'Bí mật' ngàn tỷ của những ông lớn thời hậu cổ phần hóa

 - Cổ phần hoá là “chìa khoá vàng” giúp nhiều doanh nghiệp (DN) Việt mở cửa, đổi mới tư duy quản lý, thay đổi mô hình quản trị, thoát khỏi bóng dáng của tư duy quản lý kinh tế nhà nước với những kết quả kinh doanh bứt phá. Điều đó không chỉ giúp các DN lớn mạnh và còn giúp cho nền sản xuất trong nước có những thương hiệu Việt cạnh tranh tốt trên thị trường.

Ông Lê Mạnh Hà, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Phó Trưởng Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp từng nhấn mạnh: sau cổ phần hóa (CPH), các DN nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh; người lao động được quan tâm, bảo đảm quyền lợi, việc làm. Các nhà đầu tư nội hay ngoại có thêm cơ hội đầu tư vào DNNN, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế đất nước.

Thực tế, việc sớm thoát ra khỏi sự tư duy quản lý kinh tế nhà nước bằng cách cổ phần hoá, nhiều thương hiệu Việt trở thành doanh nghiệp đầu ngành, cạnh tranh tốt trên thị trường như Vinamilk, Điện Quang, Nhựa Bình Minh, Nhựa Tiền Phong, Sabeco, Bibica, Vinacafe Biên Hòa, Vinaseed, REE, Coteccons…

Vinamilk bắt đầu CPH từ tháng 12/2003, tổng vốn điều lệ DN đạt 1.590 tỷ đồng. Tại thời điểm 31/10/2005, nhà nước nắm 60,47% vốn, tương ứng 961,5 tỷ đồng. Ngày 19/1/2006, cổ phiếu Vinamilk (mã chứng khoán VNM) được niêm yết tại Trung tâm Chứng khoán TP.HCM với giá khớp lệnh trong phiên giao dịch đầu tiên là 53.000 đồng/cổ phiếu.

Cởi dần tấm áo DNNN, thông qua các lần tăng vốn, cho đến hiện tại vốn NNtại đây còn 45%, không còn nắm quyền chi phối. Bước ngoặt CPH và sớm lên sàn chứng khoán đã khiến Vinamilk có thêm đông đảo các nhà đầu tư khác. Đặc biệt, room ngoại của cổ phiếu công ty luôn trong tình trạng lấp đầy suốt nhiều năm.

Là DN đạt tăng trưởng doanh thu mỗi năm khoảng 22% trong 10 năm. Từ mức chưa đầy 4.250 tỷ đồng năm 2004, Vinamilk đạt tỷ đô doanh thu vào năm 2011 và cán ngưỡng 46.965 tỷ đồng (hơn 2 tỷ USD) vào năm 2016. Sau 12 năm CPH, doanh thu công ty đã tăng 10 lần. Vốn điều lệ công ty tăng gấp 10 lần lên mức 14.514 tỷ đồng. Cổ phiếu VNM sau nhiều lần chia cổ tức, chia thưởng vẫn đều đặn tăng giá, chốt phiên giao dịch ngày 18/9, VNM đạt 149.000 đồng/cổ phiếu.

Vinamilk là “quán quân” sinh lời lớn nhất sàn chứng khoán với lợi nhuận sau thuế năm 2016 đạt 9.363 tỷ đồng. Hiện Nhà nước đang lên lộ trình thoái vốn tại Vinamilk, giảm sở hữu về 36%.

Cổ phần hoá là “chìa khoá vàng” giúp nhiều doanh nghiệp Việt mở cửa, đổi mới tư duy quản lý, thay đổi mô hình quản trị...

Một tên tuổi khác là Công ty cổ phần Bóng đèn Điện Quang (mã chứng khoán DQC) được CPH cùng thời với Vinamilk. Sớm trút bỏ “tấm áo DNNN” chật hẹp, Điện Quang nhanh chóng trở thành doanh nghiệp đứng đầu ngành chiếu sáng tại Việt Nam.

Năm 2005, Điện Quang CPH và năm 2008 được niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE với mã giao dịch DQC. So với thế hệ các DNNN lúc bấy giờ, Điện Quang được CPH và niêm yết trên sàn khá sớm, giúp hoạt động của DN minh bạch, công khai, tuân theo quy định và giám sát của nhà đầu tư.

Năm 2005, vốn điều lệ của Điện Quang chỉ 23,5 tỷ đồng nay đã tăng lên 343,6 tỷ đồng. Tổng tài sản năm 2005 chỉ 218 tỷ đồng thì đến nay đã tăng lên 1.494 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế năm 2016 đã tăng gấp 52 lần so với năm 2005. Về doanh thu từ mức 160 tỷ của năm 2005, Điện Quang đã trở thành công ty đạt doanh thu ngàn tỷ, năm 2016 đạt 1.038 tỷ đồng.

Kỷ lục về doanh thu và lợi nhuận nhất của Điện Quang rơi vào năm 2014. khi cán mốc doanh thu 1.229 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt mức 307 tỷ đồng. Tỷ suất lợi nhuận/vốn chủ sở hữu của Điện Quang năm đó được xếp vào hàng tốt nhất thị trường.

Cổ phần hóa đã giúp các DN như Điên Quang, nhựa Bình Minh, Vinamilk chủ động nắm bắt được các cơ hội về đầu tư.

Lãi cơ bản trên mỗi cổ phiếu (EPS) thuộc top của thị trường chứng khoán, năm 2014 đạt mức 11.200 đồng, năm 2016 là 6.410 đồng và năm 2016 đạt 5.730 đồng.

Một tên tuổi từng là DNNN có tuổi đời cùng với Điện Quang là Công ty cổ phần Nhựa Bình Minh (mã chứng khoán BMP) cũng được CPH năm 2004, cuối năm 2006 thì niêm yết trên HOSE. Sau CPH và niêm yết, Nhựa Bình Minh đã phát triển trở thành doanh nghiệp dẫn đầu thị trường nhựa.

Năm 2004, Nhựa Bình Minh có doanh thu 338 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 33 tỷ. Sau 12 năm, Nhựa Bình Minh đã đạt doanh số 3.678 tỷ doanh thu và lợi nhuận gần 630 tỷ đồng. Quy mô tổng tài sản của Nhựa Bình Minh năm 2016 đạt 2.185 tỷ đồng, tăng gấp 9 lần so với năm 2014.

Dù mới cổ phần hóa nhưng Tập đoàn Xăng dầu cũng ghi nhận kinh doanh tăng trưởng mạnh và số lãi kỷ lục

Trước khi CPH, Tập đoàn xăng dầu Việt Nam lỗ 1.666 tỷ (năm 2011). Sau CPH đã có lợi nhuận hơn 5.147 tỷ đồng và doanh thu 123.127 tỷ năm 2016. Đây là năm Petrolimex đạt mức kỷ lục cả về doanh thu lẫn lợi nhuận.

Theo ông Nguyễn Duy Long (Cục Tài chính doanh nghiệp - Bộ Tài chính), một trong những minh chứng đúng đắn cho chủ trương đẩy mạnh CPH DNNN đó là những điển hình DNNN sau cổ phần hoá thành công, hiệu quả hoạt động cải thiện mạnh mẽ.

“Việc CPH gắn với niêm yết cũng đã giúp tăng cường với sự kiểm tra giám sát của xã hội đối với hoạt động của doanh nghiệp, tạo áp lực đòi hỏi các DN này phải tiếp cận với phương thức quản trị mới, công khai hơn, minh bạch hơn, tự chủ hơn và hiệu quả hơn”, ông Long nhận định.

Ông Hồ Quỳnh Hưng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Điện Quang cho rằng việc CPH hóa sớm, nhanh chóng đưa hoạt động minh bạch công khai trên sàn chứng khoán đã giúp công tác quản trị của DN tốt hơn. Cổ phần hóa đã giúp các DN như Điên Quang, nhựa Bình Minh, Vinamilk chủ động nắm bắt được các cơ hội về đầu tư như đầu tư công nghệ sản xuất, công nghệ quản lý, đầu tư cho công tác nghiên cứu thử nghiệm, thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao cống hiến cho DN. Những yếu tố này giúp các DN từng một thời khó khăn, trì trệ trong cái áo DNNN trở nên năng động và hiệu quả hơn.