackBerry. Chính phủ còn muốn BlackBerry xây nhà máy tại đây, một đòi hỏi bất hợp lí. Quyết định sản xuất trong một nhà máy tại nước láng giềng Malaysia càng “đổ thêm dầu vào lửa”.

Khi được hỏi về các sai lầm trên thị trường và đánh mất thị phần tại Indonesia, phát ngôn viên BlackBerry trả lời quốc gia này vẫn là “thị trường quan trọng đối với BlackBerry” và số người dùng BBM đã tăng 150% vào năm ngoái. Một số người dùng tham gia phỏng vấn cho biết, nhiều bạn bè của họ dùng BBM thay cho ứng dụng Android, trong khi vài người đang dùng BlackBerry sẽ sớm chuyển sang Android. Ông Cobham lo ngại việc cho tải BBM miễn phí, mở rộng sang Android khiến người dùng có thêm lí do bỏ BlackBerry, trong khi công ty cũng chưa kiếm được tiền từ dịch vụ.

BlackBerry vừa mở dịch vụ ví điện tử có tên BBM Money tại Indonesia và phát hành BlackBerry Z3 “Jakarta Edition” vào tháng 5/2014. Trong email, ông Matt Stewart, người phát ngôn của “dâu đen” viết: “Indonesia là một trong các thị trường tiêu dùng mạnh nhất của BlackBerry, song chúng tôi tin tưởng người dùng hôm nay sẽ là chuyên gia di động của ngày mai. BlackBerry tiếp tục trở thành số 1 cho những khách hàng này”.