
Từ cuộc sống lao động đời thường đến vũ điệu của tâm hồn
Người Lự là một trong những cộng đồng dân tộc thiểu số có dân số dưới 10.000 người ở Lai Châu, chiếm khoảng 1,5% dân số toàn tỉnh.
Theo Danh mục các thành phần dân tộc Việt Nam năm 1979, dân tộc này còn có tên gọi khác là Lừ, Nhuồn (Duồn), Phù Lừ, thuộc nhóm ngôn ngữ Tày – Thái. Cách gọi “Lừ” hay “Thay Lừ” là tên tự xưng thân thương, phản ánh niềm tự hào về cội nguồn của đồng bào.
Người Lự thường cư trú ở vùng thấp, quần cư thành bản, có tính cộng đồng gắn bó bền chặt. Những ngôi nhà sàn gỗ mái lá, vách nứa mộc mạc là nét đặc trưng trong kiến trúc của người Lự, biểu trưng cho lối sống gần gũi, hòa hợp với thiên nhiên.
Không chỉ gìn giữ kiến trúc cổ truyền, đồng bào Lự còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa độc đáo như nghề dệt thủ công tinh xảo, trang phục thổ cẩm rực rỡ, các lễ hội truyền thống và nghệ thuật trình diễn dân gian đặc sắc.
Từ những động tác trong sinh hoạt hàng ngày và quá trình lao động sản xuất, người Lự từ xa xưa đã sáng tác thành những vũ điệu phục vụ sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Trong kho tàng ấy, múa khăn được xem là “linh hồn” của văn hóa dân gian Lự.

Những động tác giặt giũ bên suối, hong vải, dệt khăn, mời rượu… được cách điệu thành từng nhịp múa, hòa cùng tiếng chiêng, tiếng trống tạo nên vũ điệu tập thể mang đậm hơi thở cuộc sống.
Các làn điệu múa đa dạng, phong phú, vừa mang tính chất văn nghệ lại vừa mang tính chất tín ngưỡng, tạo nên một không khí sinh hoạt văn hoá dân gian truyền thống rất sôi động.
Chiếc khăn thổ cẩm – đạo cụ chính của điệu múa – không chỉ là vật dụng quen thuộc mà còn là biểu tượng của sự gắn bó, khéo léo và duyên dáng của người phụ nữ.


Khi điệu nhạc cất lên, các cô gái khoác lên mình bộ váy áo rực rỡ, tay uyển chuyển nâng khăn, bước chân mềm mại xoay tròn. Mỗi vòng xoay là một câu chuyện kể, mỗi nụ cười là một nốt nhạc, tất cả hòa quyện tạo nên bức tranh sống động về cuộc sống bình dị mà tràn đầy sức sống của người vùng cao.


Giữ hồn di sản giữa đời sống đương đại
Điệu múa khăn của người Lự không chỉ là tiết mục nghệ thuật dân gian mà còn là sự kết tinh của lịch sử, tín ngưỡng và tâm hồn cộng đồng.
Từng động tác uyển chuyển đều thể hiện tình yêu quê hương, sự đoàn kết và khát vọng vươn lên của những con người cần cù, mộc mạc.


Những năm gần đây, Lai Châu nỗ lực phục dựng các lễ hội truyền thống, tỉnh quan tâm đặc biệt tới công tác bảo tồn các làn điệu dân vũ của đồng bào các dân tộc thiểu số.
Ở bản Hon (huyện Tam Đường cũ, nay thuộc xã Khun Há), nhiều lớp truyền dạy múa dân gian được mở ra, các đội văn nghệ cộng đồng hoạt động sôi nổi, trở thành “cầu nối” giữa quá khứ và hiện tại, giúp thế hệ trẻ thêm hiểu và yêu di sản quê hương.


Hiện nay du lịch cộng đồng đang được coi là loại hình du lịch mang lại nhiều lợi ích phát triển kinh tế bền vững nhất cho bản địa. Du lịch cộng đồng không chỉ giúp người dân bảo vệ tài nguyên môi trường sinh thái, mà còn là dịp để bảo tồn và phát huy những nét văn hoá độc đáo của địa phương. Trong dòng chảy ấy, hình ảnh những cô gái Lự với dải khăn thổ cẩm mềm mại, xoay tròn giữa âm vang chiêng trống, để lại trong lòng du khách ấn tượng khó quên về vùng đất Lai Châu.
