Ai chống lưng 'ông BOT' mà 'ăn' tiền của dân?

 - Phó Chủ tịch Hiệp hội Kỹ thuật cầu đường VN đặt câu hỏi có ai chống lưng cho 'ông BOT' không mà 'ông' muốn làm gì thì làm?

Đoàn giám sát của UB Thường vụ QH làm việc với cơ quan Kiểm toán nhà nước sáng nay 21/2 về việc thực hiện chính sách pháp luật trong đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thực hợp đồng xây dựng - kinh doanh – chuyển giao (BOT).

Không đi cũng phải trả phí 

Phó tổng Kiểm toán nhà nước Nguyễn Quang Thành cho biết theo quy định vị trí trạm thu phí phải có khoảng cách 70km nhưng thực tế xảy ra 2 tình trạng. 

Một là trạm thu phí cho dự án nhưng đặt trên tuyến đường khác và không gắn với dự án, dẫn đến tình trạng người dân không đi trên đường được đầu tư bằng BOT nhưng vẫn phải trả phí cho nhà đầu tư.

Phó tổng Kiểm toán nhà nước Nguyễn Quang Thành

Tình trạng thứ 2 là khoảng cách giữa các trạm thu phí không đảm bảo tối thiểu 70km nhưng đều được sự chấp thuận giữa Bộ GTVT, Bộ Tài chính và địa phương. Việc này làm cho mật độ trạm thu phí càng dày đặc thêm.

Bên cạnh đó là tình trạng cứ qua trạm là thu phí không kể chiều dài đi được bao nhiêu đều có mức thu như nhau, khiến người dân và DN tại địa phương nơi đặt trạm thu phí hàng ngày phải di chuyển qua lại dù rất ngắn nhưng lại trả phí rất cao.

Ông Thành cũng nêu thực trạng hầu hết các dự án trạm thu phí BOT đều theo hình thức chỉ định thầu, gây khó khăn cho quản lý, kiểm tra kiểm soát. 

Phó Tổng kiểm toán Nhà nước cũng cho hay, kết quả kiểm toán cho thấy việc tính toán xác định tổng mức đầu tư của 11/27 dự án còn chưa chính xác làm tăng tổng mức đầu tư bất hợp lý giá trị 465,5 tỷ đồng. 

Sau khi rà soát các chỉ tiêu đầu vào, tính toán lại phương án tài chính sát thực tế, phù hợp quy định, Kiểm toán Nhà nước đã giảm thời gian thu phí hoàn vốn của các dự án từ 10 tháng – 13 năm so với phương án tài chính ban đầu.

Tự tung tự tác, chả ai quản lý

Ông Nguyễn Ngọc Long, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kỹ thuật cầu đường VN chỉ ra không chỉ nhiều trạm thu phí trên đường dài mà cả trong đường nội bộ cũng nhiều khiến người dân bức xúc. 

Theo ông Long lợi nhuận của nhà đầu tư từ thu phí trong khi phí phụ thuộc lưu lượng giao thông nhưng các chủ đầu tư cứ tăng ầm ầm, không ai kiểm soát. Ông đề nghị đoàn giám sát kiến nghị Chính phủ giám sát theo định kỳ 1 năm, 3 năm.

Ông Long cho rằng các quy định vai trò của cấp thẩm quyền quyết định đầu tư là “hữu danh vô thực” làm cho vai trò quản lý nhà nước đối dự án BOT giảm sút.

“Ông phó ban quản lý dự án lại đi làm thuê cho ông BOT thì còn bảo được ai nữa”, ông Long ngao ngán và cho biết đa phần các nhà đầu tư BOT “tự tung tự tác” chả ai quản lý, từ đó làm cho chất lượng công trình không đảm bảo.

“Người dân hỏi có ai chống lưng cho ông BOT không mà ổng muốn làm gì thì làm”, ông Long nói.

Nguyên Chủ nhiệm UB Kinh tế Hà Văn Hiền nêu việc kiểm soát các dự án BOT còn hạn chế để các chủ đầu tư tự tung tự tác, dẫn đến thất thoát, tiêu cực từ tài chính, chất lượng, thời gian, tiến độ.

Đó là do các dự án BOT mang tính chiến lược còn ít, chủ yếu cải tạo nâng cấp trong ngắn hạn. Trong khi việc lập dự án BOT phần lớn do DN làm, cơ quan nhà nước thẩm định phê duyệt. Chính vì vậy dễ dẫn sai sót, có sự thỏa thuận nào đó.

“Tại sao có sự nhầm lẫn giá định mức, nhầm lẫn trong xác định tổng mức đầu tư. Nếu cơ quan quản lý nhà nước chặc chẽ sẽ không có tình trạng này!”, ông Hiền nói và cũng nhắc lại tình trạng dự án bị chuyển nhượng.

“Tại sao không đấu thầu mà phần lớn chỉ định thầu”, nguyên Chủ nhiệm UB Kinh tế đặt câu hỏi và băn khoăn về lộ trình tăng mức phí của các chủ đâu tư mà lẽ ra lưu lượng giao thông ngày một tăng thì mức phí phải giảm mới hợp lý.

Ông Dương Quốc Anh, Phó Chủ nhiệm UB Kinh tế

Ông Dương Quốc Anh, Phó Chủ nhiệm UB Kinh tế cũng thắc mắc dự án lớn lại chỉ định thầu và đề nghị phải đấu thầu công khai minh bạch việc này.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch hiệp hội Vận tải ô tô VN thì cho rằng, những sai sót trong việc đề ra thời gian thu phí quá dài, kiểm toàn phải rút ngắn thời gian thu phí (10 tháng – 13 năm) không thể nói là nhầm.

“Một chủ trương lớn như thế mà để nhóm lợi ích ăn cướp tiền của dân. Chắc có ông nào chống lưng cho BOT?”, ông Thanh nêu câu hỏi.

Thu Hằng