Cha mẹ, thầy cô gần gũi với trẻ vị thành niên để định hướng đúng đắn về tình cảm

Một nữ sinh lớp 7 ở Bắc Giang mang thai rồi tự sinh con trong nhà tắm khiến cả gia đình và nhà trường đều bất ngờ, bởi không hay biết trẻ mang thai từ bao giờ. Thực tế, không ít trẻ vị thành niên quan hệ tình dục sớm, mang thai khi mới học cấp 2, cấp 3.

Tại Khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương từng tiếp nhận điều trị một trẻ gái 14 tuổi, mang thai và không có kiến thức làm mẹ ở tuổi vị thành niên.

Tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Minh Loan, Trưởng khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết vị thành niên phát triển các chức năng sinh dục, sinh sản, nhu cầu tình dục xuất hiện nhưng chưa đủ kỹ năng để kiểm soát ham muốn tình dục.

Trong khi đó, hiểu biết về chu kỳ kinh nguyệt, cơ chế thụ thai, các biện pháp tránh thai; quan hệ tình dục không chuẩn bị, không mong muốn... còn thiếu. Đồng thời, trẻ cũng thiếu tiếp cận thuận lợi với các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản, chưa được giáo dục đầy đủ về sức khỏe giới tính, không ít gia đình và nhà trường thiếu sự sát sao, quan tâm về việc giáo dục cho con em, học sinh… Những điều này dễ dẫn đến nguy cơ trẻ vị thành niên mang thai ngoài ý muốn, để lại nhiều hệ lụy.

Tiến sĩ Loan cho hay, mang thai ở tuổi vị thành niên, trẻ dễ gặp những nguy cơ bao gồm cả khi tiếp tục giữ thai, sinh đẻ và phá thai.

Mang thai ở tuổi vị thành niên ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, nguy cơ tử vong mẹ vẫn còn cao so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành. Mẹ dễ bị thiếu máu, tiền sản giật, đẻ non, sẩy thai, chuyển dạ đình trệ, bất tương xứng thai khung chậu. Trong lúc sinh, mẹ đẻ khó, dễ phải can thiệp bằng các thủ thuật và phẫu thuật.

Tỷ lệ tử vong trẻ em sinh ra do các bà mẹ tuổi vị thành niên trong năm đầu cao hơn so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành. Con của các bà mẹ vị thành niên thường có tỉ lệ nhẹ cân, bệnh tật và tử vong cao gấp nhiều lần so với con của các bà mẹ tuổi trưởng thành.

Về mặt kinh tế - xã hội, khi có thai ở tuổi vị thành niên phải gián đoạn việc học hành, khó khăn về kinh tế và không kiếm được việc làm, trẻ dễ lâm vào con đường bế tắc, ảnh hưởng đến tương lai. Làm mẹ sớm cũng dễ bị căng thẳng và khủng hoảng tâm lý.

Do mặc cảm, xấu hổ nên trẻ vị thành niên thường tìm kiếm dịch vụ phá thai không an toàn. Trẻ thường không biết các dấu hiệu để nhận biết thai nghén, nên không tìm đến cơ sở y tế sớm dẫn đến phá thai to. Cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh, tâm lý lại lo sợ nên thủ thuật phá thai ở vị thành niên thường xảy ra nhiều tai biến hơn ở người trưởng thành. Những ảnh hưởng tâm lý sau phá thai ở tuổi này có thể rất nặng nề và kéo dài.

Dấu hiệu phát hiện sớm trẻ vị thành niên mang thai

Cơ thể của trẻ vị thành niên mang thai chưa có sự phát triển hoàn chỉnh vì thế khá khó để nhận biết chính xác việc mang thai trong những tuần đầu. Tuy nhiên, ở giai đoạn này vẫn có một số dấu hiệu mang thai sớm để nhận biết:

- Trẻ chậm kinh hoặc mất kinh.

- Buồn nôn và nôn.

- Thay đổi ở ngực: vú căng và nổi tĩnh mạch quanh quầng vú.

- Tiết sữa non từ tuần thứ 16 của thai kỳ.

- Nhiệt độ cơ thể tăng cao.

- Thay đổi về da: Nám da, sẫm màu ở núm vú; Chảy máu âm đạo trong 3 tháng đầu của thai kì có thể nhầm lẫn với ra máu kinh nguyệt bình thường.

Vị thành niên là giai đoạn thay đổi về thể chất và tâm sinh lý. Các bậc cha mẹ, thầy cô nên dành nhiều thời gian trò chuyện tâm sự với con trẻ, học sinh định hướng đúng đắn về tình cảm. Cha mẹ và nhà trường nên phối hợp để trang bị cho trẻ kiến thức về sức khoẻ sinh sản, giáo dục giới tính, giúp các em có kiến thức và nhận thức đúng đắn.

Bên cạnh đó, cần tăng cường giáo dục, chăm sóc sức khỏe tiền hôn nhân, các vấn đề liên quan đến sức khoẻ sinh sản, hướng dẫn các biện pháp tránh thai phù hợp, hạn chế tình trạng phá thai và ngăn ngừa bệnh lây qua đường tình dục. Đặc biệt, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường - gia đình - xã hội, giúp các em được trang bị đầy đủ kiến thức về giới tính và sức khoẻ sinh sản, góp phần nâng cao chất lượng dân số. 

Trẻ vị thành niên, thanh niên 'hồn nhiên' mua thuốc phá thaiĐại diện Bộ Y tế cho hay hiện không ít trẻ vị thành niên, thanh niên "hồn nhiên" đi vào hiệu thuốc mua không chỉ bao cao su, thuốc tránh thai khẩn cấp mà còn cả thuốc phá thai.