Bin Laden chết, Al Qaeda có rơi vào bước đường cùng?

Các quan chức tình báo Mỹ tin rằng mạng lưới khủng bố Al Qaeda sẽ phải trải qua một thời gian hồi phục khó khăn sau cái chết của lãnh đạo là Osama bin Laden.

Tuy nhiên, có một thứ mà Al Qaeda có thể chứng minh là tổ chức này làm được. Đó là thích ứng với nghịch cảnh. Các binh sĩ chân đất của mạng lưới này sẽ học được cách không dùng điện thoại di động để tránh bị Mỹ nghe trộm. Các chuyên gia kỹ thuật của Al Qaeda sẽ tạo ra những phần mềm mã hóa tinh vi khiến những chuyên gia phá mã của Mỹ phải bối rối. Và, một kẻ đánh bom liều chết chuẩn bị thực hiện nhiệm vụ sẽ đánh bại hệ thống an ninh của ngành hàng không, vốn trị giá hàng tỷ USD, bằng chất nổ được giấu trong quần lót.

Cái chết của Bin Laden diễn ra 15 năm sau khi nhân vật này tuyên chiến với Mỹ và gần một thập niên sau vụ tấn công kinh hoàng nhất trên đất Mỹ. Tuy nhiên, mạng lưới Al Qaeda mà Bin Laden để lại hiện nay khác xa so với tổ chức đứng sau vụ tấn công Trung tâm Thương mại thế giới và Lầu Năm Góc hồi 2001. Bin Laden bị trúng một phát đạn vào đầu khi quân Mỹ tiến hành vụ đột kích vào nơi ẩn náu của hắn ở Pakistan hôm 1/5.

Hiện nay, thành phần chủ chốt của Al Qaeda ở Pakistan vẫn đang nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật, thoát khỏi tầm truy sát của các máy bay không người lái Predator của Mỹ. Việc giao tiếp của mạng lưới này được tiến hành ở mức độ hạn chế. Khả năng lên kế hoạch, cung cấp tài chính và tiến hành các vụ tấn công của Al Qaeda cũng đã suy giảm mạnh. Các chi nhánh của mạng lưới khủng bố này đã nảy nòi ở Yemen, Iraq và Algeria, nơi bọn khủng bố hoạt động dưới danh nghĩa thánh chiến.

Liên quan tới việc này, cái chết của Bin Laden chỉ gây tác động mạnh về mặt tâm lý thay vì ảnh hưởng tới hoạt động của mạng lưới. Al-Zhawahri đã điều hành các hoạt động của Al Qaeda từ nhiều năm nay khi mà Bin Laden tách mình khỏi thế giới bên ngoài. Trong khu nhà Bin Laden ẩn náu không có điện thoại hay đường Internet và tên này sử dụng hệ thống đưa thư tầng tầng lớp lớp để chuyển tải thông điệp. Bin Laden chỉ là người đứng đầu về danh nghĩa vào thời điểm Mỹ tiêu diệt hắn, các chuyên gia chống khủng bố nói.

Làm những gì Bin Laden không thể

Hiện nay, mối đe dọa khủng bố lớn nhất đối với Mỹ là chi nhánh Al Qaeda tại Yemen thay vì bộ phận chủ chốt của mạng lưới khủng bố này ở Pakistan. Chi nhánh ở Yeman gần như đã hạ gục được một máy bay Mỹ vào Giáng sinh năm 2009 và kích nổ trên hai chuyến bay chở hàng của Mỹ vào mùa thu năm ngoái. Các chiến dịch này được tiến hành mà không có sự chỉ đạo trực tiếp của Bin Laden.

Lãnh đạo chi nhánh Al Qaeda ở Yemen cũng tìm cách làm được những gì Bin Laden không thể. Đó là sửa các thông điệp cho phù hợp với độc giả phương Tây và viết nó bằng tiếng Anh. Tạp chí "Inspire" của bọn khủng bố cũng hướng dẫn những tên đánh bom liều chết cách làm bom như thế nào. Tạp chí này dạy các tên khủng bố tập sự rằng họ không cần phải tới trại huấn luyện ở Pakistan hay Yemen, nơi sẽ bị điệp viên Mỹ chặn đường. Thay vào đó, tạp chí chỉ dẫn một kẻ khủng bố có thể chọn mục tiêu và tấn công mà không cần có bất cứ chỉ dẫn nào từ bộ phận chỉ huy chủ chốt của Al Qaeda.

Bin Laden chỉ là một biểu tượng không hơn, Qaribut Ustad Saeed - một thành viên lâu năm của nhóm khủng bố Hezb-e-Islami do Gulbuddin Hekmatyar, nhân vật bị Mỹ gọi là khủng bố từ nhiều năm nay, cho biết. Saeed hiện là một thành viên của Hội đồng hòa bình Afghanistan - vốn được lập nên để thương thuyết giải pháp hòa bình với Taliban. Sự ra đi của Bin Laden không gây tác động thực tế nhiều, nhân vật này nhận xét. Tuy nhiên, Al Qaeda đã trở thành một phong trào toàn cầu, lớn hơn nhiều so với trước kia. 

Cho dù Mỹ có tìm và tiêu diệt được Al-Zawahri, thì cũng không có nghĩa là Al Qaeda sẽ rơi vào bước đường cùng. Giống như Hamas và Hezbollha, hai tổ chức mà lãnh đạo cũng bị tiêu diệt, Al Qaeda có lẽ vẫn tiếp tục tồn tại, các chuyên gia về khủng bố nhận xét. Ví dụ, trong vòng vài giờ sau khi Bin Laden thiệt mạng, các thành viên của nhóm Haqqani, có liên quan với Al Qaeda, tại Pakistan đã cam kết rằng các sứ mệnh hàng ngày sẽ không thay đổi.