Ảnh minh họa: baohaiquan

Trong thời gian qua, ngành hải quan đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; ứng dụng công nghệ thông tin vào nghiệp vụ hải quan để tạo thuận lợi ở mức cao nhất cho doanh nghiệp, tới mục tiêu tăng cường quan hệ đối tác hải quan - doanh nghiệp, đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại xuất nhập khẩu.

Năm 2018, Tổng cục Hải quan tiếp tục phối hợp với VCCI và Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức khảo sát ý kiến mức độ hài lòng của doanh nghiệp về thực hiện thủ tục hành chính trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa. Cuộc khảo sát được thực hiện tới gần 3.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.

Kết quả khảo sát cho thấy năm 2018 mức độ hài lòng của cộng đồng doanh nghiệp đối với ngành Hải quan đã được cải thiện ở hầu hết các nội dung khảo sát so với năm 2015. Đây là sự ghi nhận đáng khích lệ đối với những nỗ lực cải cách của ngành Hải quan trong những năm qua.

Đánh giá về chất lượng thông tin khi doanh nghiệp tiếp cận thông tin thủ tục hành chính hải quan, 91% doanh nghiệp tham gia trả lời đánh giá thông tin cơ quan Hải quan cung cấp là thống nhất, 90% doanh nghiệp đánh giá thông tin TTHC sẵn có dễ tìm. So với số liệu năm 2015, 2 tỷ lệ này lần lượt là 77% và 81%.

Đối với việc thực hiện các thủ tục hành chính hải quan, kết quả khảo sát doanh nghiệp năm 2018 cho thấy tỷ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn khi thực hiện các thủ tục (% khó và rất khó) giảm đáng kể so với năm 2015. Điển hình như thủ tục kiểm tra hồ sơ và kiểm tra thực tế hàng hóa trong thủ tục thông quan, tỷ lệ này là 6% và 14%. Tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá gặp khó khăn khi thực hiện thủ tục hoàn thuế, không thu thuế là 23% so với năm 2015 là 31%.

Khi gặp khó khăn trong thực hiện thủ tục hành chính hải quan, trong 2.907 doanh nghiệp trả lời thì có tới 85% doanh nghiệp cho biết tìm đến sự hỗ trợ của cơ quan hải quan. Đánh giá của doanh nghiệp là khá tích cực khi có 79% đánh giá sự hỗ trợ của cơ quan hải quan “phần lớn và hoàn toàn” kịp thời. Rất đáng chú ý, có tới 84% doanh nghiệp cho biết sự hỗ trợ của cơ quan hải quan là phần lớn hoặc hoàn toàn hiệu quả.

Về hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng, kho, bãi (VASSCM), từ tháng 8/2017, Tổng cục Hải quan bắt đầu thí điểm Hệ thống VASSCM. Theo đó, thực hiện kết nối, trao đổi thông tin bằng phương thức điện tử với cơ quan kinh doanh cảng, kho, bãi  tại một số đơn vị lớn.

Tính đến ngày 8/8/2018, Hệ thống quản lý hải quan tự động được thực hiện tại 5 cục hải quan địa phương gồm: Hải Phòng, Hà Nội, TP.HCM, Bà Rịa-Vũng Tàu, Quảng Ninh với 81 doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng tham gia. Đến tháng 11/2018, Hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng, kho, bãi đã được triển khai tại 25/35 Cục Hải quan tỉnh, thành phố cho 192 doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bãi.

Tuy mới được triển khai, nhưng tỷ lệ doanh nghiệp cho biết đã từng thực hiện thủ tục xác nhận hàng hóa qua hệ thống quản lý, giám sát tự động tại cảng biển, cảng hàng không là tương đối cao. Trong số 2.740 doanh nghiệp có cung cấp thông tin về nội dung này, có 1.165 cho biết đã từng thực hiện thủ tục nói trên (43%).

Từ khi triển khai hệ thống VASSCM, hồ sơ, thủ tục để đưa hàng ra khỏi kho bãi cảng đơn giản hơn; bỏ hẳn được thủ tục xác nhận của hải quan giám sát tại cổng cảng; giảm tiếp xúc giữa hải quan và doanh nghiệp; giảm thời gian đi lại làm thủ tục của doanh nghiệp xuất nhập khẩu; khắc phục được tình trạng ùn tắc tại cổng cảng/kho bãi, tốc độ giao hàng nhanh hơn, góp phần làm giảm thời gian thông quan/giải phóng hàng, giảm chi phí quản lý hành chính…

Với những doanh nghiệp từng thực hiện thủ tục xác nhận hàng hóa qua khu vực giám sát hải quan qua hệ thống quản lý, giám sát hải quan tự động, thì đánh giá họ về phương thức mới này là rất tích cực. Hệ thống giám sát hải quan điện tử đặc biệt hiệu quả trong việc rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục, với 67% DN nhận thấy lợi ích này. Có đến 62% phản hồi đánh giá rằng hệ thống giúp giảm thiểu các vướng mắc khi thực hiện thủ tục. Cuối cùng, gần một nửa (49%) số phản hồi cho rằng hệ thống điện tử làm giảm chi phí thực hiện thủ tục hải quan cho DN.

Đặc biệt, các kết quả khảo sát liên quan tới cán bộ công chức Hải quan đã có sự cải thiện rất tích cực. Trong đó,70% doanh nghiệp đánh giá cao sự am hiểu chuyên môn nghiệp vụ của công chức hải quan ở các thủ tục hải quan; 62% doanh nghiệp đánh giá khá và tốt cho kỹ năng giải quyết công việc của công chức Hải quan ở cả Thủ tục kiểm tra thực tế hàng hóa và Thủ tục nộp thuế

Trong thời gian tới, cơ quan Hải quan sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Nội vụ và các đơn vị khảo sát độc lập như Phòng Thương mại công nghiệp Việt Nam để hoàn thiện hơn phương pháp, cách thức triển khai hoạt động khảo sát, hoàn thiện hệ thống tiêu chí đánh giá đảm bảo tính đầy đủ, khách quan, chính xác sự hài lòng của doanh nghiệp xuất nhập khẩu đối với sự phục vụ, chất lượng dịch vụ của cơ quan Hải quan. Ngoài ra, cơ quan Hải quan sẽ thực hiện các cuộc khảo sát mức độ hài lòng về thủ tục hành chính hải quan tại từng Cục Hải quan tỉnh, thành phố, xếp hạng các Chi cục trong một Cục.

Cộng đồng doanh nghiệp cũng đánh giá cao sự cầu thị của ngành Hải quan trong những năm gần đây trong việc lắng nghe, tiếp nhận các ý kiến phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp. Nhiều phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp qua các cuộc khảo sát trước đây đã được Tổng cục Hải quan và Bộ Tài chính kịp thời xử lý. Trong thời gian tới, ngành Hải quan sẽ tiếp tục có thêm nhiều giải pháp cải cách, hiện đại hóa góp phần quan trọng trong việc tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu của người dân và doanh nghiệp.