Lazada là sàn TMĐT có nhiều người bán hàng xuyên biên giới. (Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet)

Tại Việt Nam đã xuất hiện các sàn TMĐT như Lazada, Tiki, Shopee, Sendo, Adayroi... mà tốc độ tăng trưởng của các trang này rất cao, trong đó hoạt động TMĐT xuyên biên giới cũng có xu hướng tăng nhanh. Với đặc điểm nổi bật của TMĐT xuyên biên giới là thời gian để đưa ra các giao dịch là rất nhanh, thuận tiện trong việc thanh toán và nhận hàng, do đó cơ quan quản lý cần thay đổi theo hướng đơn giản, nhất quán, minh bạch, không phân biệt và tìm ra những biện pháp quản lý nhằm giải phóng nhanh hàng hoá trong khi vẫn  đảm bảo yêu cầu về tuân thủ pháp luật.

Bộ Tài chính cho rằng, hoạt động TMĐT đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đang chịu sự quản lý của Bộ Công Thương và Bộ Tài chính. Theo Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 15/5/2013 thì việc quản lý hoạt động TMĐT nói chung được Chính phủ giao Bộ Công Thương là đơn vị chịu trách nhiệm thực hiện, Bộ Công Thương sẽ quản lý cấp phép cho các sàn TMĐT, còn Bộ Tài chính quản lý thuế xuất nhập khẩu và kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu qua con đường TMĐT.

Nhận thấy việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp quản lý, xây dựng khung pháp lý cho hoạt động TMĐT đối với hàng hóa xuất nhập khẩu là cấp bách trong thời điểm hiện nay, Quyết định số 1254/QĐ-TTg ngày 26/9/2018 của Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch hành động thúc đẩy Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và tạo thuận lợi thương mại giai đoạn 2018-2020 đã giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng “Đề án quản lý hoạt động TMĐT đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu”.

Mục tiêu của Đề án là đưa ra các giải pháp quản lý hoạt động TMĐT đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu nhằm: Đảm bảo việc quản lý toàn diện của nhà nước trong lĩnh vực TMĐT. Nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước nhằm đảm bảo việc kiểm soát chặt chẽ, đúng quy định pháp luật tránh lợi dụng hoạt động TMĐT để trốn thuế, vi phạm các chính sách mặt hàng, sở hữu trí tuệ, xuất xứ, vận chuyển hàng cấm vào Việt Nam và ngược lại.

Đối tượng điều chỉnh của Đề án gồm: cơ quan quản lý nhà nước có liên quan đến hoạt động TMĐT (cơ quan hải quan, cơ quan thuế, cơ quan quản lý chuyên ngành, cơ quan quản lý hoạt động TMĐT); người mua hàng (tổ chức, cá nhân); người bán hàng; chủ các sàn giao dịch TMĐT; các doanh nghiệp thực hiện vận chuyển hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; doanh nghiệp là đại lý cho các sàn giao dịch TMĐT; website TMĐT bán hàng; doanh nghiệp là đại lý làm thủ tục hải quan…

Theo số liệu từ Hiệp hội TMĐT Việt Nam, hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đóng góp 21% doanh thu tổng TMĐT toàn cầu và tạo ra nhiều lợi ích cho cả người mua và người bán. Năm 2018 có 1,6 tỷ người trên thế giới mua sắm trực tuyến, dự kiến năm 2019 kinh doanh TMĐT toàn cầu ước tính đạt 3,4 nghìn tỷ USD và con số này sẽ tăng lên 4,06 nghìn tỷ USD vào năm 2020.

Tại Việt Nam, theo số liệu công bố của Statista, năm 2018, doanh thu TMĐT Việt Nam đạt 2,269 tỷ USD và nằm trong top 6 nền TMĐT phát triển nhất năm 2018. Qua báo cáo ba năm liên tiếp (từ năm 2017 đến năm 2019) về Chỉ số TMĐT Việt Nam (EBI) của Hiệp hội TMĐT Việt Nam cho thấy tốc độ tăng trưởng trung bình năm từ 25% đến 30%. Nếu Việt Nam vẫn duy trì mức độ tăng trưởng này thì quy mô thị trường TMĐT Việt Nam năm 2025 đứng thứ ba Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia và Thái Lan.