Cuốn sách Loài Plastic - khi nhựa trỗi dậy vừa đoạt giải B, Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ 4 truyền tải thông tin hữu ích về các sản phẩm nhựa dùng một lần và nâng cao nhận thức người sử dụng.

{keywords}
 

Rác thải nhựa - Loài Plastic đe dọa cuộc sống của muôn loài

Trong cuốn sách Loài Plastic - Khi nhựa trỗi dậy có đoạn: "Theo báo cáo về tình hình rác thải nhựa do công ty nghiên cứu thị trường Ipsos Việt Nam thực hiện năm 2019, đã có hơn 1,8 triệu tấn nhựa được tạo ra tại Việt Nam mỗi năm và chỉ 27% số đó được tái chế. Việt Nam đang đối diện nguy cơ trở thành bãi tập kết rác toàn cầu với lượng rác thải nhựa tăng đến 200% trong năm qua, tiềm tàng nhiều nguy hiểm đến môi trường thiên nhiên, động vật và cuộc sống hằng ngày của con người". 

Đó là một trong nhiều con số đáng báo động về hiện trạng này. Nhưng thực tế là, chúng ta nghe, đọc rất nhiều thông tin về vấn đề môi trường, rác thải nhựa mà không phải thông tin nào cũng dễ tiếp nhận, được lưu nhớ trong ký ức. Hầu hết là kiến thức khô khan, khó đọc, dễ quên và càng khó để truyền cảm hứng hay trở thành động lực chuyển thành hành vi. Loài Plastic - Khi nhựa trỗi dậy mang tới cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn khi đứng trước vấn đề nhức nhối này, đồng thời vẫn truyền tải được đầy đủ thông tin quan trọng tới người đọc.

Cụ thể trong cuốn sách, nhựa được coi như một "loài" sinh vật với hình dáng riêng biệt, có họ hàng, lãnh thổ, tập tính, tuổi thọ…, đang trỗi dậy đe dọa cuộc sống của con người và các loài động vật khác. 

Dưới góc nhìn của team Loài Plastic, người đọc được biết đến nhiều "gia tộc nhựa" khác nhau. Đó là "gia tộc PVC" cực khó tái chế, còn chứa các chất phụ gia như Phthalate và Bisphenol A (BPA), vốn là chất phá hủy nội tiết tố, có khả năng dẫn tới ung thư và nhiều loại bệnh nguy hiểm khác. Hay "gia tộc PET" với khả năng gây hại tới sự cân bằng hormone trong cơ thể… Tuy rất nguy hiểm, hai "gia tộc nhựa" này cùng nhiều loài nhựa đáng sợ khác vẫn đã và đang được sử dụng rộng rãi do chi phí thấp, tính chất dẻo dai, bền. 

Nhiều vật dụng quen thuộc chúng ta vẫn dùng hàng ngày như tép nước mắt nhân tạo, cây ráy tai, tăm chỉ nha khoa, đĩa CD hay áo mưa, ống hút, bóng bay… đều là những biến thể "loài nhựa" với mức độ nguy hại cao.

Thông điệp của cuốn sách vì thế rõ ràng và lay động. "Loài nhựa" đang trỗi dậy để tuyên chiến với muôn loài, và chúng ta phải được trang bị đầy đủ kiến thức và tinh thần sẵn sàng để đối mặt với sự thật đó. Câu chuyện ấy tưởng chừng xa vời nhưng lại liên quan mật thiết tới đời sống của chính chúng ta và các thế hệ mai sau. 

Cách tiếp cận mới mẻ, truyền cảm hứng cho người trẻ 

Nếu quan tâm tới vấn đề rác thải nhựa, độc giả có thể từng nghe tới khái niệm "Loài Plastic". Trên thực tế, định nghĩa cùng cách triển khai này đã được team Loài Plastic - đội ngũ nghiên cứu sinh trẻ quan tâm tới môi trường thực hiện từ năm 2018 với hàng loạt hoạt động thú vị và ý nghĩa như tổ chức triển lãm, cuộc thi giúp các bạn trẻ nâng cao ý thức về rác thải nhựa. Loài Plastic - Khi nhựa trỗi dậy nối tiếp chuỗi hoạt động ý nghĩa này và kế thừa hình thức thể hiện sáng tạo, độc đáo, dễ tiếp cận. 

Trong đó, nhóm tác giả của cuốn sách nói riêng và toàn dự án nói chung gửi gắm thông điệp của mình qua hình ảnh sinh động, cuốn hút, thổi hồn vào từng "gia tộc nhựa". Cách minh hoạ, thiết kế đơn giản, ngắn gọn nhưng cũng rất sống động này giúp độc giả nhanh chóng tiếp thu những thông tin, kiến thức, thông số một cách trực quan, không giáo điều và gây ấn tượng mạnh mẽ. 

Nổi bật có thể kể tới hình ảnh trong đó hoạ sĩ minh họa, biến các loại rác thải nhựa được kết nối với nhau thành một con "quái vật khổng lồ" đe dọa cuộc sống của cả hành tinh. Cuốn sách cũng đan xen những bộ câu hỏi thiết thực, để người đọc thực sự nhập tâm và ghi nhớ kiến thức trong đó một cách chủ động và lưu trữ trong bộ nhớ ký ức lâu dài. 

Với lối hành văn đơn giản, gần gũi, dễ hiểu nhưng không giảm nhẹ tính chân thực và nguy cơ tiềm ẩn hiện hữu của rác thải nhựa, cách trình bày, thể hiện sáng tạo, Loài Plastic - Khi nhựa trỗi dậy là cuốn sách lý tưởng cho bất cứ ai muốn bắt đầu hay đã, đang theo đuổi lối sống xanh vì sự phát triển bền vững; cho một thế hệ hiện đại với những thói quen và hành xử văn minh. 

Tô Lệ Trân 

Xuất phát từ một dự án phi lợi nhuận về môi trường của một nhóm bạn trẻ là họa sĩ, nhà văn, nhiếp ảnh gia… đang làm việc trong lĩnh vực thiết kế và sáng tạo nội dung, Loài Plastic - Khi nhựa trỗi dậy giới thiệu kiến thức về 32 loài nhựa cho độc giả, truyền tải thông tin hữu ích về các sản phẩm nhựa dùng một lần và nâng cao nhận thức cho người sử dụng. Hành trình từ lúc dự án bắt đầu là ý tưởng đến khi kết thúc kéo dài gần 2 năm.

Team Loài Plastic chia sẻ: "Khi nhóm thực hiện dự án này không nghĩ đây là ấn phẩm khác biệt. Bởi ai cũng có cách thể hiện rất riêng nhưng đều mong muốn đem đến cho độc giả góc nhìn toàn diện về những gì đang thực sự xảy ra. 

Không thể phủ nhận nhựa đã trở thành một phần khó tách rời trong cuộc sống hiện đại. Ai cũng nhìn chúng quá quen mắt nên sẽ dần buông lơi phòng bị. Thế nên chúng tôi đã nảy ra ý định tạo ra diện mạo "quen mà lạ" cho các vật dụng nhựa để gây ấn tượng mạnh cho người xem.

Hơn nữa, vì bản thân cũng là những người trẻ, chúng tôi hiểu rằng phần nghe nhìn có vai trò quan trọng trong việc khơi gợi sự tò mò của cộng đồng, để họ tìm hiểu sâu hơn về dự án. Bên cạnh đó, việc tiếp nhận các thông tin khoa học một cách trực quan, sinh động sẽ làm người xem thấy thú vị hơn và ghi nhớ lâu hơn.

Cũng cần nhấn mạnh thêm, cuốn sách này không kêu gọi tẩy chay việc sử dụng nhựa, thay vào đó là lời kêu gọi mọi người hãy cân nhắc kỹ trước khi quyết định dùng nhựa một lần và các loại nhựa khác".

Tình Lê 
Giải B Sách quốc gia: Bộ sách dạy con cách sử dụng tiền hợp lý

Giải B Sách quốc gia: Bộ sách dạy con cách sử dụng tiền hợp lý

Bộ sách "Dạy con tài chính" không chỉ dạy trẻ cách sở hữu, dùng tiền hợp lý, đúng độ tuổi của mình, mà qua những tình huống đan cài tự nhiên, các em còn được dạy cả cách làm người trong sở hữu, chi tiêu tài chính.