Làm việc ở tổ chức Rồng Xanh (Blue Dragon) đã được chục năm nay, anh Nguyễn Quang Anh - nhân viên Phòng Luật - đã chứng kiến và được nghe không biết bao nhiêu câu chuyện đau lòng về các nạn nhân của mua bán người.

Có những nạn nhân khi về đến trụ sở của tổ chức, trên người vẫn đầy thương tích vì những lần bị đánh đập hoặc bị thương trên hành trình chạy trốn.

Có người trên phần bụng là vết rạch dài - dấu vết của một lần suýt bị lấy thận nhưng may mắn không tương thích với người nhận nên… vẫn còn nguyên. Có cả những người, về đến đây, trong túi vẫn còn cuốn sổ tay hướng dẫn 20 cách lừa đảo trên mạng. Có người trước đó vẫn còn liên lạc với Rồng Xanh xin cứu trợ, nhưng sau này khi hỏi ra mới biết họ đã chết từ bao giờ…

mua ban nguoi 2.jpg
Các nạn nhân của mua bán người thường là những người tới từ các khu vực nông thôn, miền núi muốn lên thành phố tìm việc làm. Ảnh: Blue Dragon

Anh Quang Anh cho biết, những nạn nhân bị lừa sang bên kia biên giới để kiếm một công việc có mức lương tốt nhưng cuối cùng bị cưỡng bức lao động, bị bắt phải làm gái mại dâm, bị ép phải đi lừa đảo người khác… nhiều không kể hết.

Một số ít đã được giải cứu, nhưng còn rất nhiều người trong số đó vẫn đang bị giam cầm trong những “sào huyệt” của xã hội đen, hằng ngày vẫn nhắn tin, gọi điện cho các nhân viên xã hội của Rồng Xanh để xin hướng dẫn và giải cứu.

“Nạn nhân bị lừa vượt biên thường được hứa hẹn về một mức lương hấp dẫn mà ở Việt Nam họ sẽ không bao giờ có được, nhưng sang đến bên kia thì bị ‘vỡ mộng’.

Thường thì khi mới sang, nạn nhân sẽ bị quản lý lỏng hơn, vẫn có thể dùng điện thoại, mạng xã hội để liên lạc được với gia đình và công an ở Việt Nam. Sau khi làm được một thời gian, nếu không làm được việc - tức là không lừa được nhiều người chuyển tiền, họ sẽ phải vay nợ tiền ăn ở. Càng ngày số tiền càng lớn và sự quản thúc sẽ càng nghiêm ngặt hơn, tệ hơn là chúng không cho dùng điện thoại hay máy tính nữa”.

Một trong những cách để thoát khỏi “sào huyệt” của bọn chúng là nhờ gia đình gửi tiền chuộc sang. Tuy nhiên, hầu hết các nạn nhân mua bán người đều có hoàn cảnh khó khăn, đến từ vùng sâu vùng xa. Số tiền chuộc quá lớn với gia đình họ. Hơn nữa, việc gửi tiền chuộc cũng không có gì đảm bảo là người thân của họ sẽ được trả về khi chúng đang nắm “đằng chuôi”.

Những người không làm được việc, lại không có tiền chuộc sẽ có nhiều nguy cơ bị bán cho bên thứ 3. Đây là trường hợp xấu nhất với các nạn nhân vì đằng sau giao dịch này sẽ là những tình huống gây nguy hiểm cho tính mạng của họ.

"Vì vẫn được sử dụng điện thoại, máy tính nên nhiều nạn nhân đã liên hệ với chúng tôi để giúp đỡ họ trốn thoát, trở về Việt Nam. Trong nhiều trường hợp, chúng tôi phối hợp với cơ quan chức năng và vì phần lớn nạn nhân là người nghèo, nên Rồng Xanh sẽ hỗ trợ để họ được giải cứu trở về với gia đình và người thân của mình” - anh Quang Anh cho biết.

mua ban nguoi 4.jpg
Một nạn nhân được giải cứu trở về nhà sau 8 tháng bị cưỡng ép lao động ở Myanmar. Ảnh: Blue Dragon

“Những kẻ điều hành đường đây buôn bán người đều là xã hội đen và sẵn sàng dùng súng để đáp trả. Về việc nộp tiền chuộc để cứu người, phía Rồng Xanh không khuyến khích vì nó sẽ tạo tiền lệ xấu”, anh Quang Anh nói tiếp.

Các nhân viên xã hội hay khuyên nạn nhân bình tĩnh, hạn chế dùng điện thoại nếu không cần thiết, tránh để bị nghi ngờ, cố gắng hợp tác và tạo lòng tin để chúng nới lỏng kiểm soát. Khi sự quản thúc buông lỏng hơn thì cơ hội trốn thoát được càng cao.

Có 2 trường hợp anh Quang Anh nhớ nhất về sự kinh hoàng và đau đớn của nạn nhân khi bị lọt vào tay những kẻ mua bán người.

“Một trường hợp suýt bị lấy thận nhưng do không tương thích với người nhận nên thoát được. Khi về đến đây, trên bụng anh ấy vẫn còn một vết rạch rất dài.

Trường hợp khác là một bạn nữ bị lừa sang Myanmar làm gái mại dâm. Bạn đã tìm cách liên hệ được với các cơ quan chức năng ở Việt Nam và thường xuyên nhắn tin cho các nhân viên xã hội của Rồng Xanh. Đến khi công an thực hiện một đợt truy quét lớn, khoảng 30-40 người đã được giải cứu và đưa về Việt Nam. Khi chúng tôi hỏi về cô bé đó thì các nạn nhân khác cho biết cô bé đã mất. Họ đưa cho chúng tôi xem những bức ảnh rất đau lòng về cách ra đi của nạn nhân”.

mua-ban-nguoi-0-1.jpg
Nạn nhân đã bị rạch bụng, suýt bị lấy đi một quả thận ở bên kia biên giới. Ảnh: Blue Dragon

Hơn 10 năm làm việc ở Rồng Xanh, anh Quang Anh đã chứng kiến nhiều câu chuyện đau lòng như thế. Có những người may mắn sống sót, được trở về, nhưng cũng có nhiều người đã bỏ mạng hoặc vẫn còn bị mắc kẹt trong những “hang ổ” của đường dây mua bán người.

Hiện tại, Rồng Xanh nói riêng và các cơ quan chức năng nói chung vẫn đang nỗ lực trong việc nâng cao nhận thức của người dân về các mánh khóe lừa đảo cũng như việc giải cứu các nạn nhân của mua bán người.

Để chủ động phòng tránh tội phạm mua bán người, Bộ Công an khuyến cáo, người dân cần nâng cao cảnh giác, nhất là đối với các hành vi thủ đoạn sau:

- Tội phạm mua, bán người thường dùng tên, tuổi, địa chỉ giả; thường xuyên không cung cấp hình ảnh, số điện thoại; liên lạc chủ yếu qua mạng xã hội như Zalo, Facebook…

- Đối tượng không hẹn gặp trực tiếp, chủ yếu hướng dẫn, liên lạc qua điện thoại, đặc biệt là các đối tượng dùng nhiều số điện thoại khác nhau, hoặc liên lạc qua mạng xã hội. 

- Dụ dỗ, hứa hẹn tìm những công việc nhẹ, lương cao, lấy chồng nước ngoài để có cuộc sống giàu sang. Các đối tượng yêu cầu nạn nhân cung cấp hình ảnh thông tin, địa chỉ để tổ chức xem mặt chọn vợ.

- Giả danh lực lượng chức năng để đe dọa nạn nhân, không hẹn làm việc tại các cơ quan nhà nước mà hướng dẫn gặp riêng bên ngoài. 

- Công việc, địa điểm làm việc mà các đối tượng dụ dỗ, hứa hẹn đưa nạn nhân đến làm việc thường không có địa chỉ cụ thể…